HİTİTÇE METİNLERDE GEÇEN ‘šalli ašeššar’ VE İŞLEVİ

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 2, 83 - 93, 14.12.2017

Özlem Sir Gavaz

https://doi.org/10.30804/cesmicihan.360002

Öz

Hititçe çivi yazılı metinlerde geçen šalli
aššešar, bayramlar
sırasında kralın bizzat iştirak ettiği özel bir meclis ya da toplantı, başka bir
deyişle bir erkler meclisi olarak nitelendirilebilir. Metinlerde sıklıkla halentuwa adlı yapıda toplanan meclis,
aynı zamanda bazen ^GIŠZA.LAM.GAR adı verilen çadırlarda da
toplanmaktadır. Toplantı sırasında gerçekleştirilen eylemler, kralın
üstünlüğünü ve gücünü cümle-aleme duyurmak için icra ettiği bilinçli eylemlerdir.

Bu çalışma ile šalli aššešar’ın geçtiği metin yerleri incelenerek meclisin işlevi
ve Hitit toplumsal, siyasi ve dini hayatındaki yeri üzerine bir değerlendirmede
bulunulacaktır. Ayrıca bu meclis, günümüz Anadolu ve Türk Dünyası’ndaki benzer
örnekleri ile de karşılaştırmalı olarak irdelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

Hititler, hititçe metinler, hitit kralı, büyük meclis, büyük toplantı

Kaynakça

• ALP Sedat, (1983), Beiträge zur Erforschung des hethitischen Tempels. Kultanlagen im Lichte der Keilschrifttexte. Neue Deutungen, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• ALP Sedat, (1999), Hititlerde Şarkı, Müzik ve Dans, Hitit Çağında Andolu’da Üzüm ve Şarap, Ankara: Kavaklıdere Kültür Yayınları.
• ALP Sedat, (2000), Hitit Çağında Anadolu. Çivi Yazılı ve Hiyeroglif Yazılı Kaynaklar, Ankara: Tübitak Yayınları.
• ARDZİNBA Vladislav, (2010), Eskiçağ Anadolu Ayinleri ve Mitleri, (Çev.) Orhan Uravelli, Ankara: Kafdav Yayınları.
• BALTACIOĞLU Hatce, (2016), “Éhalentiu-/ halentuwa- Alaca Höyük 2. Hitit Yapı Katı ve Boğazköy Büyükkale Sarayı”, (Editörler) Sedat Erkut ve Özlem Sir Gavaz, Ahmet Ünal’a Armağan, (s. 49-68), İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• BECKMAN Garry, (1982), “The Hittite Assembly”, JAOS, S. 102, s. 435-442.
• DE MARTINO Stefano, (2003), Hititler, (Çev.) Erendiz Özbayoğlu, Ankara: Dost Kitapevi Yayınları. DİNÇOL Ali, (1982), “Hititler”, Anadolu Uygarlıkları Ansiklopedisi I, İstanbul: Görsel Yayınlar.
• DİNÇOL Ali, (2009), “Hitit Devlet İdaresi ve Halk”, (Editör) Metin Alparslan, Hititolojiye Giriş, İstanbul: Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
• DİVANİ Dertli, (2014), “Alevi-Bektaşilik: Cemde 12 Hizmet”, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, S. 6, s. 47-61. ERKUT Sedat, (2015), “Hititçe Çivi Yazılı Belgelerde Geçen Sümerce LÚALAN.ZU9 Ve Onun Hitit Görsel Malzemeler Üzerindeki Yeri”, (Editörler) İrfan Albayrak, Hakan Erol, Murat Çayır, Cahit Günbattı’ya Armağan, (s. 83-86), Ankara: A.Ü. DTCF Yayınları.
• GUTERBOCK Hans Gustav ve KENDALL Timothy, (1995), “A Hittite Silver Vessel in the Form of a Fist”, Fs Townsend Vermeule, s. 45-60.
• HOOKE Samuel Henry, (2002), Ortadoğu Mitolojisi, (Çev.) Alaeddin Şenel, İstanbul: İmge Kitapevi Yayınları. KARAUĞUZ Güngör, (2015), Hitit Mitolojisi, Konya: Çizgi Kitapevi Yayınları.
• KUHRT Amelie, (2007), Eskiçağ’da Yakındoğu (M.Ö. 3000-330), (Çev.) Dilek Şendil, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• ÖGEL Bahaddin, (2014), Türk Mitolojisi (Kaynakları ve açıklamaları ile destanlar) I. Cilt, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• SEYİTDANLIOĞLU Mehmet, (2009), “Eski Türklerde Devlet Meclisi “Toy” Üzerine Düşünceler”, A.Ü. Tarih Araştırmaları Dergisi, S. 45, s. 1-11.
• SCHURÈ Edouard, (2016), İnsanlığı Aydınlatan Büyük İnisiyeler. Dinlerin Gizli Tarihi, Rama, Krişna, Hermes, Musa, Orfe, Fisagor, Eflatun, İsa. Ek Bölüm: Muhammed, Zerdüşt, İstanbul: Ruh ve Madde Yayınları.
• SINGER Itamar, (1983-84), The Hittite KI.LAM Festival, (StBoT 27-28) Wiesbaden .
• SÜEL Aygül, (1985), Hitit Kaynaklarında Tapınak Görevlileri İle İlgili Bir Direktif Metni, Ankara: A.Ü.DTCF Yayınları.
• ÜNAL Ahmet, (2007), Multilinguales Handwörterbuch Des Hethitischen/ A Concise Multilingual Hittite Dictionary/ Hititçe Çok Dilli El Sözlüğü, Hamburg.
• ÜNAL Ahmet, (2005), Hititler Devri’nde Anadolu III, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• ÜNAL Ahmet, (2016), Hititçe-Türkçe Türkçe Hititçe Büyük Sözlük. Hattice, Hurrice, Hiyeroglif Luvicesi, Çivi Yazısı Luvicesi ve Palaca Sözcük Listeleriyle Birlikte, Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• ÜNSAL Veli, (2013), Eski Anadolu’da Teokratik Devlet Düzeni. Hitit ve Urartu, Ankara: Berikan Yayınevi.
• YİĞİT Turgut, (1994), I. Hattušili ve Dönemi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.