Farklı Bir Bakış Açısından İş ve Yaşam Doyumu Algılanan Örgütsel Destek ve Örgütsel Bağlılığın Etkileri

Yıl 2014, Cilt: 23 Sayı: 1, 267 - 287, 12.10.2014

Sema Polatçı , Kadir Ardıç , Murat Koç

Öz

Bu çalışmada farklı bir örneklem olan Geçici Köy Korucuları (GKK) üzerinde iş ve yaşam doyumu değişkenlerinin öncülleri araştırılmıştır. Çalışma koşulları, yaşam standartları ve algıların iş ve yaşam doyum düzeyleri üzerindeki etkisini incelemek amacıyla öncelikle yazında iş ve yaşam doyumunun öncülleri ile ilgili araştırmalar özetlenmiş, daha sonra konuya farklı bir bakış açısından bakılarak GKK’ların iş ve yaşam doyumlarının yazınla uyum gösterip göstermediği incelenmiştir. Çalışmada önerilen kavramsal model Şırnak ilinde görev yapan 250 GKK üzerinde test edilmiştir. Yapısal eşitlik modeli analizleri sonucunda, GKK’ların algıladıkları örgütsel destek (devlet desteği) ve örgüte (devlete) bağlılıklarının iş ve yaşam doyumları ile olumlu yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Ayrıca yaşam doyumunun büyük ölçüde algılanan örgütsel destek ve örgüte olan bağlılıktan etkilendiği, iş doyumu değişkeninin ise bu etkileşime kısmi aracılık yaptığı belirlenmiştir. Son olarak GKK’ların iş ve yaşam doyumları arasında pozitif yönlü bir ilişkinin olduğu ortaya konmuştur. Bulgular kuramsal önemi ve pratik uygulamaları açısından tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İş doyumu, yaşam doyumu, algılanan örgütsel destek, örgütsel bağlılık, Geçici Köy Korucuları

Kaynakça

• Agho, A. - Mueller, C. - Price, J. (1993), “Determinants of Employee Job Satisfaction: An Empirical Test of a Causal Model”, Human Relations, 46 (8), 1007-1027. Akın, M. (2008), “Örgütsel Destek, Sosyal Destek ve İş/Aile Çatışmalarının Yaşam Tatmini Üzerindeki Etkileri”, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(2), 141-170. Al-Hussami, M. (2008), “A Study of Nurses’ Job Satisfaction: The Relationship to Organizational Commitment, Perceived Organizational Support, Transactional Leadership, Transformational Leadership, and Level of Education”, European Journal of Scientific Research, 22(2), 286-295. Allen, N. J. - Meyer, J. P. (1990), “The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization”, Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18. Aquino, K., - Griffeth, R.W. (1999), An Exploration of the Antecedents and Consequences of Perceived Organizational Support: A Longitudinal Study. Unpublished Manuscript, University of Delaware and Georgia State University. Aşan, Ö. - Erenler E. (2008), “İş Tatmini ve Yaşam Tatmini İlişkisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 203-216. Aube, C. - Rousseau, V. - Morin, E. M. (2007), “Perceived Organizational Support and Organizational Commitment the Moderating Effect of Locus of Control and Work Autonomy”, Journal of Managerial Psychology, 22(5), 479-495. Blau, P. (1964), Exchange and Power in Social Life, New York: Wiley. Chacko, T. I. (1983), “Job and Life Satisfaction, a Causal Analysis of Their Relationship”, Academy of Management Journal, 26 (1), 163-169. Coşkun, A. (2004), Emperyalist Devletlerin Doğu Anadolu Politikası ve Aşiret Süvari Alayları, Ankara: Kozan Ofset. Çakar, N. D. - Yıldız, S. (2009), “Örgütsel Adaletin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: “Algılanan Örgütsel Destek” Bir Ara Değişken Mi?”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(28), 68-90. Çokluk, Ö. - Şekercioğlu, G. - Büyüköztürk, Ş. (2010), Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları, Pegem Akademi, Ankara. Davis, K. (1984), İşletmede İnsan Davranışı – Örgütsel Davranış, (Çev. Kemal Tosun V.D.), İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları, Yayın No:136, İstanbul. Diener, E. - Emmons, R. A. - Larsem, R. J. - Griffin, S. (1985), “The Satisfaction with Life Scale”, Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75. Dixon, M.A. - Sagas, M. (2007), “The Relationship between Organizational Support, Work-Family Conflict, and The Job-Life Satisfaction of University Coaches”, Research Quarterly For Exercise And Sport, 78(3), 236-47. Eisenberger, R. - Cummings, J. - Armeli, S. - Lynch, P. (1997), “Perceived Organizational Support, Discretionary Treatment, and Job Satisfaction”. Journal of Applied Psychology, 82(5), 812-820. Eisenberger, R. - Fasolo, P. - Davis-Lamastro, V. (1990), “Perceived Organizational Support and Employee Diligence, Commitment, and Innovation”. Journal of Applied Psychology, 75, 51-59. Eisenberger, R. - Huntington, R. - Hutchison, S. - Sowa, D. (1986), “Perceived Organizational Support”, Journal of Applied Psychology, 71, 500-507. Feinstein, A. H. - Vondrasek, D. (2001), A Study of Relationships Between Job Satisfaction and Organizational Commitment among Restaurant Employees, University of Nevada, Las Vegas, http://hotel.unlv.edu/pdf/jobsatisfaction.pdf. Freund, A. (2005), “Commitment and Job Satisfaction as Predictors of Turnover Intentions among Welfare Workers”, Administration in Social Work, 29(2), 5-21. Frone, M. R. - Cooper, M. L. (1994), “Relationship Between Job and Family Satisfaction: Causal and Noncausal Covariation?”, Journal of Management, 20 (3), 565-579. Garretto, F. (2000), “Life Satisfaction Homeostasis and the Role of Personality”, http://www.acgol.deakin.edu.au/theses Grenamyer, C. J. - Melanson, K. (1997), “Life and Job Satisfaction”, A Presentation at the Twelfth Annual Conference of the Society for Industrial and Organizational Psychology, St. Louis. Güler, M. (1990), Endüstri İşçilerinin İş Doyumu ve İş Veriminde Depresyon, Kaygı ve Bazı Değişkenlerin Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, PDR Anabilim Dalı, Ankara. Hackman, J. R. - Oldham, G. R. (1975), “Development of the Job Diagnostic Survey”, Journal of Applied Psychology, 60, 159-170. Igbaria, M. - Guimaraes, T. (1993), “Antecedents and Consequences of Job Satisfaction among Information Center Employees”, Journal of Management Information Systems, 9(4), 145-174. Iris, B. - Barrett, G. V. (1972), “Some Relations Between Job and Life Satisfaction and Job Importance”, Journal of Applied Psychology, 56, 301-304. Iverson, R. D. - Maguire, C. (2000), “The Relationship Between Job and Life Satisfaction: Evidence from a Remote Mining Community”, Human Relations, 53(6), 807-839. Jones, B. - Flynn, D. M. - Kelloway, E. K. (1995), “Perception of Support from the Organization in Relation to Work Stress, Satisfaction, and Commitment, Organizational Risk Factors for Job Stress”, American Psychologial Association , 41-52. Judge, T. A. - Watanabe, S. (1994), “Individual Differences in the Nature of the Relationship Between Job and Life Satisfaction”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 67, 101-107. Kaplan, M. - Öğüt, A. (2012), “Algılanan Örgütsel Destek ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin Analizi: Otel İşletmelerinde Bir Uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 387-401. Karataşoğlu, S. - Akpınar, M. (2011), “Geçici Köy Koruculuğu Sistemi Üzerine Bir Saha Çalışması: Beytüşşebap Örneği”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(38), 367-396. Ketchland, A. (1998), “The Existence of Multiple Measures of Organizational Commitment and Experience-Related Differences in a Public Accounting Setting”, Behavioral Research in Accounting, 10, 112-115. Köker, S. (1991), Normal ve Sorunlu Ergenlerin Yaşam Doyumu Düzeylerinin Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Locke, E. (1976), “The Nature and Causes of Job Satisfaction”. In M.D.Dunnette (Ed.). Handbook of Industrial and Organizational Psychology, Chicago:Rand Mcnally. Loke, J. C. (2001), “Leadership Behaviors: Effects on Job Satisfaction, Productivity and Organizational Commitment”, Journal of Nursing Management, 9(4), 191-204. London, M. - Crandall, R. - Seals G. V. (1977), “The Contribution of Job and Leisure Satisfaction to Quality of Life”, Journal of Applied Psychology, , 62 (3), 328-334. Lukowski, A. V. (2004), The Relationship Between Employer-Employee Congruence of Values, Job Satisfaction and Life Satisfaction, University of Northern Colorada, Thesis. Martin, R. (1995), “The Roles of Organizational Support and Justice During a Layoff”, Academy of Management Journal, 89-93. Maslach, C. - Leiter P. M. (1997), The Truth About Burnout, Jossey-Bass, San Francisco, Ca. Meyer, J.P. - Allen, N.J. (1997), Commitment in the Workplace: Theory, Research, and Application. Thousand Oaks, CA: Sage Publications. Meyer, J.P. - Allen, N.J. - Smith, C.A. (1993), “Commitment to Organizations and Occupations: Extension and Test of a Three-Component Conceptualization”, Journal of Applied Psychology, 78(4), 538-551. Miao, R. - Kim, H. G. (2010), “Perceived Organizational Support, Job Satisfaction and Employee Performance: An Chinese Empirical Study”, Journal of Service Science and Management, 3, 257-264. Moorman, R.H. - Blakely, G.L. - Niehoff, B.P. (1998), “Does Perceived Organizational Support Mediate the Relationship Between Procedural Justice and Organizational Citizenship Behavior?”, Academy of Managment Journal, 41, 351-357. Mueller, C. W. - Price, J. L. (1990), “Economic, Psychological and Sociological Determinants of Voluntary Turnover”, Journal of Behavioral Economics, 9, 321-335. Near, J. P. - Rice, R.W. - Hunt, R.G. (1987), “Job Satisfaction and Life Satisfaction: A Profile Analysis”, Social Indicators Research, 19, 383-401. Near, J. P. - Smith, C. A. - Rice R. W. - Hunt, R. G. (1984), “A Comparison of Work and Nonwork Predictors of Life Satisfaction”, Academy of Management Journal, 27 (1), 184-190. O’Driscoll, M. P. - Randall, D. M. (1999), “Perceived Organisational Support, Satisfaction with Rewards and Employee Job Involvement and Organisational Commitment”, Applied Psychology: An International Review, 48, 197-209. Obeng, K. - Ugboro, I. (2003), “Organizational Commitment among Public Transit Employees: An Assessment Study”, Journal of the Transportation Research Forum. 57 (2): 83–98. Orpen, C. (1978), “Work and Nonwork Satisfaction: A Causal Correlational Analysis”, Journal of Applied Psychology, 530-532. Özdevecioğlu, M. (2003), “Algılanan Örgütsel Destek ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18, 113-130 Özdevecioğlu, M. (2007), “Kariyer Bağlılığı, Mesleki Bağlılık ve Örgütsel Bağlılığın Yaşam Tatmini Üzerindeki Etkisi: İş-Aile Çatışmasının Rolü”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28, 1-20. Polatcı, S. - Ardıç, K. - Akkaş, H. (2009), “Duygusal Zeka ve Tükenmişlik İlişkisinde Örgütsel Bağlılığın Etkisi”, Uluslararası 7. Bilgi, Ekonomisi ve Yönetimi Kongresi, Yalova Üniversitesi-İstanbul Üniversitesi, 30-31 Ekim-1 Kasım, Yalova. Porter, L.W. - Steers, R. M. - Mowday, R.T. - Boulian, P.V. (1974), “Organizational Commitment, Job Satisfaction and Turnover Psychiatric Technicians”, Journal of Applied Psychology, 59. Randall, M. L. - Cropanzano, R. - Bormann, C. A. - Birjulin, A. (1999), “Organizational Politics and Organizational Support as Predictors of Work Attitudes, Job Performance, and Organizational Citizenship Behavior”, Journal of Organizaitonal Behavior, 20, 159-174. Rhoades, L. - Eisenberger, R. - Armeli, S. (2001), “Affective Commitment to the Organization: The Contribution of Perceived Organizational Support”, Journal of Applied Psychology, 86, 825-836. Rhoades, L. - Eisenberger, R. (2002), “Perceived Organizational Support: A Review of the Literatüre”, Journal of Applied Psychology, 87(4), 698–714. Rice, R. W. - Near, J. P. - Hunt, R.G. (1979), “Unique Variance in Job and Life Satisfaction Associated with Wok Related and Extra Work Related Variables”, Human Relations, 32, 605-623. Rice, R. W. - McFarlin, D. B. - Hunt, R. G. - Near, J. P. (1985), “Job Importance as a Mediator of the Relationship Between Job Satisfaction and Life Satisfaction”, Basic and Applied Social Psycholog, 6(4), 279-316. Rice, R. W. - Near, J. - Hunt, R. G. (1980), “The Job Satisfaction- Life Satisfaction Relationship: A Review of Empirical Research”, Basic and Applied Social Psychology, 1(1), 37-64. Schmitt, N. - Mellon, P. (1980), “Life and Job Satisfaction: Is the Job Central?” Journal of Vocational Behavior, 16, 51-58. Settoon, R. P. - Bennett, N. - Liden, R.C. (1996), “Social Exchange in Organizations: Perceived Organizational Support, Leader-Member Exchange, and Employee Reciprocity”, Journal of Applied Psychology, 81, 219-227. Shore, L. M. - Tetrick, L. E. (1991), “A Construct Validity of the Survey of Perceived Organizational Support”, Journal of Applied Psychology, 76(5), 637-643. Staw, B. M. - Sutton, R. I. - Pelled, L. H. (1994), “Employee Positive Emotion and Favorable Outcomes at the Workplace”, Organizational Science, 5, 51-71. Taş Y. (2011), “İş Tatmini ve Bilgi Paylaşım Düzeyinin Duygusal Bağlılığa Etkisi: Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nde Bir Araştırma”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 117-131. Uçar, D. (2009), Perceived Organizational Support and Organizaitonal Commitment: The Mediating role of Organization-Based Self-Esteem. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Uyguç, N. - Çımrın, D. (2004), “DEÜ Araştırma ve Uygulama Hastanesi Merkez Laboratuvarı Çalışanlarının Örgütsel Bağlılıklarını ve İşten Ayrılma Niyetlerini Etkileyen Faktörler”, Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1). Vanaki, Z. - Vagharseyyedin, S. A. (2009), “Organizational Commitment, Work Environment Conditions, and Life Satisfaction among Iranian Nurses”, Nursing and Health Sciences, 11, 404-409. Vandenberg R. J. - Lance, C. E. (1992), “Examining the Causal Order of Job Satisfaction and Organizational Commitment”, Journal of Management, 18(1), 153-167. Veenhoven, R. (1996), “Developments in Satisfaction Research”, Social Indicators Research, 37, 1-46. Wasti, S.A. (2000), “Meyer ve Allen’in Üç Boyutlu Örgütsel Bağlılık Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirlik Analizi”, 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi – Bildiriler, Nevşehir, 25-27 Mayıs 2000, 401-410. Wayne, S. J. - Shore, L.M. - Liden, R. C. (1997), “Perceived Organizational Support and Leader-Member Exchange, A Social Exchange Perspective”, Academy of Management Journal, 40, 82-111. Wilensky, H. (I960), “Work, Careers, and Social Integration”, International Social Science Journal, 12, 543-560. Yılmaz, E. (2008), “Organizational Commitment and Loneliness and Life Satisfaction Levels of School Principals”, Social Behavior and Personality, 36(8), 1085-1096. Yoon, J. - Thye, S. (2002), “A Dual Process Model of Organizational Commitment: Job Satisfaction and Organizational Support”, Work and Occupations, 29(1), 97-124.