Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi ve Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 41, 9 - 35, 25.06.2021

Gizem Ezgi Derse , Hatice Coşkun

https://doi.org/10.34234/ded.738543

Cited By: 11

Öz

Çalışmanın amacı Türkçe ders kitabındaki metinleri değerler eğitimi açısından incelemek ve öğretmen görüşleri bağlamında değerlendirmektir. Nitel araştırma yöntemine göre düzenlenen bu çalışmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme ve doküman inceleme teknikleri kullanılmıştır. Çalışma dokümanı 6. sınıf Eksen Yayınları Türkçe ders kitabıdır. 10 Türkçe öğretmeni ile değer algıları ve değer aktarımında 6. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinler ile ilgili görüşmeler yapılmıştır. 6. sınıf Türkçe ders kitabında bulunan 40 metinde 27 değerin 247 defa geçtiği tespit edilmiştir. Metinlerde en çok rastlanan değer sorumluluk değeridir. Metinlerde estetik duyguların geliştirilmesi ve alçakgönüllülük değerlerine ise hiç rastlanmamıştır. Değerlerin en fazla yer aldığı metin türü hikâye edici metinler, en az yer aldığı metin türü ise şiirlerdir. Bilgilendirici ve hikâye edici metinlerde en fazla sorumluluk değerine, şiirlerde ise en fazla vatanseverlik değerine rastlanmıştır. Öğretmen görüşleri incelendiğinde değerler eğitimi kavramıyla ilgili öğretmenlerin en sık bahsettiği değerler hoşgörü, sevgi ve yardımseverlik olmuştur. Öğretmenler, olumsuz olarak değerlerin eğitim boyutuyla sınırlandırılması, değerler eğitimine gerekli önemin verilmemesi ve sistemden kaynaklanan sorunlar nedeniyle değerlerin geri plânda kalması görüşlerini belirtmişlerdir. Öğretmenlerin metinlerde en çok yer verilmesini istedikleri değerin saygı değeri olduğu görülmektedir. Görüşmeler sonucunda değerlerin ders kitaplarındaki metinler aracılığıyla verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Değerler eğitimi, Türkçe dersi, Öğretmen görüşleri

The Examination of Texts in Turkish Coursebooks in Terms of Values Education and Their Evaluation According to Teachers’ Opinions

Öz

The purpose of the study is to examine the texts in 6th grade Turkish coursebook in terms of values education and evaluate in context of teacher’s opinions. In this research that was arranged with qualitative method, semi-structured interview and document examination methods were used for data collection. In the study as a document, Eksen Publishing 6th grade Turkish coursebook were used. Interviews with Turkish teachers were done in order to learn value perceptions of teachers and to find out their thoughts about the texts in coursebook for value transfering. In 40 texts in 6th grade Turkish coursebook, it was determined that 27 values were mentioned 247 times. Most found value was “responsibility”. In the texts, “developing aesthetic feelings” and “modesty” values could never be seen. The type of the texts that has most values was stories, the least ones were poems. In informative and story type texts, most used value was “responsibility”, in poems, it was “patriotism”. When teachers views were examined, most values coming to mind of teachers were “tolerance, “love” and “charity”. Teachers also stated some negative opinions. Those are “values limited only in education” “not caring values education enough” and “ignoring values due to systematical problems.” It was seen that teachers want the value “respect” most that should be included in texts. As a result of interviews, values should be given via the texts in coursebooks. 

Anahtar Kelimeler

Values education, Turkish lesson, Teacher opinions.

Kaynakça

• Atalay, D. (2013). 2012-2013 öğretim yılı ilköğretim 6.sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan ‘Sevgi ve Duygular’ temalarının değerler eğitimi açısından incelenmesi(Yüksek lisans tezi)Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Ataman, A. (2001). Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu Türkçe 1–8. Nobel.
• Ateş, F. (2014). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik görüşleri üzerine nitel çalışma (Yüksek lisans tezi)Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Balcı, A. F. ve Yanpar Yelken, T. (2013). İlköğretim sosyal bilgiler programında yer alan değerler ve değer eğitimi uygulamaları konusunda öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi(KEFAD),14(1), 195-213
• Coşkun, V. ve Sargın, M. (2007).Yapılandırmacı yaklaşım çerçevesinde İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitabında strateji, 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Bildiriler (Editör: Yrd. Doç. Dr. Ergin ERGİNER), 1, s. 334–337, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, 5–7 Eylül, Tokat.
• Çağlayan, E. (2018). Değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik veli ve öğretmen tutumlarının değerlendirilmesi: Bingöl örneği (Yüksek lisans tezi).Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bingöl.
• Çakıroğlu, A. (2013). Değerler etkisinde korku kültürünün etkisi. (Yüksek lisans tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Çeçen, M. ve Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Millî Eğitim,173, 39– 49.
• Çelikpazu, E. ve Aktaş, E. (2011). MEB 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Turkish Studies, 6(2), 413-424.
• Doğan, B. ve Gülüşen, A. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki (6-8) metinlerin değerler bakımından incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi,1, 75-99.
• Fırat, H. ve Mocan, A. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki hikâyelerde yer alan değerler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi,3, 25-49.
• Fidan, N. (2009). Okulda öğrenme ve öğretme.(3. Baskı). Pegem.
• Gül, M. (2017). Türkçe ders kitabındaki metinlerin (5. sınıf) değerler eğitimi yaklaşımıyla incelenmesi. Erciyes Journal of Education,1(1), 59-78. 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu(1973). Resmî Gazete (Sayı: 14574).
• Kaygana, M., Yapıcı, Ş. ve Aytan, T. (2013). Türkçe ders kitaplarında değer eğitimi. International Journal of Social Science,7, 657-669.
• Kızıler, H. Ve Canikli, İ. (2016). Değerler eğitimi. Karabük: Denem Yayınları.
• Miles, M. B. Ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Özbay, M., ve Karakuş Tayşi, E. (2011). Dede Korkut Hikâyeleri’nin Türkçe öğretimi ve değer aktarımı açısından önemi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(1), 21-31.
• Tokcan, F. (2017). Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın çocuk şiirlerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi(Yüksek lisans tezi).Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Yaman, E. (2016). Değerler eğitimi eğitimde yeni ufuklar. Akçağ.
• Yaman, H.,Taflan, S. ve Çolak, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi,7, 107-120.
• Yapıcı, M. (2004). İlköğretim I. kademe ders kitaplarının öğrenci düzeyine uygunluğu. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 121-130.