An Economic and Sociocultural Evaluation of the Art of Tile-Making of Kütahya

Yıl 2022, Sayı: 71, 107 - 127, 28.01.2022

Ramazan Kılıç , Ezgi Bahçe

https://doi.org/10.51290/dpusbe.989799

Cited By: 1

Öz

Tile making, which dates back centuries, is a sector of special importance for Kütahya. In addition to its contribution to the economy of the city, tile making also adds socio-cultural value to the city with its artistic dimension. Despite experiencing stagnation from time to time over the years, Kütahya tile making has gained an important place in history by renewing and improving itself. The tile industry, which still maintains its vitality and constitutes an important part of the economy of Kütahya; Due to some economic problems faced by the companies producing in the tile industry, insufficient promotion of tile art, the existence of unregistered production, the lack of branding in the tile making industry and the marketing problems experienced in the industry, it cannot see the importance it deserves. In this study, Kütahya tiles; Its development in history and its current situation are discussed in terms of economic and socio-cultural aspects. In this context, the economic problems of the tile industry were determined, and solution suggestions were presented to ensure that the Kütahya tile making deserves the value it deserves and to ensure that its economic contribution to the city is higher than the actual level.

Anahtar Kelimeler

Kütahya, Tile, The art of tile-making, Art

Kütahya Çiniciliğinin Ekonomik ve Sosyokültürel Bakımdan Değerlendirilmesi

Öz

Yüzyıllar öncesine dayanan çinicilik, Kütahya için özel önemi olan bir sektördür. Çinicilik şehrin ekonomisine olan katkısının yanı sıra sanatsal boyutuyla sosyokültürel olarak da şehre değer katmaktadır. Yıllar içerisinde zaman zaman durgunluk yaşamasına rağmen, kendini yenileyerek ve geliştirerek canlanan Kütahya çiniciliği, tarihte kendine önemli bir yer edinmiştir. Günümüzde hala canlılığını koruyan ve Kütahya ekonomisinin önemli bir bölümünü oluşturan çinicilik sektörü; çinicilik sektöründe üretim yapan işletmelerin karşılaştığı birtakım ekonomik sorunlar, çini sanatının tanıtımının yeterli düzeyde yapılmaması, kayıt dışı üretimin varlığı, çinicilikte markalaşmanın eksikliği ve sektörde yaşanan pazarlama sorunları nedeniyle gerektiği önemi görememektedir. Bu çalışmada Kütahya çiniciliğinin; tarih içerisindeki gelişimi ve günümüzdeki durumu ekonomik ve sosyokültürel yönden ele alınmıştır. Bu çerçevede çinicilik sektörünün ekonomik sorunları belirlenmiş, Kütahya çiniciliğinin hak ettiği değeri bulması ve şehre olan ekonomik katkısının gerçekleşen düzeyden fazla olmasının sağlanması için çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kütahya, Çini, Çinicilik, Sanat

Kaynakça

• Aker, S. (2010). Çini tasarımı. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Aksungur, M. (1983). Türklerde çini ve seramik işletmeciliğin tarihsel seyri. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 1(2), 79-103.
• Aksungur, M. (1986a). Kütahya'daki çini işletmelerinin yönetim organizasyonu ve işgören yönetimi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 4(2), 141-166.
• Aksungur, M. (1986b). Kütahya'da çini mamullerinin pazarlanması. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 4(1), 61-85.
• Aksungur, M. (1987). Kütahya'da çini işletmelerinin finansal yapısı. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 5(1), 173-198.
• Anılanmert, B. ve Rona, Z. Çini. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi içinde (C. 1, ss. 405-408). İstanbul: Yem Yayın.
• Aşan Yüksel, O. (2020). Geçmişten günümüze geleneksel Kütahya çini üretimlerinde odun yakıtlı fırınlar. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi. 55, 1657-1670.
• Avşar, M. ve Avşar, L. (2014). Çini sanatı ve terminolojisi üzerine. Kalemişi. 2(4): 1-13.
• Bayartan, M. (2008). Şehir fonksiyonları açısından Kütahya çiniciliği. İstanbul Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü: Coğrafya Dergisi. 17, 37-45.
• Bayazit, M. ve Işık, İ. (2012). Geçmişten günümüze çini sanatı ve Kütahya çiniciliği. Journal of Life Sciences. 1(1), 891-898.
• Can, M. E. (2011). Yeni Türk Ticaret Kanunu’na göre limited şirket ortağının borçları ve yükümlülükleri. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 15(4), 1-23.
• Çalışıcı Pala, İ. (2019). Türk çini sanatı tekniklerinden lüsterin günümüz uygulamaları. International Social Sciences Studies Journal. 5(30), 724-742.
• Çayci, M. E. ve Çelik., A. (2020). Kütahya fincancılar belgeleri tarihteki ilk toplu iş sözleşmeleri mi?. Çalışma ve Toplum. 2020/2(65), 791-914.
• Çelikel Yiğiter, S. (2019). İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması Düzey 2 bölgelerinde iş kazalarının değerlendirilmesi. İSG Akademik – OHS Academic. 1(1), 1-11.
• Demir, V. (2020). Limited şirketlerin özellikleri. Erişim adresi: https://www.ekonomist.com.tr/haberler/limited-sirket-nedir-limited-sirketlerin-ozellikleri.html.
• Demirsar Arlı, V. B. (2007). Kütahya çiniciliği. G. Öney ve Z. Çobanlı (Ed.). Anadolu’da Türk devri çini ve seramik sanatı içinde (ss. 329-348). İstanbul: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Doğanay, A. (2010). Türk çini sanatı. İslâm Sanatları Tarihi içinde (ss. 170-193). Muhittin Serin (Ed.). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2084.
• Gülaçtı, N. (2011). Günümüz Kütahya’sında seramik-çini üretimi ve durum tespiti. [Sanatta Yeterlik Tezi). Eskişehir Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eskişehir.
• Gülaçtı, N. (2012a). Selçuklu dönemi figüratif dekorlu seramik ve çini örneklerinin Cumhuriyet dönemi Kütahya figüratif çinileriyle karşılaştırılması. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum. 1(1), 33-48.
• Gülaçtı, N. (2012b). Seramik ve çini sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin karşılaştıkları sorunlar ve beklentileri. DPUJSS. 32 (II), 143-157.
• Gülaçtı, N. (2018). Kütahya seramik ve çinicilik zanaat/sanatının tarihsel süreci ve gerileme nedenleri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 58, 31-40.
• Işık, İ. (2010). Kütahya çiniciliği. Seramik Türkiye: Türkiye Seramik Federasyonu Dergisi. 34, 42-45.
• İssi, A. ve Yurdakul, H. (2002). Kütahya çiniciliği ve günümüzdeki sorunları. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 10. Özel Sayısı. 3, 73-81.
• Koçer, M. (2017). Kütahya çini sanatının mimarideki yansımaları. Erişim adresi: https://www.kutso.org.tr/wp-content/uploads/2017/09/180.-SAYI-M%C4%B0MAR%C4%B0DE-K%C3%9CTAHYA-%C3%87%C4%B0N%C4%B0S%C4%B0-1.pdf.
• Kuban, D. (2007). Osmanlı mimarisi. İstanbul: YEM Yayın.
• Kütahya Ticaret ve Sanayi Odası. Erişim adresi: https://www.kutso.org.tr/.
• Pendik Belediyesi. (2018). Dün Kâşî Evânî Bugün Çini Sergisi Sempozyum kitabı. Erişim adresi: https://m.pendik.bel.tr/data/dokumanlar/5bfe2af272447_dun-ks-evn-bugun-cini-sergisi.pdf.
• Savaş, G. (2006). Örgüt kültürü ve Kütahya Altın Çini Seramik Sanayi A.S. uygulaması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Sevim, S., Hakan Dönmezer, S., Hakan Martinez, E., Sevim, C. ve Çöl, N. (2017). İspanya Talavera seramikleri ve Kütahya çinilerinin karşılaştırılarak kültürel yaklaşımla değerlendirilmesi. Sanat ve Tasarım Dergisi. 7 (1), 20-43.
• Şahin, F. (1988). Cumhuriyet dönemi Kütahya çini ve keramik sanatı. Sanat Tarihi Yıllığı. 13, 131-152.
• Taşkıran, G.; Bayazıt, M.; Ersan Eruş, H. Ö. ve Gül, S. (2017). Kütahya çiniciliğinde değişen ve yok olan üretim yöntemleri. Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları Dergisi. 1(20), 33-41.
• Tulli (2021). SITC goods classification (rev. 4, ex 2007) Standard International Trade Classification, SITC. Erişim adresi: https://tulli.fi/en/statistics/sitc-goods-classification.
• Turani, A. (1975). Sanat Terimleri Sözlüğü. Ankara: Toplum Yayınları.
• Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği. İşletme kredisi, Erişim adresi: http://www.teskomb.org.tr/index.asp?p=35.
• Türkiye İstatistik Kurumu Dış Ticaret İstatistikleri Veri Tabanı, Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Dis-Ticaret-104.
• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Erişim adresi: http://uygulama.tobb.net/UyeBilgiSorgulama/fw_uyeBilgiServisi.do.
• TDV İslam Ansiklopedisi. Çini. Erişim adresi: https://islamansiklopedisi.org.tr/cini.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Seramik Sektörü Raporu (2020). Erişim adresi: https://www.sanayi.gov.tr/plan-program-raporlar-ve-yayinlar/sektor-raporlari/mu2001011409.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, Erişim adresi: https://aregem.ktb.gov.tr/TR-167848/geleneksel-cini-ustaligi-da-unesco-insanligin-somut-olm-.html.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü. (2010a). “Çini Ustası Sıtkı Olçar ve Kütahya Çiniciliğine Katkıları” temalı sergi, panel ve sempozyum etkinliği. Erişim adresi: https://aregem.ktb.gov.tr/TR-12192/cini-ustasi-sitki-olcar-ve-kutahya-ciniciligine-katkila-.html.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü. (2010b). III. Uluslararası Kütahya Çini Sempozyumu ve I. Avrasya Seramik Kongresi. Erişim adresi: https://aregem.ktb.gov.tr/TR-12190/iii-uluslararasi-kutahya-cini-sempozyumu-ve-i-avrasya-s-.html.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü. (2016). Erişim adresi: https://aregem.ktb.gov.tr/TR-202368/geleneksel-cini-ustaligi.html.
• T.C. Kütahya Valiliği. UNESCO yaratıcı şehirler ağında kadim bir şehir: Kütahya. (t.y.) Erişim adresi: http://www.kutahya.gov.tr/unesco-yaratici-sehirler-aginda-kadim-birsehir-kutahya.
• T.C. Zafer Kalkınma Ajansı. (2014). Kütahya çinisinin markalaşma ve pazarlanması fizibilite etüdü. Erişim adresi: https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/assets/upload/dosyalar/kutahya-cinisinin-markalasmasi-ve-pazarlanmasi-fizibilite-calismasi.pdf.
• UNESCO Türkiye Milli Komisyonu. (t.y.) “Yaşayan İnsan Hazineleri” ulusal sistemlerinin kurulmasına ilişkin kılavuz ilkeler. Erişim adresi: https://www.unesco.org.tr/Pages/183/19.
• Ünsür, A . (2010). Kütahya Fincancılar Esnafı Anlaşması. Journal of Social Policy Conferences. (Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi). 0 (50), 575-58.
• Yaldız, E. ve Parlak, Ö. (2018). Birinci ulusal mimarlık dönemi kamu yapıları. International Social Sciences Studies Journal. 4(24), 4930-4947.