The Influence of Packaging On Consumer Purchasing Preferences In Food Products

Yıl 2022, Cilt: 36 Sayı: 2, 357 - 376, 01.12.2022

İsmail Bülent Gürbüz , Özgecan Kadağan

https://doi.org/10.20479/bursauludagziraat.1073370

Cited By: 2

Öz

Food packaging provides the first communication between the consumer and the product. Therefore,
the packaging should impress the consumers and make them buy the product from the first encounter with the buyer. Consumers consider many factors, from the moment they need a product until they purchase and consume it. Packages contain many elements such as material, colour, logo, content information, ease of storage, and price affecting the purchase decision. This study aimed to determine the perceived importance of packaging functions, consumer preferences for packaging, and the effect of packaging characteristics on consumer preferences. A face-to-face survey was conducted with 401 participants, 202 women and 199 men, residing in Bursa province. The data obtained were analysed by using SPSS 25.0 Package Program. Frequency analysis, One-Way ANOVA analysis, and Correlation analysis were applied to address the research questions. The analysis determined that 29.7% of participants were 26-35 years old, single, and university graduates. When the factors they paid attention to when buying food products were examined, 73.6% of the participants stated quality was very important, and 46.4% stated that brand was important. The proportion of people who said the packaging was very important was 39.9%. The participants' opinions about food packaging vary according to their educational status. There was a positive (r= 0.111) and statistically significant (p=0.013, p<0.05) but weak relationship between the packaging opinions and the brand and the developments observed in the packaging. It was determined that there was a moderately significant but negative (r=-0.344 p=0.001, p<0.050) relationship between the elements included in the packaging and the developments that should be considered.

Anahtar Kelimeler

Knowledge, attitude, food label knowledge, consumer purchasing behaviour

Gıda Ambalajlarında Değişen Tüketici Tercihleri

Öz

Gıda ambalajları tüketici ile ürün arasındaki ilk iletişimi sağlayan ögedir. Bu nedenle ambalajlar tüketiciyi
gördüğü andan itibaren etkilemeli ve ürünü satın almasını sağlamalıdır. Tüketiciler bir ürüne ihtiyaç duydukları andan başlayıp ürünü satın alıp tükettiği ana kadar birçok unsura dikkat etmektedir. Ambalajlar malzeme, renk, logo, içerik bilgisi, depolama kolaylığı, fiyat vb. faktörler ile tüketicinin satın alımını etkilemektedir. Bu araştırmada ambalaj fonksiyonlarının tüketici tarafından algılanan önemi, ambalaja yönelik tüketici tercihleri ve ambalaj özelliklerinin tüketici tercihlerine etkisinin belirlenmesi amaçlamıştır. Araştırmada Bursa ilinde ikamet eden 202’si kadın ve 199’u erkek, toplam 401 katılımcı ile yüz yüze anket çalışması yapılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 25.0 Paket Programında analiz edilmiştir. Araştırma sorularının cevaplarını bulmak amacı ile Frekans analizi, One-Way Anova analizi ve Korelasyon analizi uygulanmıştır. Analiz sonucunda katılımcıların %29.7’sinin 26-35 yaş aralığında, bekâr ve üniversite mezunu olduğu belirlenmiştir. Gıda ürünlerini satın alırken dikkat ettikleri unsurlar incelendiğinde, katılımcıların %73.6’sı kalitenin çok önemli olduğunu, %46.4’ü ise markanın önemli olduğunu belirtmişlerdir. Ambalaj için çok önemli diyen bireylerin oranı %39.9’dur. Katılımcıların gıda ambalajları hakkındaki düşünceleri eğitim durumuna göre farklılık göstermektedir. Ambalaj ve marka hakkındaki görüşler ile ambalajda dikkat edilen gelişmeler arasında pozitif yönlü (r= 0.111) ve istatistiki olarak anlamlı (p=0.013, p<0.05) fakat zayıf bir ilişki bulunmaktadır. Ambalajlarda bulunması gereken unsurlar ile ambalajlarda dikkat edilmesi gereken gelişmeler arasında ise orta derecede anlamlı ancak negatif yönlü (r=-0.344, p=0.001, p<0.050) bir ilişki bulunduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi, tutum, etiket bilgisi, satın alma davranışı

Kaynakça

• Akpınar, M. G., Gül, M., Oral, M. A., Akay, A. Ş. ve Gülcan, S. 2015. Meyve suyu ürünleri satın alma tercihinde ambalaj faktörünün değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (44).
• Akkemik, Y. ve Güner, A. 2020. Gıda ambalaj sı̇ stemlerı̇ nde yenı̇ yaklaşımlar: Akıllı ambalaj sı̇ stemlerı̇ . Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 13(1): 9-22.
• Al-Jeraisy, K. 2008. Consumer behavior: An analytical study of the saudi family's purchase decisions. Saudi Arabia: Al Jeraisy Establishment. 344.
• Alnıaçık, B. 2010. Tüketici davranışlarındaki değişimin marka sadakatine yansıması. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Halkla İlişkiler Anabilim Dalı, Reklamcılık ve Tanıtım Bilim Dalı.
• Ampuero, O. and Vila, N. 2006. Consumer perceptions of product packaging. Journal of Consumer Marketing, 23(2): 102-114.
• Anselmsson, J., Johansson, U. and Persson, N. 2007. Understanding price premium for grocery products: A conceptual model of customer-based brand equity. Journal of Product & Brand Management, 16(6): 401- 414. 10.1108/10610420710823762
• Atmaca, M. 2018. Sürdürülebilir ambalaj tasarımına sahip ürünlerin tüketici tarafından talep edilme eğilimi: Zeytinyağı ambalajı üzerinden değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Endüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı.
• Ayduğ, İ. 2020. Paketli gıda ambalajlarının satın alma davranışına etkisi. Journal of Global Tourism and Technology Research, 1(1): 50-76.
• Bahşi, N. ve Budak, D. B. 2014. Tüketicilerin gıda ürünlerini satın alma davranışı üzerine pazarlama iletişimi araçlarının etkisi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6: 1349-1356.
• Balcı, E. 2019. Bir iletişim aracı olarak yaratıcı düşünmenin karton gıda ambalaj tasarımına yansıması. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Grafik Tasarım Bölümü.
• Boz, Z., Korhonen, V. and Koelsch Sand, C. 2020. Consumer considerations for the ımplementation of sustainable packaging: A review. Sustainability, 12(6): 2192. MDPI AG. 10.3390/su12062192
• Cebeci, A. ve Güneş F. E. 2017. Türkiye ve Avrupa'daki tüketicilerin gıda etiketi okuma tutumlarını etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4): 261- 267.
• Cengiz, H. İ. 2019. Ürün ambalajlarının tüketici satın alma kararlarına etkisi: Torku büskivi ve çikolata ürünleri örneği. Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi, Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim Dalı.
• Chen, S., Brahma, S., Mackay, J., Cao, C. and Aliakbarian, B. 2020. The role of smart packaging system in food supply chain. Journal of Food Science, 85(3): 517-525. 10.1111/1750-3841.15046
• Clement, J. 2007. Visual influence on in-store buying decisions: An eye-track experiment on the visual influence of packaging design. Journal of Marketing Management, 23(9): 917-928.
• Cooksey, K. 2005. Effectiveness of antimicrobial food packaging materials. Food Additives and contaminants, 22(10): 980–987. 10.1080/02652030500246164
• Coşkun, F. ve Kayışoğlu, S. 2018. Besin etiketi okuma alışkanlıklarına ve etiket okumanın satın alma tercihlerine cinsiyetin etkisi: Tekirdağ ili örneği. Akademik Gıda, 16(4): 422-430. 10.24323/akademikgida.505518
• Çam, O. ve Karakaya, E. 2018. Siirt il merkezindeki tüketicilerin organik ürün tüketim tercihleri ve tercihlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(2): 33-41. 10.25308/aduziraat.422021
• Çelik, İ. ve Tümer, G. 2016. Gıda ambalajlamada son gelişmeler. Akademik Gıda, 14(2): 180-188.
• Deliya, M. M. ve Parmar, B. J. 2012. Role of packaging on consumer buying behavior–patan district. Global Journal of Management and Business Research, 12(10): 49–67.
• Dilber, F., Dilber, A. ve Karakaya, M. 2012. Gıdalarda ambalajın önemi ve tüketicilerin satın alma davranışlarına etkisi (Karaman ili örneği). Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 3: 159–190.
• Dinçerler, E. M. 2019. Ambalajda renk kullanımının tüketici satın alma davranışına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Pazarlama İletişimi Yüksek Lisans Programı.
• Doğrul, Ü. 2012. Elektronik alışveriş davranışında faydacı ve hedonik güdülerin etkisi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(1): 321-331.
• Draskovic, N., Temperley, J. and Pavicic, J. 2009. Comparative perception(s) of consumer goods packaging: Croatian consumers perspective(S). International Journal of Management Cases, 11(2): 154-163. 10.5848/APBJ.2009.00028
• Düz, N. 2012. Ambalaj-reklam ilişkisi ve tasarım eğitimindeki yeri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(6): 19-52.
• Ene, S. ve Özkaya, B. 2018. Alışveriş sürecinde ambalaja yönelik tüketici algıları üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 13(50): 1-15. 10.14783/maruoneri.v13i38778.364845
• Erbaş, M. 2018. Farklı bileşenlerdeki plastik ambalajlarda muhafaza edilen bazı süt ürünlerinde mikrobiyal gelişimin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Kimya Ana Bilim Dalı.
• Gök, B., Salkın, M., Kenanoğlu Bektaş, Z. ve Kınıklı, F. 2017. Tüketicilerin süt ve süt ürünleri satın alma tercihinde ambalajın etkisi: İzmir ili örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi, 23(2): 241-253. 10.24181/tarekoder.369451
• Gökkaya, H. 2022. Ambalaj tasarımında yenilik ve ileri dönüşümlü ambalaj tasarımına yönelik tüketici tutumu ile satın alma niyeti ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gözübüyük, H. Ş. 2015. Satın alma davranışı üzerinde ambalajın etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi, İşletme Anabilim Dalı.
• Gurbuz, I. B. ve Macabangin, M. 2019. Factors affecting consumer's behaviour on purchasing and consumption of food products. Scientific Papers: Management, Economic Engineering in Agriculture and Rural Development, 19(1): 215-222.
• Gün, İ. ve Orhan, H. 2011. Süt ve ürünleri tüketicilerinin etiket bilgi düzeylerinin incelenmesi. Journal of the Institute of Science and Technology, 1(1): 45-51.
• Gürbüz, İ. B. ve Kadağan, Ö. 2019. Büyükşehir yasasının kırsala etkileri; Bursa ili örneği. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(2): 209-226.
• Gürer Özel, E. ve Mankan, E. 2018. Farklı meslek gruplarında çalışan kadınların gıda ürün etiketi (ambalaj) okuma durumları-İstanbul Adalet Sarayı örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi,11(56): 1089- 1095. 10.17719/jisr.20185639074
• Karakaşoğlu, Z. 2021. Ambalajın tüketicinin satın alma kararı üzerine etkileri: Paketli cips örneği. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Karagöz, Ş. ve Demirdöven, A. 2017. Gıda ambalajlamada güncel uygulamalar: Modifiye atmosfer, aktif, akıllı ve nanoteknolojik ambalajlama uygulamaları. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 6(1): 9-21.
• Kılıç, O. ve Aydın Eryılmaz, G. 2022. Covid-19 sürecinde tüketicilerin tarım ve gıda ürünü tercihleri: Samsun ili örneği, Türkiye. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 9(1): 72-78. 10.19159/tutad.1053386
• Küster, I., Vila, N. and Sarabia, F. 2019. Food packaging cues as vehicles of healthy information: Visions of millennials (early adults and adolescents). Food Research International, 119: 170-176.
• Marsh, K. and Bugusu, B. 2007. Food packaging-roles, materials, and environmental issues. Journal of Food Science, 72(3): R39-R55. 10.1111/j.1750-3841.2007.00301.x
• Örücü, E. ve Tavşancı, S. 2001. Gıda ürünlerinde tüketicinin satın alma eğilimini etkileyen faktörler ve ambalajlama. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(3): 1–13.
• Öncebe, S. ve Demircan, V. 2019. Tüketicilerin fonksiyonel gıda tüketimini etkileyen faktörler. Akademik Gıda Dergisi, 17(4): 497-507. 10.24323/akademik-gida.667263
• Öz, M. ve Kazak, M. 2016. Taklit ve esinlenme ambalajın tüketici satın alma kararları üzerindeki etkisi ve Karaman'da bir uygulama. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18(30): 41.
• Özdamar, K. 2003. Modern bilimsel araştırma yöntemleri. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özen, F. 2018. Tüketici satın alma karar sürecinde ambalajın yeri ve önemi. International Journal of Entrepreneurship and Management Inquiries, 2(3): 139-151.
• Özkan, G. ve Kadağan, Ö. 2019. Bursa ili tarımsal potansiyelinin geliştirilmesine yönelik bir değerlendirme. Turkish Studies - Economics, Finance, Politics, 14(2): 503-522. 10.29228/TurkishStudies.22850
• Samırkaş Komşu, M. ve Akboz, A. 2019. İnternet alışverişlerinde tüketici davranışları: Rasyonel ve irrasyonel davranış. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(1): 15–30.
• Saygın, Ö. ve Demirbaş, N. 2018. Türkiye'de kırmızı et tüketimi: Sorunlar ve öneriler. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 32(3): 567-574.
• Sencer, M. 1989. Toplumbilimlerinde yöntem. İstanbul: Beta Basım.
• Silayoi, P. and Speece, M. 2004. Packaging and purchase decisions: An exploratory study on the impact of involvement level and time pressure. British Food Journal, 106(8): 607–628. 10.1108/00070700410553602
• Sünnetçioğlu, İ. 2006. Kozmetik sektöründe ambalajlamanın rolü ve önemi: Parfüm üzerine geliştirilmiş bir örnek uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İşletme Anabilim Dalı.
• Sütütemiz, N., Çiftyildiz, S. S. ve Konuk, F. A. 2009. Paketlenmiş süt için ambalaj özelliklerinin algılanan önemi ve satın alma davranışına etkisi: İstanbul ili örneği. Akademik Gıda, 7(6): 18-28.
• Tapkı, N., Demirtaş, B. ve Dağıstan, E. 2020. Hatay kent merkezindeki tüketicilerin zeytinyağı satın alma tercihlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7(2): 331-341. 10.30910/turkjans.725784
• Tapkı, N., Tapkı, İ., Dağıstan, E. ve Sapmaz, K. 2021. Hatay ilinde tüketicilerin süt ve süt ürünleri satın alma davranışları ve tüketici tercihlerini etkileyen faktörler: İskenderun ilçesi örneği. Hayvan Bilimi ve Ürünleri Dergisi, 4(1): 10-22. 10.51970/jasp.878434
• Taşdan, K., Albayrak, M., Gürer, B., Özer, O. O., Albayrak, K. ve Güldal, H. T. 2014. Geleneksel gıdalarda tüketicilerin gıda güvenliği algısı: Ankara ili örneği. II. Uluslararası Davraz Sempozyumu, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, 31.
• TÜİK 2021. Türkiye İstatistik Kurumu. TÜİK Kurumsal (tuik.gov.tr) (Erişim tarihi: 07.02.2022).
• Tüyben, E. 2018. Tüketicilerin gıda güvenilirliği yönünden etiket okuma alışkanlığı ve algısının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Toplu Beslenme Sistemleri Programı, Ankara.
• Underwood, R. L. and Klein, N. M. 2002. Packaging as brand communication: effects of product pictures on consumer responses to the package and brand. Journal of Marketing Theory and Practice, 10(4): 58- 68. 10.1080/10696679.2002.11501926
• Vazquez, D., Bruce, M. and Studd, R. 2003. A case study exploring the packaging design management process within a UK food retailer. British Food Journal, 5(9): 602-617. 10.1108/00070700310497345
• Wang, E. S. T. 2013. The influence of visual packaging design on perceived food product quality, value, and brand preference. International Journal of Retail & Distribution Management, 41(10): 805-816.
• Yenilmez, F. 2012. Ambalaj tasarımında kullanıcı deneyimi: Bir zeytinyağı ambalajı üzerinden değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Endüstri Ürünleri Tasarımı Programı.