İki ölçekleme yönteminin karşılaştırılması: İkili karşılaştırma ve sıralama yargıları

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 1, 105 - 119, 01.04.2013

Meltem Acar Güvendir , Yeşim Özer Özkan

Öz

Çalışmanın amacı, yargıcı kararlarına dayalı ölçekleme yöntemlerinden ikili karşılaştırma ve sıralama yargılarına dayalı ölçekleme yöntemlerinden elde edilen ölçek değerleri arasındaki tutarlılığı belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda, eğitim fakültesinde öğrenim görmekte olan 395 dördüncü sınıf öğrencilerinden ölçme ve değerlendirme dersini tekrar alma gibi bir şansları olsaydı bu dersin ağırlıklı olarak hangi öğretim yöntemine göre yürütülmesi gerektiğine ilişkin olarak görüşleri alınmıştır. İkili karşılaştırmaya dayalı ölçekleme sonucunda öğrenciler tarafından ölçme ve değerlendirme dersinin ağırlıklı olarak yürütülmesi gereken en önemli yöntem ‚Örnek Olay Yöntemi‛ ardından sırasıyla gösterip yaptırma, problem çözme, tartışma ve bireysel çalışma ve son sırada anlatma yöntemi; sıralama yargılarına dayalı olarak yapılan ölçekleme sonucunda ise benzer şekilde ilk sırada ‚Örnek Olay Yöntemi‛ ardından sırasıyla gösterip yaptırma, tartışma, problem çözme, anlatma ve son sırada bireysel çalışma yöntemi yer almaktadır. Her iki yöntemle elde edilen ölçek değerleri arasındaki tutarlılığı belirlemek amacıyla Spearman-Brown sıra farkları korelâsyon katsayısı hesaplanmıştır. Elde edilen sonuca göre iki ölçekleme yöntemi benzer sonuçlar üretmektedir

Anahtar Kelimeler

Ölçekleme, İkili karşılaştırma yöntemi, Sıralama yargıları yöntemi, Öğretim yöntemi

A comparison of two scaling methods: Pair wise comparison and rank-order judgments scaling

Öz

Scaling was initially used in psychophysics, which is a subfield of psychology.
Scaling can be considered as a process of developing a scaling tool and ranking the collected
data at equal intervals according to the decided scale. The scaling operation is conducted
according to the judgment and reaction rule. The judgment rule is a stimulus—oriented
approach that takes an expert’s opinions into consideration. For the reaction rule, the scaling
operation is done according to the reactions of the subjects.
In the stimulus—oriented rule approach, stimulants are scaled by an observer’s or
expert’s opinions. The paired comparison method, used within the judgment approach, was
developed by Louis Leon Thurstone, and it has been used in psychology research (especially
cognitive psychology) for 10 years. Simple paired comparison is a simple method. Within the
paired comparison approach, the stimulant sets or items are decided by the researcher.
Observers are provided with all of the possible pairs and required to compare these pairs
according to a better particular criterion. An advantage of this approach is its inclusion of
both simple and comparative judgments.

Anahtar Kelimeler

Scaling, Paired comparison, Rank-order judgments, Teaching methods

Kaynakça

• Alan, S. (2008). Çok boyutlu ölçekleme yöntemi ve bir uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Albayrak, A. & Gelbal, S. (2012). İkili karşılaştırmalar yargılarına ve sıralama yargılarına dayalı ölçekleme yaklaşımlarından elde edilen ölçek değerlerinin tutarlığının karşılaştırılması. 21. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi. 12-14 Eylül 2012. İstanbul.
• Anıl, D. & Güler, N. (2006). İkili karşılaştırma yöntemi ile ölçekleme çalışmasına bir örnek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 30–36.
• Güler, N. & Anıl, D. (2009).Scaling through pair-wise comparison method in required characteristics of students applying for post graduate programs. International Journal of Human Sciences, 6 (1). http://www.insanbilimleri.com/en. İndirme Tarihi: 12.10.2012.
• Bal, Ö. (2011). Seviye belirleme sınavı (SBS) başarısında etkili olduğu düşünülen faktörlerin sıralama yargıları kanunuyla ölçeklenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2 (2), 200-209.
• Bradley, R. A. (1984). Paired comparisons: some basic procedures and examples. Handbook of Statistics 4. (Edt: P. R. Kirshnajah & P. K. Sen). Amsterdam: Elsevier. pp. 299-326.
• Brown, T. C. & Peterson, G. L. (2009). An enquiry into the method of paired comparison: reliability, scaling, and Thurstone’s law of comparative judgment. Gen Tech. Rep. RMRS-GTR- 216WWW. Fort Collins, CO: U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Rocky Mountain Research Station. 98 p.
• Crocker, L. & Algina, J. (1986). Introduction to classical & modern test theory. Florida: Holt, Rinehart and Winston Inc.
• Darcy, M. & Tracey, T. J. G. (2004). Individual differences using paired comparisons and multidimensional scaling: Applications to multicultural counseling competence. Journal of Counseling Psychology, 51 (2), 139–150.
• Demirel, Ö. (2006). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Dunn-Runkin, P. (1982). Scaling methods. New Jersey: Lawrence Erlbaum Assoc. Publishers.
• Groenen, P. J. F. & Velden, M. V. D. (2004). Multidimensional scaling. Econometric Institute Report EI 2004-15. http://repub.eur.nl/res/pub/1274/ei200415.pdf. İndirme Tarihi: 12.10.2012.
• Guilford, J. P. (1954). Psychometrics methods. New York: Mc Graw-Hill Book Co.
• Kan, A.(2008). Yargıcı kararlarına dayalı ölçekleme yöntemlerinin karşılaştırılması üzerine ampirik bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 186-194.
• Martignon, L. & Hoffrage, U. (2002). Fast, frugal, and fit: Simple heuristics for paired comparison. Theory and Decision, 52 (1), 29–71.
• Nishisato, S. (1994). Elements of dual scaling: An introduction to practical data analysis. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Nunnally, J. C. (1970). Introduction to psychological measurement. New York: Mcgraw-Hill.
• O’Neil, M. R. & Chissom, B. S. (1993). A comparison three methods for assessing attitudes. Annual Meeting of the Educational Research Association. 10-12 November, 1993. New Orleans, USA.
• Öğretmen, T. (2008). Alan tercih envanteri: Ölçeklenmesi, geçerliği ve güvenirliği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (3), 507-522.
• Özer, Y. & Acar, M. (2011). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri üzerine ikili karşılaştırma yöntemiyle bir ölçekleme çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (40), 89-101.
• Öztürk, N., Özdemir, S. & Gelbal, S. (2011). İki farklı ölçekleme yaklaşımından elde edilen ölçek değerleri tutarlılığının incelenmesi. 20. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi. 8-10 Eylül 2011. Burdur.
• Stevens, S. S. (1966). Handbook of experimental psychologhy. New York: John Willey and Sons.
• Steyvers, M. (2001). Multidimensional scaling. Encyclopedia of cognitive science. (Edt: L. Nadel). London: Macmillan Reference. pp. 1-5.
• Şimşek, D. (2006). Kümeleme analizi, çok boyutlu ölçekleme, doğrulayıcı ve açıklayıcı faktör analizi ile elde edilen yapı geçerliği kanıtlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Titchener, E. B. (1901). Experimental psychology: a manual of laboratory practice. Volume 1: Qualitative Experiments. New York: Macmillan.
• Torgerson, W. S. (1958). Theory and methods of scaling. New York: John Wiley & Sons.
• Turgut, M. F. & Baykul, Y. (1992). Ölçekleme teknikleri. Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Yiğit, E. (2007). Çok boyutlu ölçekleme yöntemlerinin incelenmesi ve bir uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.