Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Okul, Fakülte ve Öğretmen Adayı Boyutlarında İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 2, 129 - 147, 31.08.2020

Kübra Polat , Gülseda Eyceyurt Türk , Duygu Altaylı Özgül

Öz

Türkiye’de hizmet öncesi öğretmen eğitimi, adaylık eğitimi ve hizmet içi eğitim olmak üzere üç aşamada ele alınan öğretmen eğitiminin, hizmet öncesi öğretmen eğitimi aşaması bu çalışmada ele alınmıştır. Çalışmanın amacı, öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında okul idaresinin, uygulama öğretmenlerinin, sorumlu öğretim üyelerinin ve ilgili okullara giden öğretmen adaylarının olumlu-olumsuz görüşlerinin ve çözüm önerilerinin belirlenmesidir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada veriler içerik analizi ile yorumlanmıştır. Çalışmada 35 öğretmen adayı, 5 okul müdür/müdür yardımcısı, 13 uygulama öğretmeni ve 7 sorumlu akademisyen ile görüşülerek veriler toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak; iki matematik eğitiminde ve bir kimya eğitiminde olmak üzere toplam üç uzman tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme formu, kişilerin kendi boyutu dışındaki diğer üç boyut ile ilgili olumlu-olumsuz görüşlerinin belirlenmesi ve öğretmenlik uygulaması işleyişinde karşılaşılan sorunların ve çözüm önerilerinin belirlenmesini sağlayacak şekilde düzenlenmiştir. Çalışmanın bulgularına göre; okul boyutunda yer alan paydaşların beklentilerinin yeterince karşılanamadığı, paydaşlar arasında iletişim eksikliğinin olduğu ve bu iletişim eksikliğinden öğretmen adaylarının olumsuz etkilendiği sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Okul idaresi, uygulama öğretmeni, öğretmen adayı, öğretmenlik uygulaması dersi

Investigation of Teaching Practice Course in School, Faculty and Pre-Service Teacher Dimensions

Öz

Among three stages of teacher practice, namely pre-service teacher training, candidate training and in-service training in Turkey, the pre-service teacher training is discussed in this study. The purpose of this study is to determine the positive and negative opinions and solution suggestions of the school administration, advisory teachers, responsible faculty members and pre-service teachers in respective schools within the scope of teaching practice course. In the study for which qualitative research method was applied, the data were interpreted by content analysis. In the study, data were collected by interviewing 35 pre-service teachers, 5 school vice principals, 13 advisory teachers and 7 responsible faculty members. The semi-structured interview form prepared by three experts was used as data collection tool. The interview form was prepared in a way to determine positive and negative opinions of the individuals about the three dimensions other than their own, and to identify the problems encountered in the practice of teaching practice and solution suggestions for such problems. Pursuant to the facts of the study; consequently, the expectations of the peers in the school dimension could not be fulfilled sufficiently and there was a lack of communication among the peers that pre-service teachers were negatively affected by.

Anahtar Kelimeler

School administration, Teacher, Pre-service teacher, Teaching practice course

Kaynakça

• Akpınar, M., Çolak, K., & Yiğit, E. Ö. (2012). Öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yeterliklerine yönelik uygulama öğretmenlerinin görüşleri. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 36, 41-67.
• Aslan, M., & Sağlam, M. (2018). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 33(1): 144-162. doi: 10.16986/HUJE.2017030313
• Aydın, S. Selçuk, A. & Yeşilyurt, M. (2007). Öğretmen adaylarının “okul deneyimi II” dersine ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 75-90.
• Azar, A. (2003). Okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine ilişkin görüşlerinin yansımaları. Milli Eğitim Dergisi, 159.
• Baran, M., Yaşar, Ş., & Maskan, A. (2015). Fizik öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (26), 230-248. doi: 10.14582/DUZGEF.587
• Beck, C., & Kosnik, C. (2000). Associate teachers in preservice education: Clarifying and enhancing their role. Journal of Education for Teaching, 26(3), 207-224. https://doi.org/10.1080/713676888
• Bektaş, M., & Ayvaz, A. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersinden beklentileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 209-232. doi: 10.17860/efd.27551
• Boz, N., & Boz, Y. (2006). Do prospective teachers get enough experience in school placements?. Journal of Education for Teaching, 32(4), 353–368. doi: 10.1080/02607470600981912
• Çelikkaya, T. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersinden beklentileri ve bu beklentilerin karşılanma düzeyleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 1(2).
• Çepni, O., Aydın, F., & Şahin, V. (2015). Coğrafya öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin görüşleri. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 4(1), 35-49.
• Çepni, S. (2014). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. (Genişletilmiş 7. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Collier, S. T. (1999). Characteristics of reflective thought during the student teaching experience. Journal of Teacher Education, 50(3), 173-181. https://doi.org/10.1177/002248719905000303
• Eraslan, A. (2009). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının ‘öğretmenlik uygulaması’ üzerine görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(1), 207-221.
• Freese, A. R. (1999). The role of reflection on preservice teachers’ development in the context of professional development school. Teaching and Teacher Education, 15(8), 895-909. https://doi.org/10.1016/S0742-051X(99)00029-3
• Gökçe, E., & Demirhan, C. (2005). Öğretmen adaylarının ve ilköğretim okullarında görev yapan uygulama öğretmenlerinin öğretmenlik uygulaması etkinliklerine ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(1), 43-71.
• Göksoy, S., Sağır, M., & Yenipınar, Ş. (2013). İlkokul ve ortaokul yöneticilerinin yönetsel etkililik düzeyi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 18-31.
• Goodman, J. (1986). Making early field experince meaningful: a critical approach. Journal of Education for Teaching, 12(2), 109-125.
• Gorgoretti, B., & Pilli, O. (2012). Pre-service teachers’ views on the effectiveness of teaching practice course. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47, 812-817.
• Güzel, H., Berber, N. C., & Oral, İ. (2010). Eğitim fakültesi uygulama okulları iş birliği programında görevli öğretmenlerin ve öğretim elemanlarının öğretmenlik uygulamasına yönelik görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 19-36.
• İra, N. (2004). Sistem olarak okul. Cevat Celep (Ed). Meslek olarak öğretmenlik içinde. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Işıkoğlu, N., İvrendi, A., & Şahin A. (2007). Öğretmenlik uygulaması sürecine öğretmen adaylarının gözüyle derinlemesine bir bakış. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 26, 131-142.
• Katrancı, M. (2008). Öğretmenlik uygulamasında uygulama okulu koordinatörleri ve uygulama öğretmenlerinin görev ve sorumluluklarını yerine getirme düzeyleri (Kırıkkale ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Kiraz, E. (2002). Öğretmen adaylarının hizmet öncesi mesleki gelişiminde uygulama öğretmenlerinin işlevi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 183-196.
• Maynard, T. (2000). Learning to teach or teaching to manage mentors? Experience of school-based teacher training. Mentoring and Tutoring, 8(1), 17-30. https://doi.org/10.1080/713685510
• McDuffie, A. R. (2004). Mathematics teaching as a deliberate practice: An investigation of elementary pre-service teachers’ reflective thinking during student teaching. Journal of Mathematics Teacher Education, 7(1), 33-61. doi: 10.1023/B:JMTE.0000009970.12529.f4
• MEB (2018). Uygulama Öğrencilerinin Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Öğretim Kurumlarında Yapacakları Öğretmenlik Uygulamasına İlişkin Yönerge. 14.06.2018 tarih ve 31666252-399-E. 11700767 sayılı makam oluru. 20 Temmuz 2018 tarihinde http://oygm.meb.gov.tr/www/uygulama-ogrencilerinin-mill-egitim-bakanligina-bagli-egitim ogretim-kurumlarinda-yapacaklari-ogretmenlik-uygulamasina-iliskin-yonerge/icerik/668 adresinden edinilen bilgi.
• Merç, A. (2004). Hizmet öncesi İngilizce öğretmenlerinin öğretmenlik uygulaması sürecindeki yansıtmaları: Ne iyiydi? Ne kötüydü? Ne değişti? Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Özay-Köse, E. (2014). Okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine yönelik öğrenci ve öğretmen öğretim elemanı tutumları (Erzurum örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 1-17.
• Özdemir, M., Tulumcu, F. M., & İdi Tulumcu, F. (2019). Türkçe ve Türk dili ve edebiyatı öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik algıları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(2), 285-302.
• Paker, T. (2008). Öğretmenlik uygulamasında öğretmen adaylarının uygulama öğretmeni ve uygulama öğretim elemanının yönlendirmesiyle ilgili karşılaştıkları sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 132.
• Plourde, L. A. (2002). The influence of student teaching on preservice elementary teachers’ science self-efficacy and outcome expectancy beliefs. Journal of Instructional Psychology, 29(4), 245-253.
• Poulou, M. (2007). Student – Teachers’ Concerns about teaching Practice. European Journal of Teacher Education, 30(1), 91-110. https://doi.org/10.1080/02619760600944993
• Sağ, R. (2008). The expectations of student teachers about cooperating teachers, supervisors and practice schools. Eurasian Journal of Educational Research, 32, 117-132.
• Şahin, E. (2003). Okul öncesi eğitimi öğretmenliği programında öğrenim göre öğretmen adayları ile uygulama okullarındaki öğretmenlerin mesleki uygulamalara ilişkin bakış açıları. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(13), 98-110.
• Saka, M. (2019). Fen bilgisi öğretmenlerinin okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine yönelik değerlendirmeleri. İlköğretim Online, 18(1), 127-148. doi: 10.17051/ilkonline.2019.527173
• Tabacbnick, B. R., & Zeichner, K. M. (1984). The impact of the student teaching experience on the development of teacher perspectives. Journal of Teacher Education, 35(6), 28-36.
• Tok, H., & Yılmaz, M. (2011). Student teachers’ perceptions about mentor teachers: a case study in Turkey. Ozean Journal of Social Sciences, 4, 101-108.
• Topkaya, Y., Tokcan, H., & Kara, C. (2012). Öğretmenlik uygulaması dersi hakkında sosyal bilgiler öğretmen adaylarının görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(7), 663-678.
• Ünver, G. (2003). Öğretmenlik uygulamasında iş birliği: Bir durum çalışması. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 87-100.
• Uygun, S., Ergen, G., & Öztürk, İ. H. (2011). Türkiye, Almanya ve Fransa’da öğretmen eğitimi programlarında uygulama eğitiminin karşılaştırılması. İlköğretim Online, 10(2), 389-405.
• Yeşilyurt, E., & Semerci, Ç. (2011). Uygulama Öğretmenlerini Öğretmenlik Uygulaması Sürecinde Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Akademik Bakış Dergisi, 27,1-23.
• Yücesoy Özkan, Ş., Öncül, N., Çolak, A., Acar, Ç., Aksoy, F., Bozkuş-Genç, G., & Çelik, S. (2019). Zihin engelliler öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersine ve uygulama okullarına ilişkin beklentilerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 18(2), 808-836. doi: 10.17051/ilkonline.2019.562062
• Zanting, A., Verloop, N., & Vermunt, J. D. (2001). Student teachers' beliefs about mentoring and learning to teach during teaching practice. British Journal of Educational Psychology, 71, 57-80. https://doi.org/10.1348/000709901158398