Ortaokul Öğrencilerinin Hijyen Davranışlarına Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 48 - 61, 30.06.2024

Özge Özbaş Serpil Kalaycı

https://doi.org/10.56728/dustad.1475445

Öz

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin hijyen davranışlarına yönelik tutumlarının belirlenmesidir. Araştırma 2023-2024 eğitim öğretim yılı güz döneminde İstanbul ilinde bir devlet okulunda gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu araştırma 207 öğrencinin katılımıyla yürütülmüştür. Öğrencilerin çalışmaya katılmasında gönüllülük esas alınmıştır. Öğrenciler bilimsel araştırma süreci hakkında bilgilendirilmişlerdir. Bu çalışma tarama modeli ile yürütülmüştür. Çalışmanın verileri Gül ve Köse (2020) tarafından geliştirilen Hijyen Davranışlarını Belirleme Ölçeği ile gerçekleştirilmiştir. Veri analizi için bir istatistik paket programı kullanılmıştır. Toplanan veriler ışığında normallik analizi yapılmıştır. Toplanan veriler normallik varsayımını karşılamadığı için Mann-Whitney U Testi ve Kruskal Wallis Testinden yararlanılmıştır. Cinsiyet açısından incelendiğinde ise kızlar lehine anlamlı bir farklılığın olduğu görülmüştür. Öğrencilerin ortalamaları dikkate alındığında 6. Sınıf öğrencilerinin hem “Gıda Hijyeni ve Okulda Hijyen” hem de “Kişisel Sağlık

Anahtar Kelimeler

hijyen davranışları, kişisel hijyen, gıda hijyeni, fen, sağlık

Etik Beyan

““Ortaokul Öğrencilerinin Hijyen Davranışlarına Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Gerekli olan etik kurul izinleri Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu’nun 02.01.2024 tarih ve 01 sayılı toplantısında alınmıştır.

Determining Secondary School Students’ Attitudes Towards Hygiene Behaviors

Öz

The aim of this study is to determine the attitudes of second grade primary school students towards hygiene behaviors. The research was conducted in a public school in Istanbul in the fall semester of the 2023-2024 academic year. This research was conducted with the participation of 207 students. The students’ participation in the study was voluntary. The students were informed about the scientific research process. The study was conducted using the scanning method. The data of the study were collected with the Hygiene Behavior Determination Scale developed by Gül and Köse (2020). A statistical package program was used for data analysis. In the light of the collected data, the Kolmogorov-Smirnov Test and Histogram chart were created. Since the collected data did not meet the normality assumption, Mann-Whitney U Test and Kruskal Wallis Test were used. Regarding the change by gender, there was a significant difference between girls. Considering the average of the students, 6. it has been found that the 6th grade students have developed a higher attitude in both the “Personal Health and Hygiene” and “Food Hygiene and School Hygiene” sub-dimensions compared to other grade grades.

Anahtar Kelimeler

hygiene behaviors, personal hygiene, food hygiene, science, health

Kaynakça

• Altınsoy, M. (2008). Yatılı ilköğretim bölge okullarındaki yatılı ve gündüzlü öğrencilerin kişisel bakımlarına ilişkin uygulamaları. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Gazi Üniversitesi.
• Anderson, J. L., Warren, C. A., Perez, E., Louis, R. I., Phillips, S., Wheeler, J., … Misra, R. (2008). Gender and ethnic differences in hand hygiene practices among college students. American Journal of Infection Control, 36(5), 361-368.
• Arat, A., Şimşek, I., & Erdamar, G. K. (2014). Yatılı ilköğretim bölge okulu II. kademe öğrencilerinin kişisel hijyen uygulamaları. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 58-72.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2023). Bilimsel araştırma yöntemleri (34.baskı). Pegem Akademi.
• Çan, G., Topbaş, M., & Kapucu, M. (2001). Trabzon’da iki farklı yerleşim yerindeki ilköğretim öğrencilerinin kişisel hijyen alışkanlıkları. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Çetinçakmak, Ö. S., & Sever, R. (2023). İlkokul öğrencilerinin kişisel hijyen ve el yıkama alışkanlıklarının belirlenmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(4), 213-229.
• Çetinkaya, S., Arslan, S., Nur, N., Demir, Ö.F., Özdemir, L., & Sümer, H. (2005). Sivas il merkezinde sosyoekonomik düzeyi farklı üç ilköğretim okulu öğrencilerinde kişisel hijyen alışkanlıkları. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 14 (10), 229-236.
• Erkal, S., & Şahin, H. (2011). An application on determining hygiene behaviors of university students. International Journal of Business and Social Science. 2(8),170-176.
• Fırıncı, N., & Çoban, G. İ. (2016). Erzurum ilinde yatılı bir ortaokuldaki öğrencilerin temizlik ve hijyen algıları. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 7-12.
• Gül, Ş., & Köse, E. Ö. (2020). Lise öğrencilerinin hijyen davranışlarını belirlemeye yönelik bir tutum ölçeği geliştirme çalışması. Asya Öğretim Dergisi, 8(1), 15-31.
• Güleç, M., Topbaş M., Kır, T., & Hasde, M., (2000). Ankara’da sosyoekonomik düzeyi farklı iki yerleşim yerindeki iki ilköğretim okulunda seçilen öğrencilerde el yıkama alışkanlıkları. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 57(2), 71-76.
• Kahveci, G., & Demirtaş, Z. (2012). İlköğretim okulu 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin temizlik ve hijyen algıları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(2), 51-61.
• Karadon, H. D. (2010). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin mikroorganizmalar hakkındaki temel bilgi ve görüşlerinin araştırılması ve hijyen eğitimi sürecindeki önemi [Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Kitiş, Y., & Bilgili, N. (2011). İlköğretim öğrencilerinde el hijyeni ve el hijyen eğitiminin etkinliğinin değerlendirilmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 4(1), 93-102.
• Kocataş, S., Güler, N., Yağmur, S., Kuzucu, C., & Akkaya, K. (2023) The relationship between health literacy levels with hygiene behaviors of secondary school students. Cumhuriyet Nursing Journal, 7(2), 39-50.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2013). İlköğretim fen ve teknoloji programı. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2018). İlköğretim fen bilimleri dersi öğretim programı kılavuzu. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara.
• Ocak, İ., Duban, N., & Yağıcı, G. (2016). İlkokul öğrencilerinin kişisel bakım, temizlik ve beslenme ile ilgili görüşleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(4), 1249-1263.
• Oğuzöncül, A. F., Bulut, İ., Pirinçci, E., Yurt, N., & Deveci, S. E. (2020). Kırsalda yaşayan ilköğretim yaşındaki çocukların hijyen ve beslenme davranışlarının değerlendirilmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5(1), 73-83.
• Önsüz, M. F., & Hıdıroğlu, S. (2008). İstanbul'da farklı iki ilköğretim okulundaki öğrencilerin kişisel hijyen alışkanlıklarının belirlenmesi. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 9(1), 9-17.
• Örsal, Ö., Tezcan, S., Çakır, B., Tokur, M., & Gülmez, G. (2002). Öğrencilerin kişisel temizlik bilgileri ve durumlarının değerlendirilmesi. 8. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Diyarbakır.
• Özkal, N. (2020). Okulöncesinden liseye öğretim programlarında temizlik ve hijyen: Türkiye örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 191-206.
• Şimşek, Ç., Piyal, B., Tüzün, H., Çakmak, D., Turan, H., & Seyrek, V. (2010). Ankara il merkezindeki bazı lise öğrencilerinde kişisel hijyen davranışları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(5), 433-440.
• Şimşek, A. Ç., Yıldırım, Z., & Özkan, S. (2019). Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı okullarda 2017-2018 eğitim öğretim yılında yapılan beyaz bayrak iş birliği protokolü uygulamalarının değerlendirilmesi. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 76(2), 211-220.
• Tekindal, S. (2009). Measurement and evaluation methods in schools. Nobel Publication.
• Yılmaz, E., & Özkan, S. (2009) Bir ilçede farklı yerleşim yerindeki ilköğretim okulu öğrencilerinin kişisel hijyen alışkanlıklarının karşılaştırılması. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(10), 31.
• Yılmaz, A., & Yılmaz, E. (2014). İlköğretim okullarındaki temizlik ve hijyenin öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(1), 74-89.