Thinking the public sphere with sense of place in space

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 164 - 171, 31.07.2024

Devran Bengü

https://doi.org/10.56723/dyad.1405435

Öz

The fundamental issue of this article is how to approach the public sphere within the discipline of architecture from a different perspective. The independence of the public sphere from physical space often leads either to its neglect within the field of architecture or to approaches that reduce it to the notion that public spaces create the public sphere. Throughout the literature review process, emphasis has been placed on developing a different perspective on architectural spatial design approaches, centered on human experiences and emotions. It is argued that within the context of the relationships between space and sense of place, a theorem focused on the public sphere can be formulated. Within the field of architecture, it is important to discuss and develop spatial design approaches that are human-centered and consider publicness, thereby introducing diverse perspectives into the literature focused on the public sphere. To achieve this goal, insights from the literature in social sciences, urban planning, and architecture have been utilized. Conceptual relationships studied in interdisciplinary literature have enabled the approach discussed in the article to focus on concepts such as space, place, sense of place, simultaneity, collective memory, and the public sphere. The definitions of these concepts and their phenomenological analysis suggest the possibility of associating the public sphere and vibrant publicness with architectural spatial tools. It is based on a theoretical approach that underscores the potential for defining architectural spatial design principles focused on the public sphere through conceptual relationships and phenomenological approaches. The article is in line with Arendt's theoretical perspective defining the public sphere. In the conclusion section, the importance of participatory design is emphasized to shed light on future studies aimed at this objective. Particularly, it is highlighted that participatory design methodologies can contribute to the development of spatial solutions focused on the public sphere.

Anahtar Kelimeler

Synchronicity, public sphere, space, place, sense of place

Kamusal alanı mekanda yer duygusuyla düşünmek

Öz

Bu makalenin temel meselesi, mimarlık disiplini içerisinde kamusal alana farklı bir perspektiften nasıl yaklaşılabileceğidir. Kamusal alanın fiziksel mekândan bağımsızlığı, çoğu zaman ya mimarlık alanı içinde ihmal edilmesine ya da kamusal mekânların kamusal alanı yarattığı fikrine indirgeyen yaklaşımlara yol açmaktadır. Literatür taraması süreci boyunca, mimari mekânsal tasarım yaklaşımlarına insan deneyimlerini ve duygularını merkeze alan farklı bir bakış açısı geliştirilmesine vurgu yapılmıştır. Mekân ve yer duygusu arasındaki ilişkiler bağlamında, kamusal alan odaklı bir teorem formüle edilebileceği savunulmuştur. Mimarlık alanında, insan merkezli ve kamusallığı dikkate alan mekânsal tasarım yaklaşımlarını tartışmak ve geliştirmek, böylece kamusal alana odaklanan literatüre farklı bakış açıları kazandırmak önemlidir. Bu amaca ulaşmak için sosyal bilimler, şehir planlama ve mimarlık alanlarındaki literatürden yararlanılmıştır. Disiplinlerarası literatürde incelenen kavramsal ilişkiler, makalede ele alınan yaklaşımın mekân, yer, yer duygusu, eşzamanlılık, kolektif hafıza ve kamusal alan gibi kavramlara odaklanmasını sağlamıştır. Bu kavramların tanımları ve fenomenolojik analizleri, kamusal alanın ve canlı kamusallığın mimari mekânsal araçlarla ilişkilendirilmesi olasılığını ortaya koymaktadır. Makale, kavramsal ilişkiler ve fenomenolojik yaklaşımlar aracılığıyla kamusal alana odaklanan mimari mekânsal tasarım ilkelerini tanımlama potansiyelinin altını çizen teorik bir yaklaşıma dayanmaktadır. Makale, Arendt'in kamusal alanı tanımlayan teorik perspektifiyle uyumludur. Sonuç bölümünde, bu amaca yönelik gelecekteki çalışmalara ışık tutması için katılımcı tasarımın önemi vurgulanmaktadır. Özellikle katılımcı tasarım metodolojilerinin kamusal alan odaklı mekânsal çözümlerin geliştirilmesine katkı sağlayabileceği vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Eşzamanlılık, kamusal alan, mekân, yer, yer duygusu

Kaynakça

• [1] De Certeau M. The Practice of Everyday Life. Translated by Steven Rendall. California, USA, University of California Press, 2019.
• [2] Lefebvre H. The Everyday and Everydayness. New Haven, USA, Yale French Studies, 1987.
• [3] Lefebvre H. Gündelik Hayatın Eleştirisi-1. 2. baskı. Çeviri: Ergüden I. İstanbul, Türkiye, Sel Yayıncılık, 2013.
• [4] Lefebvre H. Mekânın Üretimi. 2. baskı. Çeviri: Ergüden I. İstanbul, Türkiye, Sel Yayıncılık, 2014.
• [5] Lefebvre H. Gündelik Hayatın Eleştirisi-2. 2. baskı. Çeviri: Ergüden I. İstanbul, Türkiye, Sel Yayıncılık, 2013.
• [6] Ataman C, Tuncer B. “Urban Interventions and Participation Tools in Urban Design Processes: A Systematic Review and Thematic Analysis (1995–2021)”. Sustainable Cities and Society, 1(76), 10-43, 2022.
• [7] Ikeda S. “Urban Interventionism and Local Knowledge”. The Review of Austrian Economics, 17, 249-264, 2004.
• [8] Harvey D. Umut Mekanları. 2. baskı. Çeviri: Gambetti Z. İstanbul, Türkiye, Metis Yayınları, 2008.
• [9] Harvey D. Sermayenin Mekanları. Çeviri: Kıcır B, Koç D, Tanrıyar K, Yüksel S. İstanbul, Türkiye, Sel Yayıncılık, 2012.
• [10] Harvey D. Asi Şehirler. 2. baskı. Çeviri: Temiz AD. İstanbul, Türkiye, Metis Yayınları, 2019.
• [11] Koçyiğit RG. Mimarlıkta Yersizleşme ve Yerin Yeniden Üretimi, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2007.
• [12] Özcan Ü, Güngör S. “Yersizleşmeye Rağmen Tadao Ando’yu ‘Yer’ Bağlamında Okumak”. Yapı Dergisi, 455, 42-45, 2019.
• [13] Baudrillard J. Tüketim Toplumu. 6. baskı. Çeviri: Keskin F, Tutal N. İstanbul, Türkiye, Ayrıntı yayınları, 2013.
• [14] Gideon S. Space, Time and Architecture: The Growth of a New Tradition. Cambridge, USA, Harvard University Press, 2019.
• [15] Aydınlı S. Epistemolojik Açıdan Mekân Yorumu. Editörler: Şentürer A, Ünal Ş, Atasoy A. Mimarlık ve Felsefe, 40-53, İstanbul, Türkiye, YEM Kitabevi, 2004.
• [16] Heidegger M. Varlık ve Zaman. Çeviri: Ökten KH. İstanbul, Türkiye, Alfa Yayınları, 2018.
• [17] Gürkan Yılmaz ET. “Heidegger: Mimarlık Üzerinde Bir Gölge”. Arkitera. https://www.arkitera.com/haber/heidegger-mimarlik-uzerinde-bir-golge/ (30.09.2023).
• [18] Foote KE, Azaryahu M. Sense of Place. Editörler: Kitchin R, Nigel T. International Encyclopedia of Human Geography, 96-100, Elsevier Science, 2019.
• [19] Tuan YF. Topophilia, A Study of Environmental Perceptions, Attitudes and Values. Newyork, USA, Colombia University Press, 1990.
• [20] Buttimer A, Seamon, D. The Human Experience of Space and Place. London, UK, Croom Helm, 1980.
• [21] Casey ES. The Fate of Place: A Philosophical History. Berkeley, USA, University of California Press, 1997.
• [22] Entrikin JN. The Betweenness of Place: Towards a Geography of Modernity. Baltimore, USA, Johns Hopkins University Press, 1991.
• [23] Önkal G. Dönüşen Kentlilik, “Butik Kimlik”ler ve Kültürel Bellek Yitimi. Editörler: Erman T., Özaloğlu S. Bir Varmış Bir Yokmuş, 225-227, İstanbul, Türkiye, Koç Üniversitesi Yayınları, 2017.
• [24] Meredith M. “Academic practice and public engagement through the llens of Hannah Arendt’s public sphere of action”. Cambridge Journal of Education, 1(6), 753-763, 2021.
• [25] Jahanbakhsh H, Koumleh MH, Alambaz FS. “Methods and Techniques in Using Collective Memory in Urban Design: Achieving Social Sustainabiity in Urban Envirironments”. Cumhuriyet Science Journal, 36(4), 19-31, 2015.
• [26] Nora P. Hafıza Mekanları. 2. baskı. Çeviri: Özcan ME. Ankara, Türkiye, Dost Kitabevi Yayınları, 2022.
• [27] Jaspers K. Allgemeine Psychopathologie. Berlin, Almanya, Springer Verlag, 1950.
• [28] Dündar Z. Tiber Nehri Kıyısında Tesadüfi Karşılaşmalar Üzerine. Editörler: Özaydın G, Tezer ST. Mekansallık-Sanat üretiminde Eşzamanlılık Durumu, 77-86, İstanbul, Türkiye, Yeni İnsan Yayınevi, 2020.
• [29] Üstek F. Beklenmedik Karşılaşmalar: Mimarlıkla İlişki Bağlamında 2000’li Yılların Çağdaş Sanat Çalışmaları. İstanbul, Türkiye, Zorlu Center Sanat Koleksiyonu, 2012.
• [30] Arendt H. İnsanlık Durumu. 7. baskı. Çeviri: Şener BS. İstanbul, Türkiye, İletişim Yayınları, 2013.
• [31] Arendt H. Geçmişle Gelecek Arasında. 5. baskı. Çeviri: Şener BS, Kara OE. İstanbul, Türkiye, İletişim Yayınları, 2014.
• [32] Berktay F. Dünyayı Bugünde Sevmek (Hannah Arendt’in Politika Anlayışı). İstanbul, Türkiye, Metis Yayınları, 2012.
• [33] Halbwachs M. Hafızanın Toplumsal Çerçeveleri. Çeviri: Uçar B. Ankara, Türkiye, Heretik Yayıncılık, 2016.
• [34] Halbwachs M. Kolektif Bellek. 2. baskı. Çeviri: Karagöz Z. İstanbul, Türkiye, Pinhan Yayıncılık, 2019.
• [35] Yücel V. Hafıza Yeri-Kimlik Yeri. Derleyenler: Işık İ, Şentürk Y. Özneler. Durumlar ve Mekanlar, 101-115, İstanbul, Türkiye, Bağlam Yayınları, 2009.
• [36] Nigâr P. Bellek Tazeler Yanlışları. İstanbul, Türkiye, Umuttepe Yayınları, 2018.
• [37] Assmann J. Kültürel Bellek. 2. baskı. Çeviri: Tekin A. İstanbul, Türkiye, Ayrıntı Yayınları, 2015.
• [38] Kerr LK. Synchronicity. Editörler: Teo T. Encyclopedia of Critical Psychology. Berlin, Almanya, Springer-Verlag, 2013.
• [39] Wikipedia. “Dasein”. https://en.wikipedia.org/wiki/Dasein (30.09.2023).
• [40] Bakhtin M. Discourse in the Novel. Editörler: Holquist M. The Dialogic Imagination, 259-422, Austin, USA, University of Texas Press, 1981.
• [41] De Saint-Exupéry A. Savaş Pilotu. Çeviri: Onaran B. İstanbul, Türkiye, Dünya Aktuel, 2006.
• [42] De Saint-Exupéry A. Kale. Çeviri: Yerguz İ. İstanbul, Türkiye, Zeplin Kitap, 2016.
• [43] Gide A. Ayrı Yol. 4. baskı. Çeviri: Yücel T. İstanbul, Türkiye, Can Yayınları, 2009.
• [44] Negt O, Kluge A. Public sphere and experience: Toward an analysis of the bourgeois and proletarian public sphere. Editörler: Labanyi P, Daniel JO, Oksiloff A. Minneapolis, USA, University of Minnesota Press, 1993.
• [45] Negt O, Kluge A. Kamusal Alan ve Tecrübe. Çeviri: Atala M. İstanbul, Türkiye, Notabene Yayınları, 2018.
• [46] Sadler S. The Situationist City. Cambridge, USA, The MIT Press, 1998.
• [47] Erbaş AE, Bengü D. “Şehircilik ve Kamusallık İlişkisinde Ekinsel Üretimin (Culturevation) Rolü ve Etkisi”. Planlama Dergisi, 28(2), 127-142, 2018.
• [48] Özgür Firidin E, Bengü D. “The Impact of Alternative Theater Stages on Public Spaces within the Context of Publicness in Kadıköy”. Planlama, 32(1),114–131, 2019.
• [49] Foucault M. “Of Other Spaces: Utopias and Heterotopias”. http://web.mit.edu/allanmc/www/foucault1.pdf (30.09.2023).
• [50] Jacobs J. The Death and Life of Great American Cities. New York, USA, Vintage Books, 1961.
• [51] Jacobs J. Büyük Amerikan Şehirlerinin Ölümü ve Yaşamı. Çeviri: Doğan BO. İstanbul, Türkiye, Metis Yayınları, 2011.
• [52] Madanipour A. Urban Design, Space and Society. London, United Kingdom, Red Globe Press, 2014.
• [53] Ellery PJ, Ellery J. “Strengthening Community Sense of Place through Placemaking”. Urban Planning, 4(2), 237-250, 2004.
• [54] Çalak IE. “Kentsel ve Ortak Belleğin Sürekliliği Bağlamında Kamusal Mekanlar: ULAP Platz Örneği, Almanya”. MSGSÜ Tasarım Kuram Dergisi, 8(13), 34-49, 2012.
• [55] Krişnamurti J. İç Özgürlük. Çeviri: Güngören İ. İstanbul, Türkiye, Yol Yayınları, 1988.
• [56] Madanipour A. Public and Private Spaces of the City. New York, USA, Routledge, 2004.