Rus Dış Politikasında Siber Müdahale Yöntemi Olarak Dezenformasyon Operasyonları

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 53, 1205 - 1230, 22.07.2024

Yücel Baştan , Filiz Çoban Oran

https://doi.org/10.35408/comuybd.1457165

Öz

Devletlerin siber uzayı dış politika amaçlarına ulaşmak için kullanmaları, siber uzayın devletler ve uluslararası örgütlerce bir rekabet alanı olarak benimsenmesine neden olmuştur. Bu alanda kullanılan çeşitli müdahale yöntemlerinden biri hedef ekosistemde, bilgi ekosisteminin kontrol edilmesi, devlet anlatısının ilgili ekosistemde etkin kılınması ve karşı anlatılarının bozulması için faaliyetler yürütülmesidir. Bu çalışma, önemli siyasi sonuçları olmasını göz önüne alarak bir dış müdahale aracı olarak dezenformasyon olgusuna odaklanmaktadır. Dezenformasyon, 2014 yılında Rusya’nın Kırım ilhakı sırasında kullandığı hibrit yöntemlerden biri olarak literatürde tartışılmıştır. Dezenformasyon, Rusya’nın 2016 ABD seçimlerine siber müdahalesiyle uluslararası ilişkiler literatüründe öne çıkan kavramlardan biri olmuştur. Bu çalışma Rusya’nın bir dış müdahale aracı olarak dezenformasyonu nasıl uyguladığının daha iyi anlaşılmasını amaçlamaktadır. Bu amaçla çalışma, 2016 ABD seçimleri örneğini analiz ederek, Rusya’nın siber müdahalesinde hangi dezenformasyon stratejileri kullandığını sorgulamaktadır. Çalışmada, kavramsal ve yöntemsel çerçeve çizildikten sonra Rusya dış politikasında dezenformasyonun yeri tarihsel olarak ele alınmaktadır. Bu çerçeveden hareketle yapılan örnek olay analizi sonucunda, 2016 ABD Başkanlık seçimlerinde Rusya’nın Sovyetler Birliği döneminde kullandığı “beyaz, gri ve siyah faaliyetler” şeklinde gruplanan propaganda yöntemlerini günümüzde aynı zamanda dezenformasyon yöntemi olarak kullandığı iddia edilmektedir. Seçim dönemlerinde bilgi ekosisteminin güvenliğinin önemine dikkat çeken bu çalışma, Rus dış politikasında dezenformasyon stratejilerinin tarihselliğini açığa çıkararak daha iyi anlaşılmasını sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dezenformasyon, Siber Müdahale, Rus Dış Politikası, ABD Seçimleri, Siber Güvenlik

Kaynakça

• Bağbaşlıoğlu, A. (2021). Uluslararası Güvenlik ve Uluslararası Örgütlenme Üzerine Bir Değerlendirme. A. Bağbaşlıoğlu (Ed.), Uluslararası Güvenlik ve Uluslararası Örgütler: Kavramlar, Yaklaşımlar ve Kurumlar içinde, (s.3-26). Ankara: Nobel Yayınları.
• Bastos, M., ve Farkas, J. (2019). "Donald Trump is my President!”: The Internet Research Agency Propaganda Machine. Social Media+ Society, 5(3), 1-13.
• Benkler, Y., Faris, R., ve Roberts, H. (2018). Network propaganda: Manipulation, disinformation, and radicalization in American Politics. Oxford University Press.
• Bentzen, N. (2018). Online Disinformation and the EU’s Response. European Parliamentary Service. Erişim adresi: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/ATAG/2018/620230/EPRS_ATA(2018)620230_EN.pdf
• Bertrand, N. (2017, October 30). Twitter will Tell Congress that Russia’s Election Meddling was Worse than We First Thought. Business Insider. https://www.businessinsider.sg/twitter-russia-facebook-election-accounts-2017-10/
• Bıçakçı, S. (2014). NATO’nun Gelişen Tehdit Algısı: 21. Yüzyılda Siber Güvenlik. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 10(40), 101-130.
• Brantly, A. F. (2020). A Brief History of Fake: Surveying Russian Disinformation from the Russian Empire through the Cold War and to the Present. C. Whyte, A. Trevor Thrall ve Brian M. Mazanec (Ed.), Information Warfare in the Age of Cyber Conflict içinde, (s.27-41). London: Routledge.
• Clapper, J. R., ve Brown, T. (2018). Facts and Fears: Hard Truths from a Life in Intelligence. New York:Viking.
• Cohen, J., ve Fontaine, R. (2020). Uniting the Techno-Democracies. Foreign Affairs, October. Erişim tarihi: 20.10.2022. https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2020-10-13/uniting-techno-democracies
• Concept of the Foreign Policy of the Russian Federation. (2013, February 12). https://thailand.mid.ru/en/concept-of-the-foreign-policy-of-russia
• Cull, N. J., Gatov, V., Pomerantsev, P., Applebaum, A., ve Shawcross, A. (2017). Soviet Subversion, Disinformation and Propaganda: How the West fought against It. London: LSE Consulting.
• Çelik, Ş. (2013). Stuxnet saldırısı ve ABD’nin Siber Savaş Stratejisi: Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanmaktan Kaçınma İlkesi Çerçevesinde Bir Değerlendirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(1), 137-175.
• Çoban, F. (2016). The Role of the Media in International Relations: from the CNN Effect to the Al-Jazeera Effect. International Relations, 4(2),45-61.
• Denk, E. (2007). Medya ve Uluslararası Politika, Uluslararası İlişkiler Dergisi, 4(13), 145-156
• Ellehuus, R. (2020, Ocak). Mind the Gaps: Russian Information Manipulation in the United Kingdom. CSIS. Erişim adresi: https://www.csis.org/analysis/mind-gaps-russian-information-manipulation-united-kingdom
• Elswah, M., ve Howard, P. N. (2020). “Anything that Causes Chaos”: The Organizational Behavior of Russia Today (RT). Journal of Communication, 70(5), 623-645.
• Erdoğan, İ. (2013). Dördüncü Güç Medyadan Beşinci Güç İnternete: Demokratik Bir Dönüşüm mü Yaşanıyor? Selçuk İletişim, 8(1), 176-191.
• Erlich, A., ve Garner, C. (2023). Is pro-Kremlin Disinformation Effective? Evidence from Ukraine. The International Journal of Press/Politics, 28(1),5-28.
• Fallis, D. (2015). What is Disinformation? Library Trends, 63(3), 401-426.
• Francois, C., ve Lin, H. (2021). The Strategic Surprise of Russian Information Operations on Social Media in 2016 in the United States: Mapping a Blind Spot. Journal of Cyber Policy, 6(1), 33-57.
• Georgia-Russia Conflict (2008). Cyber Law and Security Repository. Erişim adresi: https://cyberlaw.ccdcoe.org/wiki/Georgia-Russia_conflict_(2008)
• Gerasimov, V. (2013, Şubat 27). The ‘Gerasimov Doctrine’ and Russian Non-Linear War. In Moscow’s Shadows. Erişim adresi: https://inmoscowsshadows.wordpress.com/2014/07/06/thegerasimov-doctrine-and-russian-non-linear-war/
• Hamzaoğlu, H. (2020). Rus Dış Politikasında Realist Yaklaşım: Primakov Doktrini ve Yakın Çevre Kavramı. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(24), 281-299.
• Hansen, I., ve Lim, D. J. (2019). Doxing Democracy: Influencing Elections via Cyber Voter Interference. Contemporary Politics, 25(2), 150-171.
• Haslam, J. (2015). Near and Distant Neighbors: A New History of Soviet Intelligence. New York: Farrar,Straus and Giroux.
• Hicks, K. H., ve Friend, A. H. (2019). By Other Means Part I: Campaigning in the Gray Zone. Center for Strategic & International Studies. Erişim adresi: https://apnews.com/article/8b7532462dd0495d9f756c9ae7d2ff3c https://afyonluoglu.org/PublicWebFiles/strategies/Asia/Russia%202016%20Information%20Security%20Doctrine.pdf
• Isachenkov, V. (2017, February 22). Russia Military Acknowledges New Branch: Info Warfare Troops. AP News. Erişim adresi: www.apnews.com/8b7532462dd0495d9f756c9ae7d2ff3c.
• Isachenkov, V. (2017, Şubat 22). Russia Military Acknowledges New Branch: Info Warfare. İstihbarat Topluluğu Değerlendirmesi, Son ABD Seçimlerinde Rus Etkinlikleri ve Niyetlerini Değerlendirme, 2017. Erişim adresi: https://www.dni.gov/files/documents/ICA_2017_01.pdf
• Jensen, B., Valeriano, B., ve Maness, R. (2019). Fancy bears and digital trolls: Cyber strategy wit a Russian twist. Journal of Strategic Studies, 42(5), 58-80.
• Kostyuk, N., ve Brantly, A. (2022). War in the Borderland through Cyberspace: Limits of Defending Ukraine through Interstate Cooperation. Contemporary Security Policy, 43(3), 498-515.
• Köktürk, M. (2020). Post-Truth ya da Mağaraya Dönüş. Pasajlar Dergisi: Post-Truth Çağı, 2(4), 35-55.
• Landler, M., ve Gordon, M. R. (2014, July 9). NATO Chief Warns of Duplicity by Putin on Ukraine. The New York Times. Erişim adresi: https://www.nytimes.com/2014/07/09/world/europe/nato-chief-warns-of-duplicity-by-putin-on-ukraine.html
• Larson, E., et al. (2009). Foundations of Effective Influence Operations: A Framework for Enhancing Army Capabilities. Santa Monica: RAND Corporation.
• Lukito, J. (2020). Coordinating a Multi-Platform Disinformation Campaign: Internet Research Agency Activity on Three U.S. Social Media Platforms, 2015 to 2017. Political Communication, 37(2), 238-255.
• Lukito, J., Suk, J., Zhang, Y., Doroshenko, L., Kim, S. J., Su, M.-H., Xia, Y., Freelon, D., ve Wells, C. (2020). The Wolves in Sheep’s Clothing: How Russia’s Internet Research Agency Tweets Appeared in U.S. News as Vox Populi. The International Journal of Press/Politics, 25(2), 196-216.
• Mansell, R. (2012). Imagining the Internet: Communication, Innovation, and Governance. Oxford:Oxford University Press.
• Mansoor, P. R. (2012). Introduction: Hybrid Warfare in History. W. Murray ve P. R. Mansoor (Ed.), Hybrid Warfare in History içinde,(s.1-14). New York: Cambridge University Press.
• McCombie, S., Uhlmann, A. J., ve Morrison, S. (2020). The US 2016 Presidential Election & Russia’s Troll Farms. Intelligence and National Security, 35(1), 95-114.
• McCrory, D. (2020). Russian Electronic Warfare, Cyber and Information Operations in Ukraine. The RUSI Journal, 165(7), 34-44.
• McCulloh, T., ve Johnson, R. (2013). Hybrid Warfare. Florida: Joint Special Operations University.
• Merlingen, M. (2023). Coloniality and the Global North War Against Disinformation: the Case of the European Union. Third World Quarterly, 44(4), 744-761.
• Moral, P. (2022). The Challenge of Disinformation for National Security. J. Cayon Peña (Ed.), Security and Defence: Ethical and Legal Challenges in the Face of Current Conflicts.içinde, (s.103-123). Berlin:Springer.
• Morozov, E. (2012). The Dark Side of Internet Freedom: The Net Delusion. New York:Public Affairs.
• National Security Concept of the Russian Federation. (2020, January 10). Erişim adresi: https://nuke.fas.org/guide/russia/doctrine/gazeta012400.htm
• Öney, S. (2017). Kremlin Odaklı Medya: Kaotik Çoğulculuktan İstikrarlı Tekelciliğe/Tekelciliğe Rusya’da Medya. G. Özcan, E. Balta ve B. Beşgül,(Ed.), Kuşku ile Komşuluk: Türkiye ve Rusya İlişkilerinde Değişen Dinamikler içinde (s.299-320) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Perrier, E. M. (2014). The Key Principles of Russian Strategic Thinking. IRSEM, Institut de recherche stratégique de l’École militaire.
• Pope, A. E. (2018). Cyber-Securing our Elections. Journal of Cyber Policy, 3(1), 24-38.
• Potter, E. H. (2019). Russia’s Strategy for Perception Management through Public Diplomacy and Influence Operations: The Canadian Case. The Hague Journal of Diplomacy, 14(4), 402-425.
• Prier, J. (2020). Commanding the trend: Social media as information warfare. J. Arquilla ve J. A. Ronfeldt (Ed.), Information Warfare in the Age of Cyber Conflict içinde, (s. 88-113). London:Routledge.
• Primakov, Y. (2010). Rusyasız Dünya. Ankara:Timaş Yayınları. Proferes, N., ve Summers, E. (2019). Algorithms and Agenda-setting in Wikileaks’ #Podestaemails release. Information, Communication & Society, 22(11), 1630-1645.
• Rid, T. (2020). Active Measures: The Secret History of Disinformation and Political Warfare. Farrar, New York: Straus and Giroux.
• Rumer, E. (2019). The Primakov (Not Gerasimov) Doctrine in Action. Carnegie Endowment for International Peace. Erişim adresi: https://carnegieendowment.org/2019/06/05/primakov-notgerasimov-doctrine-in-action-pub-79254
• Savitz, E. (2012). 5 Things You Need to Know About Chinese Social Media. Forbes. Erişim tarihi: 20.07.2023. https://www.forbes.com/sites/ciocentral/2012/10/25/5-things-you-need-to-know-about-chinese-social-media/
• Schmitt, N. M. (Ed.). (2013). Tallinn Manual on the International Law Applicable to Cyber Warfare. Cambridge University Press.
• Schmitt, N. M. (Ed.). (2017). Tallinn Manual 2.0 on the International Law Applicable to Cyber Operations. Cambridge University Press.
• Shirky, C. (2011). The Political Power of Social Media: Technology, the Public Sphere, and Political Change. Foreign Affairs, 90(1), 28-41.
• Snyder, A. A. (2012). Warriors of Disinformation: How Lies, Videotape, and the USIA Won the Cold War. New York:Arcade.
• Starr, P. (n.d.). How Neoliberal Policy Shaped the Internet—And What to Do About It Now. Prospect. Erişim tarihi: 31.08.2022. https://prospect.org/power/how-neoliberal-policy-shaped-internet-surveillance-monopoly/
• The Foreign Policy Concept of the Russian Federation. (2000, Haziran 28). Erişim adresi: https://nuke.fas.org/guide/russia/doctrine/econcept.htm
• The Media Manipulation Casebook: Code Book (Version 1.0). (2020). Harvard Kennedy School Shorenstein Center on Media, Politics and Public Policy.
• Thompson, E. M. (1991). Nationalist Propaganda in the Soviet Press. 1939-1941. Slavic Review, 50(2), 385-399.
• Ünver, H. A. (2019). Türkiye’deki Rus Dijital Medya ve Bilgi Ekosistemi. Sy, 2019(2).
• Vladimir Putin 2007 Munich Speech. (t.y.). Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=U4MAsIh3zMA
• Wagnsson, C. (2022). The Paperboys of Russian Messaging: RT/Sputnik audiences as vehicles for malign information influence. Information, Communication & Society, 26(9), 1849-1867
• Wardle, C. (2020). Bilgi Düzensizliği Çağı. C. Silverman (Ed.), Dezenformasyon ve Medya Manipülasyonu Üzerine Doğrulama El Kitabı içinde, (s.9-15). European Journalism Centre.
• Weisburd, A., Watts, C., ve Berger, J. (2016, Kasım 6). Trolling for Trump: How Russia Is Trying to Destroy Our Democracy. War on the Rocks. Erişim adresi: https://warontherocks.com/2016/11/trolling-for-trump-how-russia-is-trying-todestroy-our-democracy/
• Weiss, C. (2021). The Survival Nexus: Science, Technology, and World Affairs. New York:Oxford University Press.
• Whyte, C., ve Etudo, U. (2020). Cyber by a Different Logic: Using an Information Warfare Kill Chain to Understand Cyber-Enabled Influence Operations. J. Arquilla ve J. A. Ronfeldt (Ed.), Information Warfare in the Age of Cyber Conflict içinde, (s.88-113), London:Routledge.
• Whyte, C., ve Mazanec, B. (2018). Understanding Cyber Warfare: Politics, Policy and Strategy. London:Routledge.
• Willett, M. (2022). The Cyber Dimension of the Russia–Ukraine War. Survival, 64(5), 7-26.
• Wither, J. K. (2016). Making Sense of Hybrid Warfare. Connections, 15(2), 73-87.
• Yin, R. K. (2003). Case Study Research: Design and Methods, California:Sage.
• Zhao, B., et al. (2023). Manufacturing Conflict or Advocating Peace? A Study of Social Bots Agenda Building in the Twitter Discussion of the Russia-Ukraine War. Journal of Information Technology & Politics.21 (2),176-194.