Aşağıda yer alan etik sorumluluklar Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından belirtilen etik kurallara ve sorumluluklara uygun olarak hazırlanmıştır. Dergimiz editörlerinin, hakemlerinin ve yazarlarının aşağıda yer alan etik kurallara uygun şekilde hareket etmesi beklenmektedir.

Yayınlanmak üzere dergimize gönderilen makalelerin oluşturulmasının herhangi bir aşamasında (fikir, tasarım, veri analizi ve yorumlama, dil kontrolü vb.) yapay zekâ araçlarının kullanılması durumunda yazarların Yüksek Öğretim Kurumu tarafından yayınlanmış olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Faaliyetlerinde Üretken Yapay Zekâ Kullanımına Dair Etik Rehber”ini dikkate alması ve ilgili süreçleri rehbere uygun yürütmesi gerekmektedir.

1. HAKEMLERE YÖNELİK ETİK SORUMLULUKLAR

Hakem kurulu yılda en az bir defa gözden geçirilir ve düzenli olarak güncellenir. Yayınlanmak üzere dergiye gönderilen makaleler amaç, kapsam, yöntem ve yazım ilkeleri açısından editoryal süreçten geçirilir. Editoryal süreç sonunda yayınlanabilecek durumda olan yazılar 2 farklı hakeme gönderilir. Bu bağlamda Bilgi Yönetimi dergisi hakemlerinin aşağıdaki etik sorumluluklara sahip olması beklenmektedir:

Ø  Değerlendirmeler tarafsız olmalıdır.

Ø  Hakemlik yapanlar mutlaka görüş bildirdikleri konunun uzmanı olmalı, konuyla ilgili yeterli bilgiye sahip değillerse hakemlik teklifini geri çevirmelidirler.

Ø  Hakemler araştırmayla veya yazarlarla çıkar çatışması içerisinde olmamalıdır.

Ø  Gizlilik ilkesi gereği hakemler inceledikleri çalışmaları değerlendirme sürecinden sonra imha etmelidir. 

Ø  Değerlendirmeyi nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili olarak yapmalıdır. Milliyet, cinsiyet, dini inançlar, siyasal inançlar ve ticari kaygıların değerlendirmeye etki etmesine izin vermemelidir.

Ø  Eğitici ve öğretici olma sorumluluklarının bir gereği olarak, hakemler yazarlara yol göstermeli, kırıcı ve onur zedeleyici yorumlardan, yazarın/yazarların yetersizlikleri ile ilgili ifadelerden kaçınmalıdır.

Ø  Değerlendirmeyi kabul ettikleri çalışmayı zamanında ve yukarıdaki etik sorumluluklar çerçevesinde gerçekleştirmelidir.

2. YAZARLARA YÖNELİK ETİK SORUMLULUKLAR

Ø  Yayınlanmak amacıyla gönderilen makaleler bilimsel yayın etiğine (intihal, sahtecilik, çarpıtma, tekrar yayın, dilimleme, haksız yazarlık, destekleyen kuruluşu belirtmemek, hayvanlar üzerindeki çalışmalarda etik kurallara uymamak vb) aykırı olmamalıdır.

Ø  Yazarlar gönderdikleri çalışmaların araştırma sürecini etik kurallara ve ilgili mevzuata uygun olarak yürütmüş olmalıdır. Makaleler belirtilen çalışma alanlarına uygun özgün çalışmalar olmalıdır.

Ø Yazarlar gönderdikleri makalelerde etik kurul kararı gerektiren araştırma sonuçlarının yer alması durumunda, etik kurul karar bilgilerini (kurul adı, tarihi, numarası vd.) makalede belirtmelidir.

Ø  Makale araştırma sürecinde başka çalışmalardan doğrudan alıntı yapılması durumunda yazara atıf verilmelidir.

Ø  Kaynakça listesi eksiksiz olmalı ve alıntı yapılan kaynaklar mutlaka belirtilmelidir.

2.1. Uygunluk ve Güvenilirlik

Ø  Yazar gerekli durumlarda uygun veri analizi yöntemleri kullanmalı ve gerekirse uzman tavsiyesi almalıdır.

Ø  Çok yazarlı çalışmalarda yazarlar yayınlarının içeriği ile ilgili ortak sorumluluk almalıdır. Yazarlar, yöntem ve bulguların doğru bir şekilde raporlandığından emin olmak için yayınlarını her aşamada kontrol etmelidir.

2.2. Dürüstlük

Ø  Dergiye gönderilen makaleler başka bir yerde yayımlanmamış veya yayımlanmak üzere gönderilmemiş olmalıdır.

Ø  Yazar kullandığı araştırma yöntemlerini tanımlamalı, bulgularını açık ve net bir şekilde sunmalıdır.

2.3. Özgünlük

Ø  Yazar eserin özgün olduğunu ve herhangi bir dilde, başka bir yerde yayınlanmadığını taahhüt etmelidir.

Ø  Eğer araştırma bulguları daha önce yayınlanmışsa ya da başka bir yerde yayınlanmak üzere farklı bir dergiye gönderilmişse makale gönderim sürecinde Editör konuyla ilgili bilgilendirilmelidir. Yazarlar, ilgili yayınların kopyalarını veya diğer dergilere sunulan eserlerin kopyalarını sunmalıdır.

Ø  Tek bir araştırma projesinden kaynaklanan çoklu yayınlar açıkça belirtilmeli ve birincil yayına atıfta bulunulmalıdır.

2.4. Şeffaflık

Ø  Yazardan değerlendirme süreçleri çerçevesinde makalelerine ilişkin ham veri talep edilebilir, böyle bir durumda yazar beklenen veri ve bilgileri editör kurulu ve hakem kuruluna sunmaya hazır olmalıdır.

Ø  Yazar kullanılan verilerin kullanım haklarına, araştırma/analizlerle ilgili gerekli izinlere sahip olduğunu veya deneklere yönelik izin prosedürlerini gerçekleştirdiğini gösteren belgeye sahip olmalıdır.

Ø  Yazar, çalışmada ortaya koyulan bulguların başkaları tarafından doğrulanabilmesi için yöntemlerini açık ve net bir şekilde tanımlamalıdır.

2.5. Sorumluluk

Ø  Yazar çalışmalarını aynı anda birden fazla derginin başvuru sürecinde bulunduramaz. Her bir başvuru önceki başvurunun tamamlanmasını takiben başlatılabilir.

Ø  Yazarın yayınlanmış, erken görünüm veya değerlendirme aşamasındaki çalışmasıyla ilgili bir yanlış ya da hatayı fark etmesi durumunda, dergi editörünü bilgilendirme, düzeltme veya geri çekme işlemlerinde editörle işbirliği yapma yükümlülüğü bulunmaktadır.

2.6. Çok Yazarlı Çalışmalar

Ø  Çok yazarlı çalışmalarda tüm yazarlar listelenmeli, makale gönderimi sırasında telif hakkı devir formuna işlenmelidir.

Ø  Makale değerlendirme süreçlerinin yürütülmesi sırasında yazarlar arasından bir sorumlu yazar seçilmeli, Editör ile iletişimi sorumlu yazar sürdürmelidir.

Ø  Değerlendirme süreci başlamış bir çalışmanın yazar sorumluluklarının değiştirilmesi (Yazar ekleme, yazar sırası değiştirme, yazar çıkartma gibi) teklif edilemez.

Ø  Makalede yapılan değişiklik ve düzenlemeler tüm yazarlara iletilmelidir. Bu işlem  “Sorumlu Yazar” sorumluluğundadır.

Ø  Çok yazarlı çalışmalarda, yazarların araştırmanın ve raporlamanın bütünlüğü konusunda ortak sorumluluk alması beklenir. Bununla birlikte, eğer yazarlar araştırmanın sadece belirli yönleri ve raporları için sorumluluk alırsa, bunun yayında belirtilmesi gerekir.

2.7. Hakem süreci ve Telif Hakkı Devir Formu

Ø  Hakem süreciyle ilgili ayrıntılı bilgi Yazım Kuralları sayfasında "Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" adlı başlıkta verilmektedir. Yazarlar makale gönderirken bu kuralları kabul etmiş sayılırlar.

Ø  Yazar bu süreçte işbirliği yapmalı, hakem ve editör taleplerine zamanında ve doğru yanıt vermelidir.

Ø  Yazar, çalışmalarını değerlendirme sürecinde geri çekmek istemesi durumunda editöre bilgi vermelidir.

2.8. İnsanları veya Hayvanları İçeren Araştırmaların Raporlanması

Ø  Araştırma başlamadan önce uygun onay, lisans veya kayıtlar alınmalı ve raporda detaylar verilmelidir (örneğin, Kurumsal İnceleme Kurulu, Araştırma Etik Kurulu onayı, hayvan kullanımına ilişkin ulusal lisans yetkilileri).

Ø  Editörler tarafından talep edilmesi halinde, yazarlar rapor edilen araştırmanın uygun onayı aldığını ve etik olarak yerine getirildiğini gösteren kanıtlar sağlamalıdır (örneğin onayların kopyaları, lisanslar, katılımcı onay formları).

Ø  Yazar, araştırma sırasında toplanan kişisel verileri, bireyin (veya temsilcisinin) izni olmadan yayınlamamalı veya paylaşmamalıdır.

Ø  Yazar, anlamaya katkıda bulunabilecek tüm anlamlı araştırma sonuçlarını yayınlamalıdır. 

Etik Olmayan Bir Durumla Karşılaşırsanız

Yayımlanan bir makalede önemli bir hata ya da yanlışlık fark ettiğinizde ya da yukarıda bahsedilen etik sorumluluklara uygun olmayan bir davranış veya içerikle karşılaştığınızda lütfen bydergisi@gmail.com adresine e-posta yoluyla bildiriniz. 

BY Dergisi