Öğretmenlerin Yapısal Güçlendirilmesi Fenomenolojik Bir Yaklaşım

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 203 - 224, 26.10.2019

Süleyman Umar , Hamit Özen

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin görev yaptıkları okullarda yapısal
güçlendirme ile ilgili algılarının ortaya çıkartılmasıdır. Araştırma nitel
araştırma yönteminde olgubilim deseniyle gerçekleşmiştir.  Araştırmanın çalışma grubu, amaçlı örnekleme
yöntemlerinden maksimum çeşitlilik ve ölçüt örneklemeye göre
belirlenmiştir.  Araştırmaya 2018-2019
öğretim yılı birinci döneminde, Konya-Merkez devlet okullarında, ortaokul ve
lise düzeyinde görev  yapan 10 öğretmen
katılmıştır. Araştırma verilerinin toplanması görüşme yöntemi uygulanarak yarı
yapılandırılmış görüşme formları ile elde edilmiştir. Toplanmış olan veriler
betimsel olarak analizleri yapılmış ve temalandırılmıştır. Katılımcıların görev
yaptıkları okullardaki yapısal güçlendirme düzeyine ilişkin algılarına göre
bulgular şöyledir. Okulların kişisel gelişime fırsat vermede,
görevlendirmelerde görüş almada yetersiz olduğu ifade edilebilir. Kurumun
işleyişi ile ilgili her türlü bilgiyi öğrenmede şeffaf olmadıkları, iyi
çalışmalara ve yenilikçi çalışmalara çoğunlukla destek vermedikleri
söylenebilir. Planlamalarda öğretmenlerin görüşlerinin alınmasında, okulların
yarısı görüş almaya açıkken diğer yarısının görüş almaya kapalı olduğunu
anlaşılabilir. Başarılı öğretmenlerin resmi ödül almasında okullarda standart
bir uygulama olmadığı, öğretim programlarında öğretmenlerin düzenleme
esnekliğinin olmadığı, alınan kararları öğretmenlerin sorgulayamadığı, okul
yönetimine iletilen sorunlar çözümünde, kişiye veya sorunun türüne göre
durumsal yaklaşım gösterdikleri ifade edilebilir. Bulgulara göre öğretmenlerin
görev yaptıkları okullarda  yapısal
olarak güçlendirilmelerinde tam bir destek bulamadıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yapısal güçlendirme, öğretmen, okul, motivasyon

Kaynakça

• Akpınar, B., ve Özer, B. (2006). Mesleki ve teknik ortaöğretimde yapılan öğretim planlarının değerlendirilmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (2), 97-119.Akpınar, B., ve Özer, B. (2008). Genel ortaöğretimde yapılan öğretim planlarının okul müdürü ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (10), 121-145.Altın, A. (2016). Örgütsel sessizlik davranışının örgütsel ve bireysel etkilerine ilişkin öğretmen görüşleri nelerdir? . Ankara: Eyfor, V. Eğitim Yönetimi Forumu, Tam Bildiri Kitabı.Armstrong, K. J., ve Laschinger, H. (2006). Structural empowerment, magnet hospital characteristics, and patient safety culture: Making the Link. Journal of Nursing Care Quality, 21(2):124-132.Arslantaş, C. C. (2008). Yöneticiye duyulan güvenin ve psikolojik güçlendirmenin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkilerini belirlemeye yönelik görgül bir çalışma. Tisk Akademi, 1, 101-117.Barker, A. (2001). Yenilikçiliğin Simyası (Çev. Ahmet Kardam). İstanbul: MESS Yayınları.Barker, R. T., ve Camarata M.R. (1998). The role of communication in creating and maintaining a learning organization. Preconditions, Indicators, and Disciplines. Journal of Business Communication, 35(4), 443-467.Bogdan, R., ve Biklen, S. K. (2012). Qualitative research for education: An introduction to theories and methods (6th ed.). London: Pearson Education.Bogler, R, ve Nir, A.E. (2012). The importance of teachers' perceived organizational support to job satisfaction: What's empowerment got to do with it? Journal of Educational Administration, 50(3):287-306.Bogler, R., ve Somech, A. (2004). Influence of teacher empowerment on teachers’ organizational commitment, professional commitment and organizational citizenship behavior in schools. Teaching and Teacher Education, 20, 277–289.Bolin, F. S. (1989). Empowering leadership. Teachers College Record, 19(1), 81-96.Buluç, B. (2007). İlk ve ortaöğretim kurumlarında okul yöneticilerinin bilgilendirme işlevini gerçekleştirme düzeyleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-23.Can E., ve Serençelik G. (2017, 07 04). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin okul yönetimine katılımlarının incelenmesi. DOI: http://dx.doi.org/10.14582/DUZGEF.791 adresinden alındıConger, J. A., ve Kanungo, R. N. (1988). The empowerment process: Integrating theory and practice. Academy of Management Review, 13(3), 471-482.Çalık, C., ve Şehitoğlu, E.T. (2006). Okul müdürlerinin insan kaynakları yönetimi işlevlerini yerine getirebilme yeterlikleri. Milli Eğitim Dergisi, 35(170):94-111.Edwards, J. L., Green, K. E., ve Lyons, C. A. (2002). Personal empowerment, efficacy, and environmental characteristics. Journal of Educational Administration, 40(1), 67-86.Erdem, M., ve Meriç, E. . (2012). Okul yönetiminde kayırmacılığa ilişkin ölçek geliştirme çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 141-149.Fullan, M. (2002). The role of leadership in the promotion of knowledge management in schools. Teachers and Teaching, 8(3), 409-419.Gruber, J., ve Trickett, E. J. (1987). Can we empower others? The paradox of empowerment in an alternative public high school. American Journal of Community Psychology, 15, 353-372.Hamid, S. F., Nordin, N., Adnan, A., ve Sirun, N. (2013). A study on primary school teachers’ organizational commitment and psychological empowerment in the district of klang. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 90, 782-787.Helvacı M.A., ve Aydoğan İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4/2, 41-60.Imai, M. (1999). Kaizen. İstanbul: Kalder Yayınları.Kanter, R. M. (1979). Power failure in management circuits. Harvard Business Review, 57, 65-75.Kanter, R.M. (1977). Men and women of the corporation. New York: Basic Books.Karacaoğlu, K., ve Yörük, D. (2012). Çalışanların nepotizm ve örgütsel adalet algılamaları: Orta Anadolu Bölgesinde bir aile işletmesi uygulaması. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(3), 43-64.Karadağ, E. (2011). Okul müdürlerinin niteliklerine ilişkin öğretmenlerin oluştukları bilişsel kurgular: Fenomonolojik bir çözümleme. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36 (159), 25-40.Kimwarey, M. C., Chirure, H. N., ve Omondi, M. (2014). Teacher empowerment in education practice: Strategies, constraints and suggestions, IOSR. Journal of Research ve Method in Education (IOSR-JRME, 4(2), 51-56.Kirby, P. C., Wimpelberg, R., ve Keaster, R. (1992). Teacher empowerment depends on needs, expectation of principals, schools, districts. NASSP Bulletin, 76(540), 89-95.Koçel, T. (2005). İşletme yöneticiliği. 6.Baskı. İstanbul: Beta.Kutzcher, L. (1994). Staff Nurses’ Perceptions of Power and Degree of Participative Management: A Test of Kanter’s Structural Theory of Power. Unpublished Master’s Thesis, University of Western Ontario, London, Ontario, Canada.Laschinger, H.K.S., Gilbert, S., Smith, L.M., ve Leslie, K. (2010). Towards a comprehensive theory of nurse/patient empowerment: Applying kanter’s empowerment theory to patient care. Journal of Nursing Management, 18:4-13.Mason, J. (2005). Qualitative researching (2nd ed.). London: Sage.Memduhoğlu, H. B., ve Zengin, M. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel güvene ilişkin öğretmen görüşleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 211-217.Moorhead, G., ve Griffin, R. (1995). Organizational behavior, managing people and organizations. Boston: Houghton Mifflin Company.Odabaş, İ. (2014). Yapısal güçlendirme ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide psikolojik güçlendirmenin ara değişken rolü: Öğretmenler üzerinde bir çalışma (Yüksek lisans tezi). İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.Oudtshoom, M. V., ve Thomas L. (1995). A management synopsis of empowerment. Training for Qualitiy, Bradford, 3(3), pp 25-30.Özdemir, S. (2016). Öğretmen niteliğinin bir göstergesi olarak sürekli mesleki gelişim. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2/3 (2016), 233-244.Özgan H., ve Aslan N. (2008). Gaziantep Üniversitesi Basımı ISSN: 1303-0094 İlköğretim okul müdürlerinin sözlü iletişim biçiminin öğretmenlerin motivasyonuna etkisinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1):190-206 (2008).Özgan H., ve Bozbayındır F. (2011). Okullarda adil olmayan uygulamalar ve etkileri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 66-85.Öztürk, İ. H. (2012). Öğretimin planlanmasında öğretmenin rolü ve özerkliği: Ortaöğretim tarih öğretmenlerinin yıllık plan hazırlama ve uygulama örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 271-299.Rinehart, J. S., ve Short, P. M. (1994). Job satisfaction and empowerment among teacher leaders, reading recovery teachers, and regular classroom teachers. Education, 114(4), 570-580.Robinson, S. L., ve Morrison, E. W. (1995). Psychological contracts and OCB: The effect of unfulfilled obligations on civic virtue behavior. Journal of Organizational Behavior, 16, 289-298.Rousseau, D. M. (1990). New hire perceptions of their own and their employer’s obligation: A study of psychological contracts. Journal of Organizational Behavior, 11, 389-400.Rousseau, D. M. (2004). Psychological contracts in the workplace: Understanding the ties that motivate. Academy of Management Executive, 18, 120-127.Rousseau, D. M., ve Parks, J. M. (1993). The contracts of individuals in organizations. L. L. Cummings ve B. M. Staw (Ed.). Research in organizational behavior. Greenwich, CT: JAI Press.Rousseau, D.M. (1990). New hire perceptions of their own and their employer’s obligation: A study of psychological contracts. Journal of Organizational Behavior, 11, 389–400.Schermerhorn, J. R., Hunt, J. G., ve Osborn, R. (1995). Basic organizational behavior. New York: John Wiley And Sons.Seibert, S. E., Wang, G., ve Courtright, S. H. (2011). Antecedents and consequences of psychological and team empowerment in organizations: A meta-analytic review. Journal of Applied Psychology, 96(5), 981-1003.Spreitzer, G. M. (2007). Taking stock: A review of more than twenty years of research on empowerment at work. https://www.researchgate.net/profile/Gretchen _Spreitzer/publication/228624556 adresinden alındıStemler, S. (2001). An overview of content analysis. Practical Assessment. Research ve Evaluation, 7(17), 137- 146.Tulloch, S. (Ed.). (1993). The reader’s digest Oxford wordfinder. Oxford: Clarendon.Veisia, S., Azizifara, A., Gowharya, H., ve Jamalin, A. (2015). The Relationship between Ira¬nian efl teachers’ empowerment and teachers’ self-efficacy. Procedia - Social And Behavioral Sciences, 185, 437-445.White, P. A. (1992). Teacher empowerment under ‘‘ideal’’ school-site autonomy. Educational Evaluation and Policy Analysis, 14(1), 69-82.Wu, V., ve Short, P. M. (1996). The relationship of empowerment to teacher job commitment and job satisfaction. Journal of Instructional Psychology, 25, 85-89.Yıldırım, A. (2003). Instructional planning in a centralized school system: Lessons of a study among primary school teachers in Turkey. International Review of Education, 49 (5), 525-543.Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.