Türkçe Öğretmeni Adaylarının Akademik Dinleme Becerisi Yeterliliklerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 148 - 159, 19.10.2022

Bünyamin Sarıkaya , Süleyman Aydeniz , Yunus Şakiroğlu

https://doi.org/10.53506/egitim.1149647

Öz

Bu araştırmada Türkçe öğretmeni adaylarının akademik dinleme becerisi yeterliliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çeşitli değişkenlere göre yapılan araştırma tarama modeli ekseninde sürdürülmüştür. Veri toplama aracı olarak Yıldız (2018) tarafından geliştirilen “Akademik Dinleme Becerisi Yeterliliği Ölçeği” kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini bir devlet üniversitesinde öğrenimlerine devam eden 90 Türkçe öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Veriler SPSS 21 programı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda Türkçe öğretmeni adaylarının akademik dinleme becerisi yeterliliklerinin yüksek düzeyde olduğu, sınıf, cinsiyet, anne ve baba eğitim düzeyi değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Çalışmada akademik dinleme konusunda bütüncül bir sonuç üzerinden değerlendirme yapılabilmesi için eğitim fakültelerinin diğer ana bilim dalı öğretmen adaylarının veya bütün yüksek eğitim kurumlarındaki öğrencilerin akademik dinleme durumlarının incelenmesi ve farklı üniversitelerdeki Türkçe öğretmenliği bölümü öğrencilerinin akademik dinleme becerisi durumlarının incelenip karşılaştırmalı bir çalışma yapılabileceği önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dinleme, Akademik Dinleme, Yeterlilik

Examinatıon Of Preservıce Turkish Teachers' Academic Listening Skills

Öz

This study investigated the academic listening skills of preservice Turkish students. The study adopted a survey model. The sample consisted of 90 students from a public university. Data were collected using the Academic Listening Ability Scale (ALAS) developed by Yıldız (2018). The data were analyzed using the Statistical Package for Social Sciences (SPSS). The results showed that participants had high levels of academic listening ability. Grade level, gender, and parents’ education level had no effect on their ALAS scores.For a holistic evaluation on academic listening, we should examine the academic listening status of students in other departments of education faculties or students in all higher education institutions. More research is warranted to compare the academic listening skills of Turkish language teaching department students from different universities.

Anahtar Kelimeler

Listening, Academic Listening, Skill

Kaynakça

• Aydeniz, S. & Haydaroğlu, M. (2021). Dört temel dil becerisi alanında yapılan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Türkiye Eğitim Dergisi, 6(1), 200-216.
• Aydın, İ. S.; İnnalı, H. Ö. & Demircan, U. (2015). Ortaokul öğrencilerinin dinleme/izleme öz yeterlik algılarına yönelik ölçek geliştirme çalışması. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 1420-1435.
• Aytan, T. (2011). Aktif öğrenme tekniklerinin dinleme becerisi üzerindeki etkileri. ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(4), 23-43.
• Aytan, T., Güney, N., Şahin, E. Y. & Bayar, A. (2014). Altıncı sınıf öğrencilerinin dinleme becerilerinin taşımalılık değişkeni açısından değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 269-285.
• Buzan, T. (2001). Aklını En İyi Şekilde Kullan. İstanbul: Arion Yayınevi.
• Christison, M. A. & Krahnke, K. J. (1986). Student perceptions of academic language study. TESOL Quarterly, 20(1), 61-81.
• Cramer, Ronald L. (2004). The Language Arts A Blanced Approach to Teaching Reading, Writing, Listening, Talking and Thinking. USA: Pearson Education Inc.
• Cresswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni-Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. Demir, S. B. (Çev.). Ankara: Eğiten Kitap.
• Ceyran, K. O. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme becerisine yönelik görüşlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Cihangir Çankaya, Z. (2004). Üniversite öğrencilerine verilen etkin dinleme becerisi eğitiminin dinleme becerisine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 237-251.
• Dilekmen, M., Başçı, Z. & Bektaş, F. (2008). Eğitim fakültesi öğrencilerinin iletişim becerileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 223- 231.
• Çarkıt, C. (2018). Ortaokul Türkçe Derslerinde Eleştirel Dinleme/İzleme Uygulamaları Üzerine Bir Eylem Araştırması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Çaylı, C. (2012). İkinci kademe Türkçe dersi öğretmen kılavuz kitaplarındaki müstakil dinleme metinlerine yönelik öğretmen uygulamalarının değerlendirilmesi. Yayımlanmış yüksek lisans tezi. Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Çaylı, C. & Göçer, A.(2021). Dinleme becerisinin önemi ve geliştirilmesi üzerine: kuramsal bir çalışma. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 9, 215-229.
• Doğan, Y. (2007). İlköğretim ikinci kademede bir dil becerisi olarak dinlemeyi geliştirme çalışmaları (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Doğan, Y. (2012). Dinleme Eğitimi. (2. Baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Doh, H. S., Kim, M. J., Shin, N., Song, S. M., Lee, W. K. & Kim, S. (2016). The effectiveness of a parenting education program based on respected parents & respected children for mothers of preschool-aged children. Children and Youth Services Review, 68, 115-124.
• Ellialtı, M. &Batur, Z. (2021). Akademik dinleme öz değerlendirme ölçeğinin Türkçeye uyarlanması geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Academic Social Sciences, 114(114), 356-369.
• Emiroğlu, S. & Pınar, F. N. (2013). Dinleme becerisinin diğer beceri alanları ile ilişkisi. Turkish Studies. 8/4, 769-782.
• Epçaçan, C. (2013). Temel bir dil becerisi olarak dinleme ve dinleme eğitimi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 331-352.
• Flowerdew, J. (1995). Academic Listening Research Perspectives, England: Cambridge University Press.
• Hambleton, R. K. & Patsula, L. (1998). Adapting tests for use in multiple languages and cultures. Social indicators research, 45(1), 153-171.
• Gürel, E. & Tat, M. (2012). Bir iletişim edimi olarak dinleme ve Türkçede bulunan dinleme temalı atasözleri ile deyimler üzerine bir içerik analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(23), 276-297.
• Guryan, J., Hurts, E., & Kearney, M. (2008). Parental education and parental time with children. Journal of Economic Perspectives, 22(3), 23-46.
• Halitoğlu, V. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde akademik dinleme becerisinin geliştirilmesine yönelik bir eylem araştırması. Aydın Tömer Dil Dergisi, 3(1), 21-45.
• Harmankaya, M. Ö. (2016). Üstbiliş stratejileri eğitiminin ortaokul öğrencilerinin dinlediğini anlama becerilerine, dinlemeye yönelik tutumlarına ve dinleme kaygılarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Johnston, J. & Halocha, J. (2010). Early Childhood And Primary Education: Readings & Reflections. New York: McGraw-Hill Education.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kardaş, M. N. & Harre, T. (2015). 6-8. sınıf öğrencilerinin Türkçe dinleme/ izleme becerilerini geliştirmeye yönelik etkinlik önerileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13, 264-291.
• Katrancı, M. (2012). Üstbiliş stratejileri öğretiminin dinlediğini anlama becerisine ve dinlemeye yönelik tutuma etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kemiksiz, Ö. (2015). Türkçe öğretiminde eleştirel dinleme. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ERZSOSDE) ÖS-II: 299-316.
• Kırbaş, A. (2010). İşbirlikli öğrenme yönteminin ilköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin dinleme becerilerini geliştirmesine etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Kıroğlu, K.; Aslan, H. & Elma, C. (2019). Öğretmen adaylarının duygusal zekâ düzeyleriile dinleme becerileri arasındaki ilişki. Ekev Akademi Dergisi Yıl: 23 Sayı: 78.
• Kocaadam, D. (2011). Not alarak dinleme eğitiminin ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin dinleme becerisi üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kurudayıoğlu, M. & Kana, F. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme becerisi ve dinleme eğitimi özyeterlik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 245-258.
• Maden, S. & Durukan, E. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme stillerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4), 101-112.
• Maden, S. (2013). Niçin dinlemiyoruz?. dinleyememe probleminin sosyokültürel analizi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(1), 49-83.
• Maxwel, John & J. Dornan. (2001). Etkili İnsan Olmak. (Çev: Demet Dizman), İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• MEB (2018). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
• Melanlıoğlu, D. (2012). Dinleme becerisine yönelik ölçme değerlendirme çalışmalarında üstbiliş stratejilerinin kullanımı. Turkish Studies, 7(1), 1583-1595.
• Melanlıoğlu, D. (2019). Üniversite öğrencilerinin akademik dinleme becerileri üzerine bir araştırma: ders ne zaman bitecek? sıkıldım!. Dil ve Edebiyat Araştırmaları (DEA), S. 20.
• Okur, A. & Azizoğlu, N. İ. (2016). Dinleme üstbiliş stratejileri ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 40, 113-124.
• Özbay, M. & Melanlıoğlu, D. (2012). Türkçe öğretim programlarının dinleme becerisi bakımından değerlendirilmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1, 87-97.
• Özbay, M. (2009). Anlama Teknikleri II Dinleme Eğitimi. Ankara: Öncü Basımevi.
• Richards, Jack C. (1983). Listening Comprehension: Approach, Design, Procedure. TESOL Quarterly, 17, 219-239.
• Şahin, C. (2012). Dinleme metinlerinden önce ve sonra sorulan soruların ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisine ve hatırlama düzeyine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Tabak, G. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme stillerinin bazı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(22), 171-181.
• Temur, T. (2010). Dinleme metinlerinden önce ve sonra sorulan soruların üniversite öğrencilerinin dinlediğini anlama beceri düzeyine etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 303-319.
• Topçuoğlu Ünal, F. & Özer, F. (2014). Türkçe öğretiminde dinleme becerisi ile ilgili kaynakça çalışması, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 204-206.
• Ungan, S. (2009). Dinleme eğitimi. A. Kırkkılıç ve H. Akyol (Editörler). İlköğretimde Türkçe öğretimi (2. baskı) içinde (s. 135-161). Ankara: Pegem Akademi.
• Vandergrift, Jamia L. (2007). Recent developments in second and foreign language listening comprehension research. Language Teaching, 40, 91-210.
• Yangın, B. (1999). Dinlediğini anlama becerisini geliştirmede elves yönteminin etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara.
• Yıldız, N. (2015). Dinleme stratejileri öğretiminin beşinci sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Yıldız, S. (2018). Akademik dinleme becerisi yeterliliği ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 1210-1230.