ÖĞRETMEN ADAYLARININ ALGILARINA GÖRE DİJİTAL ORTAMIN İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK BARINDIRDIĞI RİSKLER

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 35, 529 - 544, 15.09.2023

Nida Bayındır

Öz

teknolojilerdeki gelişmelerle bu teknolojileri kullanım sıklığı da artmaktadır. Öğrenciler, farklı nedenlerden dolayı, bu teknolojileri her geçen gün daha çok kullanmaktadırlar. Ancak dijital dünya özellikle öğrenciler için pek çok riski barındırmaktadır. Bu araştırmanın amacı; öğretmen adaylarının algılarına göre dijital ortamın ilkokul öğrencilerine yönelik risklerini ortaya koymaktır. Bu riskleri belirlemede öğrencilerin eğitiminden sorumlu kişilerin görüşleri büyük önem taşımaktadır. Araştırma, 2021-2022 akademik döneminde sınıf eğitimi son sınıfta öğrenim gören 11 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması tekniği ve ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; öğretmen adayları dijital dünyanın öğrenciler için ciddi riskler barındırdıklarını düşünmektedirler. Adaylara göre öğrencileri etkileyen dijital riskler; zararlı içerikler, istismara dönüşen hak ihlalleri, oyunlar ve uzun vadede oluşan sağlık sorunlarıdır. Bunu, iletişim kurulan belirsiz kişiler, siber suçlar, reklama dayalı ikna yolları, siber zorbalıklar ve yasal olmayan/zararlı program kullanımı takip etmektedir. Öğretmen adayları, dijital dünyanın çocukların akademik yaşantılarına zarar verdiğini, odaklanma sorunları yarattığını, okula ve öğrenmeye karşı isteksizlik oluşturduğunu ve sosyal ilişkileri gerilettiğini düşünmektedirler. Bu kapsamda, öğretmen adaylarının öğrencilere yönelik dijital risklerin neler olduğunu ve bu risklerin çocukları doğrudan veya dolaylı olarak nasıl etkilediğine ilişkin bir dizi süreli ve güncel eğitimler almaları önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

dijital ortam, dijital riskler, öğretmen adayları

Kaynakça

• AKBIYIK, Cenk, & KESTEL, Muharrem, (2016), “Siber zorbalığın öğrencilerin akademik, sosyal ve duygusal durumları üzerindeki etkisinin incelenmesi”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 844-859. https://doi.org/10.17860/mersinefd.282384
• ARICAK, O. Tolga, SİYAHHAN, Sinem, UZUNHASANOĞLU, Ayşegül, SARIBEYOĞLU, Sevda, ÇIPLAK, S., YILMAZ, N., & MEMMEDOV, C. (2008), “Cyberbullying among Turkish adolescents” Cyberpsychology & Behaviour, 11(3), 253-261. https://doi.org/10.1089/cpb.2007.0016
• AYAS, Tuncal, & HORZUM, M. Barış, (2012), “İlköğretim öğrencilerinin sanal zorba ve mağdur olma durumları üzerindeki etkisinin incelenmesi”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 844-859.
• BALTACI, Ali, (2018), “Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme”, BEÜ SBE Dergisi, 7(1), 231-274.
• BAŞKALE, Hatice, (2016), “Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi”, DEUHFED, 9(1), 23-28.
• BROWN, Ari, (2011), “Media use by children younger than 2 years”, Journal ofthe American Academy of Pediatrics, 128(5), 1040-1045. https://doi.org/10.1542/peds.2011-1753
• BÜYÜKÖZTÜRK, Şener, KILIÇ, Ç, Ebru, AKGÜN, Ö. Ercan, KARADENİZ, Şirin, & DEMİREL, Funda, (2010), Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• CENGİZ, Gönül, (2021), “Siber suçlar, sosyal medya ve siber etik”, İletişim Çalışmaları Dergisi, 7(3), 407-424. DOI: 10.17932/IAU.ICD.2015.006/icd_v07i3001
• ÇAKIR, Hüseyin, (2013). “Bilgisayar oyunlarına ilişkin ailelerin yaklaşımı ve öğrenci üzerindeki etkilerin belirlenmesi” Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2),138-150.
• ÇALAPKULU, Çiğdem, & ALP, Fatma, (2020), “Dijital ebeveynler ile çocukların sosyal medya kullanımı üzerindeki mahremiyet ilişkisi”, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(8) 132-144.
• DOĞAN, Dilek, & SEFEROĞLU, S. Sadi, (2015), “Mobil cihazlar ve eğitimde dijital dönüşüm”, (Eğitim Teknolojileri Okumaları içinde 539-563), TOJET, Ankara.
• DUYGULU, Serap, (2019), “Sosyal medyada çocuk fotoğrafı paylaşımlarının mahremiyet ihlali ve çocuk istismarı açısından değerlendirilmesi”, TRT Akademi Dergisi, 4(8), 428-487.
• EROĞLU, Şahika, (2018), “Dijital yaşamda mahremiyet (gizlilik) kavramı ve kişisel veriler: Hacettepe Üniversitesi bilgi ve belge yönetimi bölümü öğrencilerinin mahremiyet ve kişisel veri algılarının analizi”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 35(2), 130-153. https://doi.org/10.32600/huefd.439007
• EU Kids Online, (2010), Avrupa çevrimiçi çocuklar araştırma projesi genel sonuçları raporu, http://eukidsonline.metu.edu.tr adresinden erişildi.
• GÖKÇEARSLAN, Şahika, & SEFEROĞLU, S. Sadi, (2016), “Ortaokul öğrencilerinin internet kullanım biçimleri: Riskli davranışlar ve fırsatlar”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1), 383-404.
• HORZUM, M. Barış, (2011), “İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi”, Eğitim ve Bilim, 36(159), 56-68.