Türkiye’deki Akademik Coğrafya Dergileri Gerçekten Ulusal Bir Profile Sahip Mi?

Yıl 2022, Cilt: 31 Sayı: 2, 221 - 232, 18.12.2022

Erdem Bekaroglu , Suat Yazan

https://doi.org/10.51800/ecd.1179788

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’deki akademik coğrafya dergilerinin ne ölçüde ulusal bir profile sahip olduğunu keşfetmektir. Bu bağlamda, günümüzde yayın hayatına devam etmekte olan altı coğrafya dergisi örneklenmiş, makale yazarlarının çalışma yeri esas alınarak bir veri havuzu oluşturulmuş ve analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular toplu olarak değerlendirildiğinde, coğrafya dergilerinin 2007 yılına kadar daha çok yerel bir karakterde olduğu, sonraki yaklaşık on yılda bir geçiş dönemi yaşadığı ve 2018 yılı itibariyle ulusal bir özellik sergilemeye başladığı ortaya çıkmaktadır. Coğrafya dergilerinde disiplin dışı alanlar (% 9.2) ile (Türkiye dışında çalışan) yabancı bilimcilerin (% 0.7) temsiliyet oranı göreceli olarak oldukça düşüktür. Dergiler özelinde ele alındığında, biri hariç tümü üniversitelerdeki akademik coğrafya birimleri tarafından basılan coğrafya dergilerinin hem kurum dışı skorlar hem de mekânsal yayılım bakımından büyük farklılıklar sergilediği görülmektedir. Bu bakımdan International Journal of Geography and Geography Education ile Doğu Coğrafya Dergisi’nin yüksek, Coğrafi Bilimler Dergisi ve Coğrafya Dergisi’nin düşük ulusal endeks değerlerine sahip olduğu, Ege Coğrafya Dergisi ile Türk Coğrafya Dergisi’nin ise bu iki uç arasında konumlandığı tespit edilmektedir. Çalışmada, Türkiye’deki coğrafya dergilerinin yerelden ulusala doğru olan bir geçiş sürecini deneyimlediği ve bu tip bir örüntünün ortaya çıkmasında rol oynayan en önde gelen faktörün, coğrafya camiasının niceliksel olarak artan ve mekânsal olarak genişleyen kompozisyonu olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Akademik yayınlar, coğrafya dergileri, yerel, ulusal, coğrafya.

Are Academic Journals of Geography in Turkey Really National?

Öz

The main purpose of this study is to discover to what extent academic journals of geography in Turkey have a national profile. In this context, six geography journals that continue to be published today were sampled, a data pool was created and analyzed based on the working place of the article authors. It is revealed that geography journals had a local character until 2007, experienced a transitional period in the next eleven years, and started to show a national character as of 2018. The representation rate of non-disciplinary fields (9.2 %) and foreign scientists (0.7 %) in geography journals is relatively low. Considering the journals in particular, geography journals show great differences in terms of both non-institutional scores and spatial distribution of working places of the article authors. In this respect, it has been shown that the International Journal of Geography and Geography Education and The Eastern Geographical Review have high national index values whereas the Journal of Geographical Sciences and Journal of Geography have low national index values. The Aegean Geographical Journal and the Turkish Geographical Review are located between these two extremes. In the study, it was concluded that geography journals in Turkey are experiencing a transitional process from local to national, and the most prominent factor that plays a role in the emergence of such a pattern is the quantitative growth of the geographical community and the spatial expansion of geographical units in the country.

Anahtar Kelimeler

Academic publications, geography journals, local, national, geography

Kaynakça

• Altuğ, F. (2022). Bilişsel ve örgütsel yakınlığın bilimsel iş birliklerine etkisi: Türkiye’deki coğrafya dergileri üzerine ampirik bir araştırma. Ege Coğrafya Dergisi, 31, 83-99.
• Anlı, Ö. F. (2017). Bilim, sosyal bilim ve coğrafya: Bilgi-kuramsal bir yeniden ziyaret. Kilikya Felsefe Dergisi, 2017(3), 34-73.
• Arı. Y. (2019). Yenilik ve bilimsel gelişme: Türk coğrafya tartışma listesinin (Coğrafya) içerik analizi (1997-2012). International Journal of Geography and Geography Education, 39, 95-120.
• Arı, Y., & Südaş, İ. (2013). Coğrafyacılar Derneği Yıllık Kongresi Coğrafya Dergileri Editörleri Paneli Raporu, 20 Haziran 2013, İstanbul, Coğrafyacılar Derneği Rapor No: 1.
• Aspinall, R. (2010). A century of physical geography research in the Annals. Annals of the Association of American Geographers, 100, 1049-1059.
• Bekaroğlu, E. (2016). Modern dünya-sisteminin bilgi yapıları bağlamında coğrafya için bir dışsal tarih okuması. Toplum ve Bilim, 136, 117-146.
• Bekaroğlu, E., & Yazan, S. (2022). Mapping hegemony in geography: A historical perspective from the periphery. Area, DOI: 10.1111/area.12809.
• Bekaroğlu, E., & Yazan, S. (2021). Hegemonyayı haritalamak: Türk coğrafyacılığındaki entelektüel değişim üzerine ampirik bir araştırma. Pegem Akademi.
• Bekaroğlu, E., Yavan, N., & Anlı, Ö. F. (2019). Türk coğrafyacılığında jenerasyonlar: Disiplinin tarihine kohortçu bir yaklaşım. Coğrafi Bilimler Dergisi, 17, 55-77.
• Bekaroğlu, E., & Yavan, N., (2018). Türk coğrafyacılığında dört gelenek: Ampirik bir analiz. Marmara Coğrafya Dergisi, 37, 79-93.
• Bekaroğlu, E., & Sarış, F. (2017). Türkiye’de fiziki coğrafya: Değişen disipliner pratiğin ampirik bir analizi. Marmara Coğrafya Dergisi, 35, 40-54.
• Bekaroğlu, E., & Yavan, N., (2013). Modern Türk coğrafyasının tarihsel gelişiminde batılı coğrafya okullarının etkisi: Ampirik bir analiz. Beşeri Coğrafya Dergisi, 1, 51-66.
• Erinç, S. (1973). 50 yılda coğrafya. Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı. Cumhuriyetin 50. Yıldönümü Yayınları.
• Erol, O. (1993). Türkiye’de jeomorfoloji. Cumhuriyetin 70. Yılında Türkiye’de Bilim II içinde, Bilim ve Teknik Dergisi Özel Eki (s. 112-117), Tübitak Yayınları.
• Gümüşçü, O., & Özür, N. K. (2016). Türkiye’de modern coğrafyanın kuruluşu ve örgütlenmesi (1915-1941). Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 93, 105-147.
• Kahraman, M. (2022). İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi’nin bibliyometrik analizi. Coğrafya Dergisi, 44, 207-218.
• Koçak, N. (2003). Türkiye’de yayınlanan akademik dergilerin niteliklerindeki zaman içerisindeki değişim nedenleri: Sağlık, sosyal ve teknik bilim alanlarında yayınlanan dergiler üzerine bir inceleme. Bilgi Dünyası, 4(2), 146-174.
• Küçük, E. M., Al, U., & Olcay, E. N. (2008). Türkiye’de bilimsel elektronik dergiler. Türk Kütüphaneciliği, 22(3), 308-319.
• Özdemir, H. (2014). Türk Coğrafya Dergisi’ndeki yayınlar hakkında (194-2014). Türk Coğrafya Dergisi, 63, 51-56.
• Özgür, E. M. (2018). Türk beşeri coğrafyasında yenileşme eğilimleri: Değişim aktörlerinin perspektifinden bir değerlendirme. International Journal of Geography and Geography Education, 38, 142-170.
• Özgür, E. M., & Yavan, N., (2013). Türk coğrafyacılarının iç hesaplaşması: Neden başaramadık? Nasıl başarabiliriz?, Beşeri Coğrafya Dergisi, 1, 14-38.
• Şahin, C. (2020). Türkiye’de akademik coğrafya dergileri. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 18(35), 181-196.
• Tenopir, C., & King, D. W. (2014). The growth of journals publishing. B. Cope, A. Phillips (Eds) içinde, The Future of the Academic Journal (s.159-178), Chandos Publishing.
• Tunçel, H. (2014). Türk coğrafyacılarının yayın performansı üzerine. E. Bekaroğlu, A. R. Özdemir (Eds) içinde, Bir Disiplinin İç Dünyası: Modern Türk Coğrafyası Üzerine Söyleşiler (s. 365-381), İdil Yayıncılık.
• Tümertekin, E. (1971). Türkiye’de beşeri coğrafyanın gelişmesi. E. Tümertekin, F. Mansur ve P. Benedict (Eds) içinde, Türkiye: Coğrafi ve Sosyal Araştırmalar (s. 1-16), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Yavan, N. (2005). SCI ve SSCI bağlamında Türkiye’de coğrafya biliminde uluslararası yayın performansının karşılaştırmalı analizi: 1945-2005. Coğrafi Bilimler Dergisi, 3, 27-55.
• Yavan, N. (2019). Türkiye’deki coğrafyacıların uluslararası yayın performansı (1945-2015): Son 10 yılda (2005-2015) ne değişti? International Journal of Geography and Geography Education, 39, 121-150.
• Yazan, S., & Bekaroğlu, E. (2018). Türk coğrafyacılığının disipliner ilişkileri üzerine ampirik bir araştırma. Coğrafi Bilimler Dergisi, 16, 37-67.