SU ALTI DALIŞ MOTİVASYONU: DEMOGRAFİK VE DENEYİMSEL ÖZELLİKLER BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 4, 1271 - 1304, 19.12.2019

Osman Çulha , Eren Gönül

https://doi.org/10.16953/deusosbil.482445

Cited By: 6

Öz

Türkiye,
su altı dalış için önemli bir potansiyele sahip olmasına rağmen su altı
dalışından hak ettiği ilgiyi görememektedir. Söz konusu durumun su altı dalış
yapanların ihtiyaçlarının tam olarak anlaşılamamasından kaynaklandığı
düşünülmektedir. Dalış motivasyonu hedef pazarın anlaşılmasında önemli bir rol
oynamaktadır. Bu çalışmanın temel amacı su altı dalış yapanların
motivasyonlarını belirlemektir. Daha özelde su altı dalış yapanları su altı
dalış yapmaya iten (push) ve çeken (pull) motivasyon faktörlerinin neler
olduğunu belirlemek ve bu motivasyonların demografik özelliklere ve deneyim
durumuna göre değişip değişmediğini tespit etmek bu çalışmanın alt amaçlarını
oluşturmaktadır. Çalışma için gerekli olan veriler Türkiye’deki dalış merkezine
ve dalış merkezlerinin Instagram hesaplarına üye olan dalgıçlardan çevirimiçi
ortamdaki anket yoluyla toplanmıştır. Toplam 261 dalış yapandan elde edilen
verilerin analizi sonucunda dalış yapmaya iten en önemli motivasyonun dalış
deneyimi, çeken en önemli motivasyonun temel dalış özellikleri olduğu tespit
edilmiştir. Ayrıca dalış yapanları dalış yapmaya çeken hiçbir motivasyon
faktörü demografik ve deneyimsel özelliklere göre anlamlı bir farklılığa sahip
olmazken, dalış yapmaya iten bir faktör olarak prestj ve kişisel başarı
motivasyonun demografik özelliklerden yaşa ve aylık gelire göre anlamlı bir
farklılığa sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu doğrultuda destinasyon ve dalış
merkezi yöneticileri için öneriler sunulmuştur.    

Anahtar Kelimeler

Su Altı Dalış, Dalış Motivasyonu, İten ve Çeken Faktörler, Turizm

UNDERWATER DIVING MOTIVATION: EVALUATION IN TERMS OF DEMOGRAPHIC AND EXPERIMENTAL FEATURES

Öz

Turkey, despite having a significant potential for underwater diving can not see the attention it deserves from it. This is thought to be due to a lack of understanding of the needs of underwater divers. Diving motivation plays an important role in understanding the target market. The main purpose of this study is to determine the motivations of underwater diving. More specifically, to determine the motivational factors that “push” and “pull” underwater divers and whether these factors change in accordance with demographic features and experience status are sub purposes of this study. The data required for the study was collected from divers who are members of diving centers and their Instagram accounts via online questionnaire in Turkey. As a result of the analysis of data obtained from a total of 261 divers, it has been determined that the most important “push” motivation factor is the diving experience, while “core diving features” is the most important “pull” motivation factor. Moreover, any motivation factor that pulled divers to dive had not a significant difference according to demographic and experiential characteristics, while only the prestige and personal success motivation, as a pushed factor, had a significant difference according to age and monthly income in demographic characteristics. In this direction, suggestions have been offered for destinations and the managers of diving centers.

Anahtar Kelimeler

Underwater Diving, Diving Motivation, Push and Pull Factors, Tourism

Kaynakça

• Akkoç, T. (2013). Bozcaada, Eceabat, Gökçeada ilçeleri (Çanakkale ili) kıyılarında su altı dalış turizmi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Akpınar, E. & Bulut, Y. (2010). Ülkemizde alternatif turizm bir dalı olan ekoturizmi çeşitlerinin bölgelere göre dağılımı ve uygulama alanları. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi (20-22 Mayıs) Bildiri içinde (ss. 1575-1594), Cilt: IV. Artvin.
• Augustine, S., Dearden, P. & Rollins, R. (2015). Are changing diver characteristics important for coral reef conservation?. Aquatic Conservation: Marine and Freshwater Ecosystems, 26 (4), 660-673.
• Bentz, J., Lopes, F., Calado, H. & Dearden, P. (2016). Managing marine wildlife tourism activities: Analysis of motivations and specialization levels of divers and whale watchers. Tourism Management Perspectives, 18, 74-83.
• Böyükelhan, E. (2014). Scuba dalışı yapan amatör sporcuların bu faaliyetlere katılmaya teşvik eden motivasyonel faktörlerin belirlenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Cottrell, S. P. & Meisel, C. (2004). Predictors of personal responsibility to protect the marine environment among scuba divers. Proceedings of the 2003 Northeastern Recreation Research Symposium Bildiri içinde (ss.252-261). Gen. Tech. Rep. NE-317. Newtown Square, PA: U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Northeastern Research Station.
• Crompton, J. L. (1979). Motivations for pleasure vacation. Annals of Tourism Research, 6 (4), 408-424.
• Çulha, O. & Uşaklı, A. (2012). Turistlerin su altı dalış motivasyonlarının belirlenmesi. Sualtı Değerleri ve Turizm Sempozyumu (7-9 Haziran) Bildiri içinde (ss. 12), Balıkesir.
• Davis, D. & Tisdell, C. (1996). Economic management of recreational scuba diving and the environment. Journal of Environmental Managament, 48 (3), 229-248.
• Dearden, P., Bennett, B. & Rollins, R. (2006). Implications for coral reef conservation of diver specialization. Environmental Conservation, 33 (4), 353-363.
• Dimmock, K. & Musa, G. (2015). Scuba diving tourism system: A framework for collaborative management and sustainability. Marine Policy, 54, 52-58.
• Ditton, R. B., Osburn, H. R., Baker, T. L. & Thailing C. E. (2002). Demographic, attitudes and reef managament preferences of sport divers in offshore Texas waters. ICES Journal of Marine Sciences, 59, 186-191.
• Edney, J. (2012). Diver characteristics, motivations and attitudes: Chuuk Lagoon. Tourism in Marine Environments, 8 (1-2), 7-18.
• Edney, J. & Spennemann, D. H. (2014). Can artificial reefs reduce ımpacts on historic shipwrecks? Perceptions and motivations held by wreck divers. Bulletin of the Australasian Institute for Maritime Archaeology, 38, 93-110.
• Erdem, B. & Girgin, G. K., (2008). Spor turizmi. N. Hacıoğlu ve C. Avcıkurt (Editörler), Turistik ürün çeşitlendirmesi içinde (ss. 385-409). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Fornell, C. & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18 (1), 39-50.
• Fuchs, G., Reichel, A. & Shani, A. (2016). Scuba divers: The thrill of risk or search for tranquality. Tourism Recreation Research, 41 (2), 145-156.
• Garrod, B. & Gössling, S. (2008). New frontiers in marine tourism: Diving experiences, sustainability, management. Oxford: Elsevier
• Geldenhuys, L. L., Merwe, P. V. D. & Slabbert, E. (2014). Who is the scuba diver, who visits Sodwana Bay and why?. South African Journal for Research in Sport, Physical Education and Recreation, 36 (2), 91-104.
• Giglio, V. J., Luiz, O. J. & Schiavetti, A. (2015). Marine life preferences and perceptions among recreational divers in Brazilian coral reefs. Tourism Management, 51, 49-57.
• Haden, L. (2007). Diving tourism - international. Travel & Tourism Analyst, April, 1-56.
• Hair, J. F., Babin, B. Money, A. H. & Samouel, P. (2003). Essentials of business research methods. Hoboken: John Wiley & Sons, Inc.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. & Anderson, R. E. (2014). Multivariate data analysis: A global perspective, Seventh Edition, Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Hinkin, T. R. (1995). A review of scale development practices in the study of organizations. Journal of Management, 21 (5), 967-988.
• Karaman, H., Atar, B. & Aktan, D. Ç. (2017). Açımlayıcı faktör analizinde kullanılan faktör çıkartma yöntemlerinin karşılaştırılması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37 (3), 1173-1193.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Kubaş, A., Altaş, D. & Şapçı, B. (2006). Analysis of the motivation factors that affect the divers’ diving place preferences by the ordinal logistic regression. International Journal of Agriculture & Biology, 8 (1), 76-79.
• Lemke, L. & Olech, L. (2011). Dive tourism. A., Papathanassis (Editör), The long tail of tourism: Holiday niches and thier ımpact on mainstream tourism içinde (ss. 105-114). Gabler Verlang: Springer.
• Lewis, B. R., Templeton, G. F. ve Byrd, T. A. (2005). A methodology for construct development in MIS research. European Journal of Information Systems, 14 (4), 388-400.
• Lucrezi, S., Saayman, M. & Merwe, P. V. D. (2013). Managing diving ımpacts on reef ecosystem: Analysis of putative influences of motivations, marine life preferences and experience on divers’ environmental perceptions. Ocean & Coastal Managament, 76, 52-63.
• Lusby, M. C. & Cotrell, S. (2008). Understanding motivation and expectation of scuba divers. Tourism in Marine Environments, 5 (1), 1-14.
• Meisel, C. & Cottrell, S. (2004). Differences in motivations and expectations of divers in the Florida keys. Proceedings of the 2003 Northeastern Recreation Research Symposium Bildiri içinde (ss. 393-401) GTR-NE-317 Newtown Square, PA: U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Northeastern Research Station.
• Meyer, L., Thapa, B. & Gray, L. P. (2002). An exploration of motivations among scuba divers in North Central Florida. Proceedings of the 2002 Northeastern Recreation Research Symposium. ss. 2292-295.
• Mundet, L. & Ribera, L. (2001). Characteristics of divers at a Spanish resort. Tourism Managament, 22 (5), 501-510.
• Musa, G., Kadir, S. L. S. & Lawrance, L. (2006). Layang Layang: An empirical study on scuba divers’ satisfaction. Tourism in Marine Environments, 2 (2), 89-102.
• Musa, G., Seng, W. T., Thirumoorthi, T. & Abessi, M. (2011). The ınfluence of scuba divers’ personality, experience and demographic profile on their underwater behaviour. Tourism in Marine Environments, 7 (1), 1-14.
• Pabel, A. & Coghlan, A. (2011). Dive market segments and destination competitiveness: A case study of the great barrier reef in view of changing reef ecosystem health. Tourism in Marine Environments, 7 (2), 55-66.
• Petreas, C. P. (2003). Scuba diving: An alternative form of coastal tourism for Greece. B. Garrod & J. C. Wilson (Editörler), Marine ecotourism: Issues and experiences, (aspects of tourism) içinde (ss. 215-232). Clevedon: Channel View Publication.
• Rangel, M. O., Pita, C. B., Gonçalves, J. M. S., Oliviera, F., Costa, C. & Erzini, K. (2014). Developing self-guided scuba dives routes in the Algarve (Portugal) and analysing visitors’ perceptions. Marine Policy, 45, 194-203.
• Ronen, S. & Shenkar, O. (1985). Clustering countries on attitudinal dimensions: A review and synthesis. Academy of Management Review, 10 (3), 435-454.
• Sevinç, F. & Özel, Ç. H. (2018). Boş zaman aktivitesi olarak dalış ve yaşam doyumu ile ilişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (3), 397-415.
• Sharma, S. (1996). Applied Multivariate Techniques. Newyork: John Wiley & Sons Inc.
• Suardana, W. I. (2016). Motivation, satisfaction, trust and loyalty: An analysis of divers’ behaviour. International Journal of Multidisciplinary Educational Research, 5 (4), 21-51.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Thapa, B., Graefe, A. & Meyer, L. (2005). Moderator and mediator effects of scuba diving specialization on marine-based environmental knowledge-behaviour contingency. The Journal of Environmental Education, 37 (1), 53-67.
• Tschapka, M. K. & Kern, C. L. (2013). Segmenting adventure tourists: A cluster analysis of scuba divers in Eastern Australia. Tourism in Marine Environments, 9 (3), 129-142.
• Todd, S., Graefe, A. & Mann, W. (2002). Differences in scuba divers motivations based on level of development. S. Todd (Ed.), Proceedings of the 13th Northeastern Recreation Research Symposium Bildiri içinde (ss. 107–114). Newton Square, PA: USDA, Forest Service.
• Todd, S., Anderson, L., Young, A. & Anderson, D. (2002). Differences in motivations over time by level of development: An examination of pre/post adventure recreation experiences. Proceedings of the 2002 Northeastern Recreation Research Symposium Bildiri içinde (ss.125-131).
• Top, B. M., Yolak, U. & Thomas, L. (2013). Türkiye’nin deniz ve kıyı koruma alanları sisteminin güçlendirilmesi projesi: Foça özel çevre koruma bölgesi sportif dalış turizmi fizibilite çalışması, http://dcm.dka.gov.tr/App_Upload/17_Foca%20Ozel%20Cevre%20Koruma%20Bolgesi%20Sportif%20Dalis%20Turizmi%20Fizibilite%20Calism asi.pdf (Erişim Tarihi: 13.04.2018).
• T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Genel Müdürlüğü (2017). Sporcu sayıları 2017, http://sgm.gsb.gov.tr/Sayfalar/175/105/Istatistikler (Erişim Tarihi: 12.03.2018).
• Türkiye İstatistik Kurumu (2017). Harcama türlerine göre turizm gelirleri 2002-2017, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1072 (Erişim Tarihi: 15.02.2018).
• Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu (2017). Dalış merkezleri 2017, https://tssf.gov.tr/dalis-cankurtarma-uzman-egitim-merkezleri (Erişim Tarihi: 06.05.2017).
• Uyarra, M. C., Watkinson, A. R. & Cote, I. M. (2009). Managing dive tourism for the sustainable use of coral reefs: Validating diver perceptions of attractive site features. Environment Management, 43 (1), 1-16.
• Vanhamäki, I. (2008). Croos-border cooperation in the development of history based tourism products - A case study of diving tours at Lake Saimaa and Lake Ladgoga. K. Lindroth ve M. Voutilainen (Editörler) Bildiri içinde (ss. 547-552), Proceedings of the Travel and Tourism Research Association Europe 2008 Annual Conference in Helsinki, Finland.
• Wong, K. K., Thirumoorthy, T. & Musa, G. (2013). Scuba diving motivation. G. Musa & K. Dimmock (Editörler), Scuba diving tourism: contemporary geographies of leisures, tourism and mobility içinde (ss. 107-116). London and New York: Routledge.
• Yarmacı, N. & Keleş, M. Ç. (2017). Su altı dalış turizminin mevcut durumu, sorunları ve geliştirilmesine yönelik öneriler: Kaş örneği. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 66-87.
• Yarwasky, L. & Furst, D. M. (1996). Motivation to participate of divers with and without disabilities. Perceptual and Motor Skills, 82 (3), 1096-1098.
• Yaşar, O. (2011). Saros Körfezi kıyılarında su altı dalış turizmi. Journal of World of Turks, 3 (1), 33-55.
• Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2007). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yüksel, A. & Yüksel, F. (2004). Turizmde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Turhan Kitabevi.