FRANSA VE TÜRKİYE’DEKİ OKULLARDA YÜRÜTÜLEN REHBERLİK HİZMETLERİNİN İNCELENMESİ (KARŞILAŞTIRMALI DURUM ÇALIŞMASI)

Yıl 2018, Cilt: 14 Sayı: 3, 231 - 249, 08.10.2018

Aynur Oksal , Fatih Güner

https://doi.org/10.17244/eku.300551

Cited By: 2

Öz

Çalışmanın
amacı, Fransa ve Türkiye’de ilkokul-ortaokul düzeyinde yürütülen rehberlik
hizmetlerinin, rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinden sorumlu kişilerin
görüşleri doğrultusunda iki ülke arasında karşılaştırma yapılarak
incelenmesidir. Çalışma, nitel araştırma desenlerinden karşılaştırmalı durum
çalışması deseni ile ele alınmıştır. Çalışma grubu, amaçlı örnekleme
yöntemlerinden benzeşik örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Çalışma,
Fransa’dan 6 ve Türkiye’den 6 olmak üzere toplam 12 katılımcı ile yürütülmüştür.
Çalışmada verilerin toplanmasında, görüşme tekniği; verilerin
analizinde ise betimsel analiz kullanılmıştır. Çalışmada, ortaokullar
düzeyindeki rehberlik hizmetlerinin Fransa’da “baş eğitim danışmanı”, Türkiye’de
ise “rehberlik öğretmeni” şeklinde adlandırılan branş öğretmenlerince
yürütüldüğü sonucuna ulaşılmıştır. Rehberlik hizmetleri ile ilgili
yürütülen dersler açısından iki ülke karşılaştırıldığında elde edilen sonuçlar,
Fransa’da hem ilkokul hem ortaokul düzeyinde rehberlik hizmetleri ile ilgili
dersin bulunmadığını fakat Türkiye’de ortaokulun son sınıfında “Rehberlik ve
Kariyer Planlama” adında bir derse yer verildiğini göstermektedir. Çalışmada Türkiye’deki
ortaokullarda Fransa’daki ortaokullardan farklı olarak yöneltme hizmetleri
kapsamında, bazı meslek gruplarından kişilerle okullarda söyleşi yapıldığı, üst
eğitim kurumlarına okul gezilerinin düzenlendiği, öğrencilere meslek belirleme testlerinin
uygulandığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Fransa’daki ortaokullarda Türkiye’deki
ortaokullardan farklı olarak rehberlik hizmetleri kapsamında gerçekleştirilen
uygulama ise staj uygulamasıdır. Çalışmadan rehberlik hizmetleri ile ilgili
Türkiye’de, rehberlik hizmetlerine yeterince önem verilmediği, öğrencilerle
yapılan birebir görüşmelerde aksaklıkların yaşandığı, okullardaki rehberlik
öğretmeni sayısının yetersiz olduğu, ortaokullardaki “Rehberlik ve Kariyer
Planlama” dersinin amaca yönelik kullanılamadığı gibi sorunlarla karşılaşıldığı
anlaşılmaktadır. Çalışmada, Fransa’daki ortaokul öğrencilerinin kendi istekleri
veya rehberlik hizmetlerinde sunulan tavsiyeler doğrultusunda bir üst eğitim
kurumuna gidebildikleri sonucu göz önünde bulundurularak Türkiye’deki ortaokulların
rehberlik uygulamalarında bu konuda düzenlemeler yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Rehberlik hizmetleri, Fransa, Baş eğitim danışmanı, Türkiye, Rehberlik öğretmeni

Analysis of the Guidance Services Provided in Schools in France and Turkey: A Comparative Case Study

Öz

The purpose of this study is to analyse the guidance services provided for primary-secondary schools in France and Turkey by means of a comparison of two countries based on the insights of the people in charge for carrying out the guidance services. The study was conducted with a comparative case study, which is among qualitative research patterns. The study group was chosen through the analogous sampling method, one of the purpose sampling methods. A total of 12 participants, 6 in Turkey and 6 in France, participated in the study. The data were collected through interview method and analysed through descriptive analysis. The study concluded that “chief education advisor” in France and “guidance teacher” in Turkey are the responsible branch teachers providing guidance services at secondary school level. Based on the results of the comparison of both countries in terms of the guidance-related courses, it was found that there is no course in France related to both primary and secondary school guidance services whereas there is a course titled “Guidance and Career Planning” in the last year of secondary school in Turkey. The study further revealed that unlike the secondary schools in France, the secondary schools in Turkey invite some professionals to the school to make a speech, organize school trips to higher educational institutions and administer certain tests intended to identify occupational tendency to students. The secondary schools in France, differently from those in Turkey, perform an internship as a part of guidance services. In regard to the guidance services in Turkey, the study demonstrated that not enough attention is being paid to the guidance services; that there are some disruptions in the interviews performed with the students; that the number of guidance teachers in the school is not sufficient; that the course titled “Guidance and Career Planning” in secondary schools is not utilized in line with its intended purpose. Given that the study concluded that the secondary-school students in France are able to go to a higher educational institution according to their own requests or depending on the recommendations provided in the guidance services, it is suggested that the guidance services in the secondary schools in Turkey are reorganized accordingly.

Anahtar Kelimeler

Guidance services, France, Chief education advisor, Turkey, Guidance teacher

Kaynakça

• Akkaya, S. (2015). Özel Eğitim Kurumlarındaki Rehberlik Hizmetlerinin İşlevi Hakkında Eğitmen Görüşlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bakırcıoğlu, R. (2000). Psikolojik Danışma ve Rehberlik. Ankara: Anı yayıncılık.
• Bardakçı, A. B. (2011). İlköğretim Okullarında Çalışan Sınıf Öğretmeni, Sınıf Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanların Kapsamlı Gelişimsel Rehberlik Programına İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Başaran, M. (2008). İlköğretim Okullarındaki Yönetici ve Sınıf Rehber Öğretmenlerinin Psikolojik Danışma ve Rehberlik Faaliyetlerinden Beklentileri. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bozgeyikli, H., Bacanlı, F. ve Doğan, H. (2009). İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Mesleki Karar Verme Yetkinliklerinin Yordayıcılarının İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 125- 136.
• Burger, J. M. (2011). Personality (8th Ed.). Wadsworth: Cengage Learning.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Camadan, F. ve Sezgin, F. (2012). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Okul Rehberlik Hizmetlerine İlişkin Görüşleri Üzerine Nitel Bir Araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (38), 199- 211.
• Can, A. ve Taylı, A. (2014). Ortaokul Öğrencilerinin Kariyer Gelişimlerinin İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2), 321- 346.
• Çetinkaya, R. (2015). Psikolojik Danışmanlıkta Meslek Etiği ve Yasal Konular. Bursa: Alfa Akademi.
• Demirel, M. (2010). İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Sınıf Rehberlik Programının Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35 (156), 45- 60.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Geliştirilmiş 2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erözkan, Atılgan. (2014). Psikolojik Danışma ve Rehberlikte Test Dışı Teknikler. Ankara: Mentis Yayıncılık.
• Gazioğlu, A. E. İ., Bekçi, B., Güler, Ç. Y. ve Çayırdağ, N. (2007). İstanbul İli Özel ve Devlet Okullarında Mesleki Rehberlik Çalışmalarına İlişkin Durum Saptaması. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), 27, 97- 109.
• Göller, G. Y. (2004). Okullardaki Önleyici Rehberlik Hizmetlerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Gündüz, B., İnandı, Y. ve Tunç, B. (2014). Okul Yöneticilerinin Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetlerine İlişkin Görüşleri: Betimsel Bir Çalışma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4 (2), 20- 34. [Online]: http://ebad-jesr.com/images/MAKALE_ARSIV/C4_S2makaleler/4.2.02.pdf adresinden 23 Ocak 2017 tarihinde indirilmiştir.
• Hatipoğlu, H. (2010). Okullarda Yürütülen Psikolojik Danışma ve Rehberlik Uygulamalarının Belirlenmesi ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Hatunoğlu, A. ve Hatunoğlu, Y. (2006). Okullarda Verilen Rehberlik Hizmetlerinin Problem Alanları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (1), 333- 338.
• Hergenhahn, B. R. & Olson, M. H. (2003). An Introduction to Theories of Personality (6th Ed.). Pearson Education: New Jersey.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi (17. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karataş, Z. ve Baltacı, H. Ş. (2013). Ortaöğretim Kurumlarında Yürütülen Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetlerine Yönelik Okul Müdürü, Sınıf Rehber Öğretmeni, Öğrenci ve Okul Rehber Öğretmeninin (Psikolojik Danışman) Görüşlerinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2), 427- 460.
• Kepçeoğlu, M. (1994). Psikolojik Danışma ve Rehberlik. Ankara: Özerler Matbaası.
• Kesici, Ş. (2008). Sixth, Seventh and Eight Grade Students’ Guidance and Counseling Needs According to Parents’ Views. Eğitim Araştırmaları- Eurasian Journal of Educational Research, 32, 101- 116.
• Kılıç, F. (2010). İlköğretim Birinci Kademe Yönetici, Sınıf Rehber Öğretmeni ve Rehber Öğretmenin Rehberlik Görevleri İle İlgili Bilgi Düzeyi ve Okul Rehberlik Hizmetleri Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kılıçoğlu, E. A. (2013). Okul Öncesi Eğitimi Öğretmenlerinin Etkili Rehberlik Uygulamalarının Gerçekleştirilmesinde Eğitim İhtiyaçlarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kızıl, D. (2007). Ortaöğretim Kurumlarındaki Rehber Öğretmenlerin ve Sınıf Öğretmenlerinin Sınıf İçi Rehberlik Etkinlikleri İle İlgili Görüşleri. Yüksek Lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Korkut- Owen, F., Damirchi, E. S. & Molaei, B. (2013). İki Orta Doğu Ülkesinde Psikolojik Danışma ve Rehberlik Alanı: Türkiye ve İran. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (1), 81- 103. [Online]: http://ucmaz.home.uludag.edu.tr/PDF/egitim/htmpdf/2013-26(1)/M5.pdf adresinden 20 Ocak 2017 tarihinde indirilmiştir.
• Korkut- Owen, F. ve Owen, D. W. (2008). Okul Psikolojik Danışmanlarının Rol ve İşlevleri: Yöneticiler ve Psikolojik Danışmanların Görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41 (1), 207- 221.
• Kuzgun, Y. (2009). Rehberlik ve Psikolojik Danışma (10. baskı). Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Külahoğlu, Ş. (2001). Okul Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programlarının Geliştirilmesi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Meşeci, F. (2010). Rehberliğin Doğuşu ve Gelişmesi. E. İşmen Gazioğlu ve Ş. Mertol İlgar (Ed.). Öğretmen ve Öğretmen Adayları İçin Rehberlik (s. 21- 42). Ankara: Pegem Akademi.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis (2nd Ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2015). Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. 01/07/2015 tarihli 29403 sayılı Resmi Gazete. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/07/20150701-3.htm
• Milli Eğitim Bakanlığı (2014a). Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği. Tebliğler Dergisi, Cilt: 77, Sayı: 2684, Ss. 1226- 1277. http://tebligler.meb.gov.tr/index.php/tuem-sayilar/viewcategory/82-2014.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2014b). Genel Lise, Anadolu Lisesi, Hazırlık Sınıfı Bulunan Anadolu Lisesi, Fen Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi, Anadolu Öğretmen Lisesi, Güzel Sanatlar Lisesi, Spor Lisesi, İmam Hatip Lisesi ve Anadolu İmam Hatip Lisesi Haftalık Ders Çizelgeleri. Tebliğler Dergisi, Cilt: 77, Sayı: 2676- Ek 2, Ss. 161- 182. http://tebligler.meb.gov.tr/index.php/tuem-sayilar/viewcategory/82-2014
• Milli Eğitim Bakanlığı (2013). Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği. 07/09/2013 tarihli 28758 sayılı Resmi Gazete. https://ogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_02/25095616_yonetmelik.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (2003). Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliği. Tebliğler Dergisi, Cilt: 66, Sayı: 2552, Ss.483- 594. http://tebligler.meb.gov.tr/index.php/tuem-sayilar/viewcategory/67-2003
• Milli Eğitim Bakanlığı (2001). Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği. Tebliğler Dergisi, Cilt: 64, Sayı: 2525, Ss. 306- 331. http://tebligler.meb.gov.tr/index.php/tuem-sayilar/viewcategory/65-2001
• Nazlı, S. (2007). Okul Yöneticilerinin Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetlerini Algılamaları. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 26, 155- 166.
• Özçelik, İ., İskender, M. ve Palancı, M. (2000). İlköğretim Okullarında Rehberlik Hizmetlerinin Değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (8), 48- 50.
• Özgün, M. S. (2007). Okul Psikolojik Danışmanlarının Kişilik Özellikleri İle Mesleki Yetkinlik Beklentileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Özkan, M. (2015). Measurement of Relative Performance of Guidance and Psychological Counseling Undergraduate Programs in Turkey. International Online Journal of Educational Sciences, 7 (2), 191- 203. [Online]: http://www.iojes.net//userfiles/Article/IOJES_1515.pdf adresinden 20 Ocak 2017 tarihinde indirilmiştir.
• Özkaya, G. M. (2012). Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Yöneticilerin Rehberlik Hizmetlerine İlişkin Görüşleri (Diyarbakır İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Özoğlu, S. Ç. (1997). Eğitimde Psikolojik Danışma ve Rehberlik. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Yayınları, No:181.
• Özyürek, R. (2010). Psikolojik Danışma ve Rehberlik Lisans Programı Öğrencilerinin Yaptıkları Okul Psikolojik Danışmanlığıyla İlgili Uygulamaların Saptaması. Eğitim ve Bilim, 35 (156), 160- 174.
• Poyraz, C. (2007). Orta dereceli okullarda yürütülen rehberlik hizmetleri üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Poyraz, C. (2006). Türkiye'deki Rehberlik Hizmetlerinin Tarihsel Gelişimi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (2), 187- 209.
• Seçer, İ., Gülbahçe, A. ve Ateş, B. (2013). Mesleki Grup Rehberlik Etkinliğinin İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Mesleki Yetkinlik Düzeylerine Etkisi. Turkish Journal of Education, 2 (1), 29- 38. [Online]: http://www.dergipark.gov.tr/turje/issue/17339/181052 adresinden 21 Ocak 2017 tarihinde indirilmiştir.
• Şahin, C. (2010). Eğitim Sürecinde Öğrenci Kişilik Hizmetleri ve Rehberlik. M. Güven (Ed.). Psikolojik Danışma ve Rehberlik (s. 1- 48). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tan, H. (1969). Rehberliğin Esasları- Mahiyeti, Çeşitleri, Teknikleri, Teşkilat ve Personeli, Değerlendirilmesi (Geliştirilmiş 2. baskı). Ankara: Ayyıldız Matbaası A. Ş.
• Tüfekçi, M. U. (2011). Kapsamlı Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programı Rehberlik Etkinliklerinin Sınıf Rehber Öğretmenleri ve Rehber Öğretmenler Tarafından Kullanılma Durumları. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yeşilyaprak, B. (2010). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri (18. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yeşilyaprak, B. (2009). Türkiye’de Psikolojik Danışma ve Rehberlik Alanının Geleceği: Yeni Açılımlar ve Öngörüler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42 (1), 193- 213.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (1999). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yüksel- Şahin, F. (2016). Okul Psikolojik Danışmanlarının Okullarında Verdikleri Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetlerini Değerlendirmeleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24 (1), 281- 298.