An Evaluation of the Symposion Scene Relief and Shield Block in Kayabaş (Korkuteli)

Yıl 2023, Cilt: 11, 339 - 358, 21.06.2023

Bahadır Kabakaş İsa Kızgut

Öz

In ancient cultures, tomb structures often featured inscriptions and figural narrations aimed at highlighting the identity, characteristics, profession, or exceptional aspects of the tomb owner. The symposion scene depicted in Kayabaş, as well as the narrative showcasing the glory of the tomb owner, were also lovingly practiced in Mesopotamian cultures, Anatolia, and the Ancient Greek world. The two reliefs located on the left side of the symposion relief, which serves as a local example of the general figurative narrations on the main rock mass in the Kayabaş neighborhood, appear to form a cohesive whole with the main scene. They share an oval-shaped top, a flat bottom, and are placed adjacent to each other on the same ground. South of these reliefs and on the ground, two damaged sarcophagus basins and large-scale round stone blocks can be found. Nearby, there is a quarry, 2 ostothek mortises, 4 chamosorions, and 3 additional sarcophagi, one intact, one broken, and another completely crumbled. These remnants indicate that this area served as a necropolis. Moreover, the relief and a free-standing round stone block located in the area were examined, and suggestions were developed based on these findings.

Anahtar Kelimeler

Kayabaş, Symposion, Stele, Relief

Kayabaş (Korkuteli) Symposion Sahneli Kaya Kabartması ve Kalkan Formlu Blok Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Antikçağ kültürlerinde mezar sahibinin kimliğini, özelliklerini, mesleğini veya üstün bir yönünü vurgulamak amacıyla mezar yapıları üzerinde, yazıt ve figürsel anlatımlara rastlanır. Kayabaş’ta görülen symposion sahnesi ile mezar sahibinin şanını gösteren anlatım; Mezopotamya kültürleri, Anadolu ve Antik Hellen dünyasında da sevilerek uygulanmıştır. Kayabaş Mahallesi’ndeki ana kaya kütlesi üzerinde yer alan genel figüratif anlatıların yerel bir örneği olan symposion kabartmasının sol tarafında yer alan, tepeleri oval formlu, tabanları düz, birbirine bitişik ve aynı zemini paylaşan iki kabartma, ana sahneyle bütünlük oluşturuyor görünmektedir. Kabartmaların güneyinde ve zeminde tahrip olmuş iki adet lahit teknesi, büyük ölçekli yuvarlak bir taş blok vardır. Yakın çevrede taş ocağı, 2 ostothek yuvası, 4 khamosorion, biri sağlam, biri kırık, diğeri tamamen ufalanmış 3 lahit daha bulunmaktadır. Söz konusu kalıntılar bu alanın bir nekropol olduğunu ortaya koymaktadır. Bunun yanı sıra kabartma ve alanda bağımsız olarak yer alan yuvarlak bir taş blok incelenmiş ve öneriler geliştirilmiştir. Kayabaş mahallesindeki ana kaya kütlesi üzerinde yer alan genel figüratif anlatıların yerel bir örneği olan sempozyum kabartmasının sol tarafında yer alan, tepeleri oval formlu, tabanları düz, birbirine bitişik ve aynı zemini paylaşan iki kabartma ana sahneyle bütünlük oluşturuyor görünmektedir. Kabartmaların güneyinde ve zeminde tahrip olmuş iki adet lahit teknesi, büyük ölçekli yuvarlak taş blok vardır. Yakın çevrede taş ocağı, 2 ostothek yuvası, 4 khamosorion, biri sağlam, biri kırık, diğeri tamamen ufalanmış 3 lahit daha bulunmaktadır. Söz konusu kalıntılar bu alanın bir nekropol olduğunu ortaya koymaktadır. Yine bölgede yapılan araştırmalarda Dioskurlar ve Aana Tanrıça kabartmaları tespit edilmiştir.
Makaleye konu olan kabartmalar incelenirken çevrede bulunan diğer yapı ve kabartmalarla birlikte değerlendirilmeleri, amaca ulaşmada değişik bakış açıları oluşturulmasını sağlamıştır.
Bu çalışma ile geniş bir coğrafyada görülen mezar yapıları üzerindeki kabartmaların, tipolojik ve ikonografik açıdan yerel uygulamada birbirleriyle ilişki ve/veya etkileşimlerini, uygulama zaman aralığı ile toplumsal gömü kültürünün tanımlanması ve incelenmesi sağlanmıştır. Bunun yanı sıra, kabartma ve alanda bağımsız olarak yer alan yuvarlak bir taş blok incelenmiş ve öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kayabaş, Symposion, Stel, Rölyef

Kaynakça

• Arinç M. & Çekilmez M. 2022, “Grave Steles with Symposion (Banquet) Scenes from the Ephesus Museum”. Cedrus X, 95-111. Atalay E. 1988, Hellenistik Çağ’da Ephesos Mezar Stelleri Atölyeleri. İzmir.
• Atalay E. 1990, “Doğu Grek Hellenistik Çağ Mezar Stellerinde Çocuk ve Hizmetçi Figürleri”. X. TTK, Cilt I, Ankara, 285-292.
• Aydaş İ. 2007, Muğla Müzesi’nden Hellenistik ve Roma Dönemine ait Bir Grup Mezar Steli. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi. Aydın.
• Baykan D. 2007, “Andron ve Symposion Olgusunun Sosyo-Kültürel Nedenleri, Sosyal Yaşama Yansımaları ve İşleyişi”. MASROP e- Dergi 1, 1-6.
• Bean G. E. 1956, “Notes and Inscriptions from the Cibyratis and Caralitis”. The Annual of the British School at Athens 51, 136-156.
• Bremmer J. N. 1994, “Adolescents, Symposion, and Pederasty”. Ed. O. Murray, Sympotica. Oxford, 135-149. Can İ. 2009, Korkuteli’nin Beşeri ve Fiziki Coğrafyası. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi. Konya.
• Canlı H. 2015, Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Mezar Stellerinde Semboller. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi. Mersin.
• Corsten T. 2005, “Ein Neues Totenmahlrelief aus dem Nordwestlıchen Kleinasien”. Gephyra 2, 127-132. Coulton J. J. 2012, The Balboura Survey and Settlement in Highland Southwest Anatolia. Ankara. Çekilmez M. 2008, Tire Müzesinden Hellenistik ve Roma Dönemi Mezar Stelleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi. Aydın. Çevik N. 1996, “Yeni Bulgular Işığında Elmalı Yaylası”. Adalya 1, 61-73. Çoraklı E. (Ed.) 2014, Platon: Şölen. İstanbul.
• Darragh V. 2013, “Representations of Women in Classical Athenian Grave Stele”. Archeology Online I, 1-15. Delemen İ. 1995, “Lykia-Kabalia-Pisidia Bölgesinden Roma Dönemi Dioskurlar ve Tanrıça Kabartmaları”. Belleten LIX/21, 295-334.
• Dentzer J. M. (hzl.) 1982, Le Motif Du Banquet Couché Dans Le Proche-Orient et Le Monde Grec Du VII e Au IV e Siècle Avant J.-C.. Roma. Diepolder H. 1965, Die Attischen Grabreliefs des 5. und 4. Jahrhunderts v. Chr.. Darmstadt.
• Dökü F. E. & Baytak İ. 2017, “Kabalis Bölgesi Demirçağ Yerleşim Tipleri ve Gözetleme/Haberleşme Kaleleri”. MJH VII/2, 223-242.
• Dökü F. E. 2020, “Uylupınar (Erken Kibyra) Yüzey Araştırmaları 2018 Yılı Raporu”. Phaselis VI, 217-235. Erbilen D. C. 2019, Arkaik Dönem’de Kıta Yunanistan ve Batı Anadolu’daki Sympoion Kültürü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi. Aydın.
• Fabricius J. 1999, Die Hellenistischen totenmahlrelief. München.
• Gürel B. 2019, “Phaselis Teritoryumu’nda Kolalemis ve Ailesine ait Khamosorion ve Çiftlik Yerleşimi”. Phaselis V, 417-419.
• Hoepfner W. 1996, Klasik Dönemde Konut ve Toplum, Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Yerleşme. İstanbul.
• İşkan H. 2002, “Ein Siegersarkophag aus Patara”. Asia Minor Studien 44, 145-172.
• Kabakaş B. 2021, Korkuteli-Kayabaş ile Çıvgalar Yerleşimleri Mezar ve Kabartmaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya.
• Linfert A. 1976, Kunstzentren hellenistischer Zeit: Studien an weiblichen Gewandstatuen. Wisbaden. Milner N. P. 2004, “Ancient Incriptions and Monuments From The Territory of Oinoanda”. AnatStud 54, 47-77.
• Naour C. 1976, “Inscriptions et Reliefs de Cibyratide et de Cabalide”. ZPE 22, 109-136. Pfuhl E. & Möbius H. 1977, Die Ostgriechischen Grabreliefs. Mainz. Pfuhl E. & Möbius H. 1979, Die Ostgriechischen Grabreliefs. Mainz.
• Pinkwart D. 1973, “Weibliche Gewandstatuen aus Magnesia am Mäander”. Antike Plastik 12, 149-159. Saraçoğlu A. 2004, “Hellenistik Döneme ait Bir Mezar Steli”. Olba IX, 151-163.
• Sonkaya A. K. 2008, Manisa Müzesindeki Phidelphia (Alaşehir) Heykeltraşlık Eserleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi. Erzurum.
• Sonkaya A. K. 2018, “Hellenistik Dönem Lydia Mezar Stellerinde Kadın ve Erkek Tipleri”. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 60, 35-63.
• Şahin M. 2000, Miletolopolis Kökenli Figürlü Mezar Stelleri ve Adak Levhaları. Ankara.
• Temür A. 2018, “Sinop Müzesi Hellenistik ve Roma Dönemi Mezar Stelleri”. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ANARSAN Sempozyumu Özel Sayısı 11/2, 921-945.
• Tiryaki S. G. 2016, “Demirçağ Milyas Mezarlıkları ve Ölü Gömme Gelenekleri Üzerine Bir Ön Değerlendirme”. Adalya 19, 51-74.
• Yaman A. 2012, Aigai Bouleuterioun’undan Ele Geçen Figürlü Bir Stel. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi. Muğla.
• Yaylalı A. 1979, Hellenistik Devir İzmir Kökenli Figürlü Mezar Stelleri. Yayımlanmamış Doçentlik Tezi, Atatürk Üniversitesi. Erzurum.
• Yıldırım N. 2008, Anadolu Klineleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya. Yıldırım N. 2009, “Lykia Klineleri: Form ve Tipoloji”. Eds. K. Dörtlük, T. Kahya, R. Boyraz Seyhan & T. Ertekin, Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması 1: Anadolu Akdenizi Sempozyumu, Sempozyum Bildirileri. 04-07 Kasım 2009. Antalya, 509-521. https://fineartamerica.com/featured/magic-symbols-in-ancient-christian-tombs-and-steles-under-the- oaktree-weston-westmoreland.html.