Öğretmenlerin Öğretim Programlarına İlişkin Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 216 - 232, 19.04.2021

Ömer Pektaş , Ata Pesen

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin öğretim programı farkındalıklarının düzeylerinin belirlenmesidir. Nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli ile desenlenen bu araştırmanın örneklemini, Siirt ili merkez ve ilçelerinde görev yapmakta olan 417 öğretmen oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Öğretim Programı Farkındalık Ölçeği (ÖPFÖ)” kullanılmıştır. Verilerin analizinde parametrik testlerden bağımsız örneklemler T Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA); nonparametrik testlerden Mann Whitney U Testi ve Kruskal Wallis H Testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin öğretim programına ilişkin bilişsel, duyuşsal ve psikomotor farkındalıklarının cinsiyetlerine, branşlarına, eğitim durumlarına, çalıştığı eğitim kademesine ve unvanlarına göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılaşma göstermediği saptanmıştır. Buna karşın, öğretmenlerin öğretim programı bilişsel ve duyuşsal farkındalıklarının kıdem sürelerine göre istatistiksel olarak farklılaşma gösterdiği, kıdem süresi arttıkça bilişsel ve duyuşsal farkındalık düzeylerinin de artış gösterdiği bulunmuştur. Ayrıca, öğretmenlerin öğretim programına yönelik bilişsel, duyuşsal ve psikomotor farkındalıkları ile mezun oldukları fakülte türü ve çalıştıkları okul türü arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, eğitim fakültesinden mezun olan öğretmenlerin diğer fakültelerden mezun olanlara kıyasla, özel okullarda çalışan öğretmenlerin ise devlet okullarında çalışan öğretmenlere kıyasla öğretim programına yönelik bilişsel, duyuşsal ve psikomotor farkındalıklarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Araştırmaya katılan öğretmenlerin öğretim programına yönelik farkındalıklarının genel durumuna bakıldığında ise öğretmenlerin hem genel hem de alt boyutlardaki (bilişsel, duyuşsal ve psikomotor) farkındalıklarının yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretim Programı, Farkındalık, Öğretmen, Bilişsel, Duyuşsal, Psikomotor

Examination of Teachers’ Curriculum Awareness

Öz

The aim of this study is to determine the level of teachers' awareness of the curriculum. The sample of this study, which is designed by scanning model, one of the quantitative research methods, consists of 417 teachers working in the city center and districts of Siirt. In the research, "Curriculum Awareness Scale (CAS)" was used as a data collection tool. Independent samples T Test and One Way Analysis of Variance (ANOVA) for data analysis; Mann Whitney U Test and Kruskal Wallis H Test were used among nonparametric tests. As a result of the research, it was determined that the cognitive, affective and psychomotor awareness of the teachers about the curriculum did not show a statistically significant difference according to their gender, branches, educational status, education level and titles. On the other hand, it was found that the cognitive and affective awareness of teachers in the curriculum differed statistically according to their seniority, and cognitive and affective awareness levels increased as the seniority period increased. In addition, a statistically significant difference was found between the teachers' cognitive, affective and psychomotor awareness of the curriculum and the type of faculty they graduated from and the type of school they work in. According to the results, it was observed that teachers who graduated from education faculties had higher cognitive, affective and psychomotor awareness of the curriculum compared to teachers working in private schools compared to teachers working in public schools. Considering the general state of awareness of the teachers participating in the study towards the curriculum, it was concluded that the teachers' awareness in both general and sub-dimensions (cognitive, affective and psychomotor) was high.

Anahtar Kelimeler

Curriculum, Awareness, Teacher, Cognitive, Affective, Psychomotor

Kaynakça

• Akpınar, B. (2017). Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme. Elâzığ: Data Yayınları.
• Aslan, O. (2019). İlk ve ortaokul yöneticilerinin program okur-yazarlığına ilişkin algılarının çeşitli değişkenlere göre analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Bilasa, P. (2017). Ortaöğretim öğretmenlerinin öğrenme-öğretme sürecinde bilişsel farkındalık stratejilerini kullanma düzeyleri. Ege Eğitim Dergisi, 18 (2), 527-556.
• Bilasa, P. ve Taşpınar, M. (2016). Öğretmen adaylarının yapılandırmacı öğrenme kuramına ilişkin bilişsel farkındalık düzeyleri (Gazi Üniversitesi Örneği). Education Sciences (NWSAES), 11 (2), 61-81.
• Bryman, A. & Cramer, D. (2001). Quantitative data analysis: A guide for social scientists. New York: Routledge.
• Bümen, N. T., Çakar, E. ve Yıldız, D. G. (2014). Türkiye’de öğretim programına bağlılık ve bağlılığı etkileyen etkenler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14 (1), 203-228.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Atıf İndeksi, 1-360.
• Çam, O. ve Engin, E. (2006). Psikiyatri kliniğinde çalışan hemşirelerde farkındalık eğitiminin bireysel performans standartlarına etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 7, 82-91.
• Çıngı, H. (1994). Örnekleme kuramı. Beytepe: H. Ü. Fen Fakültesi Basımevi.
• Demir, Ö. ve Doğanay, A. (2009). Bilişsel farkındalık becerilerinin geliştirilmesinde bilişsel koçluk yaklaşımı. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 15 (60), 601-623.
• Demirel, Ö. (1999). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Demirel, Ö. (2012). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Demirel, Ö. ve Kaya, Z. (2008). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Dikbayır, A. ve Bümen, N. T. (2016). Dokuzuncu sınıf matematik dersi öğretim programına bağlılığın incelenmesi.
• International Journal of Curriculum and Instructional Studies, 6 (11), 17-38.
• Doğan, S. (2010). Öğretmenlerin 2005 yılı ilköğretim programına yönelik tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 10 (4), 2035-2050.
• Dökmen, Ü. (2002). Yarına kim kalacak? Evrenle uyumlaşma sürecinde var olmak gelişmek uzlaşmak. İstanbul: Kişisel Gelişim Dizisi Sistem Yayıncılık.
• Ergül, M.A., Tınaz, C., & Ertaç, M. (2016). The analysis of the factors influencing sport awareness level of secondary education students: Case of tennis. Hacettepe Journal of Sport Sciences, 27 (2), 69–83.
• Erman, M. (2016). Öğretmenlerin öğretim programlarına ilişkin farkındalıklarının ve programlardan yararlanma durumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Ertürk, S. (2017). Eğitimde “Program” geliştirme. Ankara: Edge Akademi.
• Eski, T. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin kış sporlarına yönelik farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi (Kastamonu İli Örneği) (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Field, A. (2009) Discovering statistics using SPSS (3rd Edition). London: Sage Publications Ltd.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. & Hyun, H. H. (2006). How to design and evaluate research in education (Vol. 7). New York: McGraw-Hill.
• Gay, M. & Mills, G. E. Airasian (2006). Educational research. New Jesey: Upper Saddle River.
• Howitt, D. & Cramer, D. (1997). A guide to computing statistics with SPSS for Windows. Simon & Schuster, Inc.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar-ilkeler-teknikler. Nobel Yayın Dağıtım.
• Karatay, H. (2010). İlköğretim öğrencilerinin okuduğunu kavrama ile ilgili bilişsel farkındalıkları. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, 457-475.
• Kazu, H. ve Yıldırım, N. (2013). Öğretmenlerin bilişsel farkındalık stratejilerini kullanma düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11 (4), 323-342.
• Keskin, A. (2020). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlık düzeylerine yönelik algılarının belirlenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Küçükahmet, L. (2007). Program geliştirme ve öğretim. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Saral, N.S. (2019). Exploring curriculum literacy level of English language teachers in Turkey (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sayın, A. (2019). Ortaokul matematik öğretmenlerinin uyguladıkları öğretim programına yönelik farkındalıklarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Şimşek, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler öğretim programını tanıma yeterlikleri. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3 (3), 143-157.
• Türkoğlu, Ç. (2016). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin ortaokul beden eğitimi ve spor dersi öğretim programı hakkındaki farkındalık durumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ünal, E. (2017). Ortaokul 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin kış sporlarına yönelik farkındalık düzeylerinin incelenmesi (Erzurum İli Örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Yeşilyurt, E. (2013). Program geliştirme dersinin öğretmen adaylarının program geliştirmeye ilişkin farkındalık düzeyine etkisi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6 (3), 316-342.
• Yıldız, S. (2019). Öğretmen adaylarının program geliştirmeye ilişkin bilişsel farkındalık algıları ile eğitim programı okuryazarlık arasındaki ilişki. Social Sciences Journal (SSSJournal), 5 (44), 2177-5191.
• Yıldız, S., ve Baycan, D. (2012). Sınıf öğretmenlerinin program geliştirme yeterlikleri hakkındaki görüşleri. II. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Bolu.
• Yüksel, S. (2002). Yükseköğretimde eğitim-öğretim faaliyetleri ve örtük program. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1), 362.