Doğu Akdeniz Bölgesi (Türkiye) Turunçgil Bahçelerinde Turunçgil Beyaz Kabuklubiti [Parlatoria pergandii Comstock (Hemiptera: Diaspididae)]’nin Yayılış Alanı, Bulaşıklık Oranı Ve Zarar Şekli

Yıl 2018, Cilt: 33 Sayı: 2, 63 - 72, 06.01.1019

Naime Zülal Elekcioğlu

Öz

Bu çalışma, Turunçgil
beyaz kabuklubiti, Parlatoria pergandii Comstock (Hemiptera: Diaspididae)]’nin yayılış alanlarını,
bulaşıklık oranını, zarar şeklini ve kışlama durumunu belirlemek amacıyla
Adana, Hatay, Osmaniye ve Mersin illerinde 2012-2014 yılları arasında
yürütülmüştür. Çalışmada P. pergandii’nin tüm
illerde yayılış gösterdiği ve meyvede önemli zararlanmalara neden olduğu
belirlenmiştir. 2012 yılında dört ilde örneklenen bahçelerden, P. pergandii
ile bulaşıklık oranı en fazla turunçgil bahçesinin %78.57 ile
Hatay’da olduğu, bunu %57.69 ile Mersin, %54.76 ile Adana ve %33.33 ile
Osmaniye’nin illerinin takip ettiği tespit edilmiştir. İkinci yıl ise zararlı
ile bulaşıklığın Hatay’da %77.27, Osmaniye’de %53.33, Adana’da %52.86 ve
Mersin’de ise %50.63 olduğu belirlenmiştir. P. pergandii’nin ilk
dölünde meyveye geçen bireylerin öncelikle kaliks altına yerleştiği ve
kontrollerde bu kısımlara bakılmadığı takdirde gözden kaçabileceği saptanmıştır.
Larvalar meyvelerin üzerinde etrafı yeşil lekeler oluşturarak
meyvenin pazar değerini tamamen kaybetmesine sebep olmaktadırlar. Özellikle yaşlı turunçgil ağaçlarında P. pergandii’nin gölgede kalan gövde ve ana dallarda büyük popülasyonlar
oluşturduğu ve ölü kabuklubitlerin bulundukları yerde kendilerini muhafaza edip
kalın tabakalar oluşturduğu gözlenmiştir. Zararlının tüm yıl boyunca turunçgil
bahçelerinde aktif olduğu ve gelişmesine devam ettiği, kışı çoğunlukla ergin
dişi olarak geçirdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Parlatoria pergandii, turunçgil, bulaşıklık oranı, yayılış

Kaynakça

• Bodenheimer, F. S. (1949) The Coccidea of Turkey. Diaspididae. A Monographic Study 264 p., Ankara.
• Bodenheimer, F. S. (1958) Türkiye'de Ziraate Zararlı Olan Böcekler ve Bunlarla Savaş Hakkında Bir Etüd. Bayur Matbaası, 347 s., Ankara.
• Bora, T., Karaca, İ. (1970) Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi. Ege Üniversitesi Yardımcı Ders Kitabı, Yayın No: 167, E.Ü. Matbaası, 43 s., Bornova-İzmir.
• Elekcioğlu, N. Z., Ölçülü, M. (2017) Population dynamics of Chaff scale, Parlatoria pergandii (Comstock) (Hemiptera: Diaspididae) and its parasitoids on three citrus species in Hatay, Turkey. Integrated Protection of Citrus Crops, Meeting on Citrus Pests, Diseases and Weeds, September 25-27, Valencia, Spain, p. 44.
• García, M. M., Denno, B., Miller, D. R, Miller, G. L., Ben-Dov, Y., Hardy, N. B., (2016) ScaleNet: A Literature Based Model of Scale Insect Biology and Systematics. http://scalenet.info. (Erişim tarihi: 02 Mayıs, 2018).
• Garcia-Marí, F., Ammad, F., Forti, J. A., Aroun, M. E. F., Belguendouz, R., Benfekih, L., Bounaceur, F., Chermiti, B., Conti, F., Fernandes, J. E., Franco, J. C., Giannakou, I., Kapaxidi, E., Kormpi, M., Markellou, E., Ramdani, B., Razi, S., Satar, S., Siscaro, G., Smaili, M., Soares, C., Tzortzakakis, E., Varikou, K. (2017) Questionnaire on current situation of citrus pests and diseases in the Mediterranean basin. Integrated Protection of Citrus Crops, Meeting on Citrus Pests, Diseases and Weeds, September 25-27, Valencia, Spain, p. 17.
• Garrido, A., Ventura, J. J. (1993) Plagas de los cítricos. Bases para el manejo integrado. Ministerio de Agricultura Pesca y Alimentación. Dirección General de Sanidad de Producción Agraria, 183 p., Madrid.
• Gerson, U. (1967) Interrelationships of two scale insects on citrus. Ecology, 48: 872-873.
• Gerson, U. (2012) Diaspididae. Vacante V and Gerson U (Eds.), pp. 192-205, In: Integrated control of citrus pest in the Mediterranean Region. e Books, UAE.
• Göl, V., Karaca, İ. (2016) Antalya İlinde Portakal Bahçelerinde Gözlenen Önemli Zararlı ve Yararlı Böcek Popülasyonları. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20 (2): 188-196.
• Jendoibi, M. (2012) Current Status of the Scale Insect Fauna of Citrus in Tunisia and Biological Studies on Parlatoria ziziphi (Lucas). PhD Thesis, University of Catania, Faculty of Agriculture, Department of Agri-food and Environmental Systems Management, 125 p., Tunisia.
• Karaca, İ., Uygun, N., Elekcioğlu, N. Z., Şenal, D. (2001) Population development of Aonidiella aurantii (Maskell) and Parlatoria pergandii Comstock (Homoptera: Diaspididae) in Çukurova regionof Turkey. Bollettino di Zoologia Agraria e di Bachicoltura, Serie II, 33 (3): 312-317.Kaydan, M. B., Ülgentürk, S., Erkılıç, L. (2013) Checklist of Turkish Coccoidea (Hemiptera: Sternorrhyncha) species. Turkish Bulletin of Entomology, 3: 157-182.
• Lazarov, A., Grigarov, P. (1961) Quarantine. Rastenijata Zemizdat, 258 p., Sofia.
• Lodos, N, (1991) Türkiye Entomolojisi Genel Uygulamalı Ve Faunistik 2. Ege Üniversitesi Yayınları, Ege Üniversitesi Matbaası, 591 s., İzmir.
• Miller, D. R., Davidson, J.A. (1990) A List of the Armored Scale Insect Pests, Rosen D (ed.), pp. 299-306, In: Armored Scale Insects, Their Biology, Natural Enemies and Control, Series Title: World Crop Pests, Elsevier, Amsterdam, Netherlands.
• Miller, D. R., Davidson, J. A. (2005) Armored Scale Insect Pests of Trees and Shrubs. Cornell Univ. Press, Ithaca, 442 p., New York.
• Nakahara, S. (1982) Checklist of the Armored Scales (Homoptera: Diaspididae) of Conterminous United States. U. St. Dept. Agric. Animal and Plant Health Inspection Service Plant Protection and Quarantine, 110 p., United States.
• Önder, F., Tezcan, S., Karsavuran, Y. (2014) Türkiye'de Tarım Orman ve Evcil Hayvanlarda Hayvansal Kökenli Zararlı Ve yararlı Türlerin Bilimsel ve Türkçe isimleri. Türkiye Entomoloji Derneği Yayınları, Meta Basım Matbaacılık, No: 13, 130 s., İzmir.
• Özkan, A., Akteke, Ş., Keleş, A., Türkyılmaz, N., Zeren, G., Kumaş, F., Tuncer, E., Damdere, H. (1991) Turunçgil Hastalık ve Zararlıları. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Narenciye Araşt. Enst. Müd., Antalya, Genel Yayın No: 15, Teknik Yayın No: 9: 75-76.
• Rodrigo, M. E., Garcia-Marí, F., Rodriguez-Reina, J. M., Olmeda, T. (2004) Colonization of growing fruit by the armored scales Lepidosaphes beckii, Parlatoria pergandii and Aonidiella aurantii (Hom., Diaspididae). Journal of Applied Entomology, 128 (9/10): 569-575.
• Rosen, D., DeBach, P. (1978) Diaspididae, Clausen CP (Ed.), pp. 78-129, In: Introduced Parasites and Predators of Arthropod Pests and Weeds: A World Review. United States Department of Agriculture, Agricultural Handbook, United States.
• Stathas, G. J. (2001) Ecological data on predators of Parlatoria pergandii on sour orange trees in Southern Greece. Phytoparasitica, 29 (3), 207-214.
• TÜİK, (2017) Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001 (Erişim tarihi: 02 Nisan 2018)
• Uygun, N., Ulusoy, M. R., Karaca, İ. (2002) Meyve ve Bağ Zararlıları (I. Baskı). Ç. Ü. Ziraat Fak. Ders Kitapları, Yayın No: A-81, 252 s., Adana.
• Uygun, N., Ulusoy, R., Karaca, İ., Satar, S. (2010) Meyve ve Bağ Zararlıları. Özyurt Matbaacılık, 347 s., Adana.
• Ülgentürk, S., Ayhan, B. (2014) Scale insects (Hemiptera: Coccoidea) in the fruit markets in Ankara, Turkey. Acta Zool Bulg, 6: 73-75.
• Williams, D, J., Watson, G. W. (1988) The Scale Insects of the Tropical South Pacific Region. Pt. 1. The Armoured Scales (Diaspididae). CAB International Institute of Entomology, 290 p., London.
• Yue, L., Yong, H., Lei, H. (1989) Study on the biology of Chaff scale (Parlatoria pergandii Comst.). Journal of Southwest Agricultural University, 1989-01. Entomological Knowledge, http://en.cnki.com.cn/Article_en/CJFDTOTAL-KCZS200402016.htm (Erişim tarihi: 05 Mayıs 2018).
• Yun, L., Zhongzhi, X. (1997) Preliminary studies of Parlatoria pergandii Comstock. Journal of Yunnan Agricultural University, 1997-02. Entomological Knowledge, http://en.cnki.com.cn/Article_en/CJFDTOTAL-KCZS200402016.htm (Erişim tarihi: 05 Mayıs 2018).