Sınıf Öğretmenlerinin Öğretmeye Yönelik Hedef Yönelimleri ve Öz-Düzenleyici Öğrenmeyi Teşvik Etme Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 2, 312 - 326, 31.12.2023

Selin Erkil , Çiğdem Şahin Taşkın

https://doi.org/10.17244/eku.1260095

Öz

Bu araştırmada sınıf öğretmenlerinin öğretmeye yönelik hedef yönelimleri ve öğrencilerinin öz-düzenleyici öğrenmelerini teşvik etme düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 eğitim öğretim yılında Manisa ili Şehzadeler ve Yunusemre ilçelerinde, MEB’e bağlı devlet okullarında görev yapmakta olan 333 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veriler “Öğretmeye Yönelik Hedef Yönelimi Ölçeği” ve “Öz-Düzenleyici Öğrenmeyi Teşvik Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Toplanan veriler normal dağılım göstermediği için verilerin analizinde non-parametrik testler kullanılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin öğretmeye yönelik hedef yönelimlerinin orta düzey, öz-düzenleyici öğrenmeyi teşvik düzeylerinin ise yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin öz-düzenleyici öğrenmeyi teşvik düzeylerinin ölçek geneli ve alt boyutlarında mesleki deneyime göre farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin öğretmeye yönelik hedef yönelimlerinin mesleki deneyime göre ustalık boyutunda farklılaştığı görülürken ölçek genelinde anlamlı farklılık söz konusu değildir. Sınıf öğretmenlerinin öğretmeye yönelik hedef yönelimleri ile öz-düzenleyici öğrenmeyi teşvik düzeyleri arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bu durum öğretmeye yönelik hedef yönelimi yüksek olan sınıf öğretmenlerinin aynı zamanda öğrencilerinin öğrenmede öz-düzenleyici öğrenme strateji kullanımını desteklediği ve kendini değerlendirmesi için teşvik ettiği sonucunu vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Hedef yönelimi, öz-düzenleme, sınıf öğretmeni

Examining the Goal Orientations for Teaching Among Primary School Teachers and Their Levels of Self-Regulated Learning Encouragement Tendencies

Öz

This research aims to explore the relationship between primary school teachers' goal orientations towards teaching and their level of encouragement for their students' self-regulated learning. A correlational survey model was employed in this study. The research included 333 primary teachers working in public schools in the Şehzadeler and Yunusemre districts of Manisa. Data were collected in the 2021-2022 academic year. The study utilized the "Goal Orientation for Teaching Scale" and "Self-Regulated Learning Encouragement Tendencies Scale" for data collection. Due to the non-normal distribution of the data, non-parametric tests were applied in the analysis. The research revealed that primary school teachers exhibit a moderate level of goal orientation for teaching and a high level of self-regulated learning encouragement tendencies. Additionally, the levels of self-regulated learning encouragement tendencies among teachers did not vary based on professional experience in the overall scale. However, a significant difference was observed in the Mastery Goals, a sub-dimension of the Goal Orientation for Teaching Scale, concerning teachers’ professional experience. A positive and significant relationship was identified between primary school teachers' teaching-oriented goal orientations and their levels of encouragement for self-regulated learning tendencies. The findings suggest that primary teachers with a high goal orientation for teaching also support their students' use of self-regulated learning strategies in the learning process.

Anahtar Kelimeler

Goal orientation, self-regulation, primary teacher

Kaynakça

• Altun, S. & Erden, M. (2007). Öğrenmede motive edici stratejiler ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Edu 7, 2(1), 116.
• Arpat, S. (2020). Öz Düzenleyici Öğrenmeyi Teşvik Etme ile Yaratıcı ve Eleştirel Düşünme Becerilerinin Gelişimine Katkı Arasındaki İlişki. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Atun, T. & Bayram, Z. (2020). Soruşturmaya dayalı fen öğretiminin 5. sınıf öğrencilerinde öz düzenleme becerileri gelişimine etkisi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 659679.
• Avcu, Y. E., Börekçi, C., Ateş, B. & Kaya, G. E. (2021). Investigating the Goal Orientations for Teaching of Teachers in Turkey According to Different Variables. International e-Journal of Educational Studies, 5(9), 4154.
• Aydın, B., Kara, E., & Günbey, M. (2019). İlkokul yıllarında öğrencileri mutlu ve mutsuz eden öğretmen davranışları ve bu davranışların etkileri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(1), 6992.
• Bilgin, Y. (2018). Özel Eğitim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Çalışma Yaşam Kalitesi, Psikolojik İyi Oluş ve Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Binici İlaslan, B. (2022). Öğretmenlerin Öğrenme Stratejileri Farkındalık Düzeyi ile Öz Düzenlemeli Öğrenmeyi Teşvik Edicilikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Can, A. (2020). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Pegem Akademi: Ankara.
• Çelik Ercoşkun, N. & Gündoğdu, K. (2017). Öz düzenleyici öğrenmeyi teşvik ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 7(13), 113.
• Çiltaş, A. (2011). Eğitimde öz-düzenleme öğretiminin önemi üzerine bir çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(5), 111.
• Dweck, C. S. & Leggett, E. L. (1988). A social-cognitive approach to motivation and personality. Psychological Review, 95(2), 256273.
• Elliot, A. J. (1999). Approach and avoidance motivation and achievement goals. Educational Psychologist, 34(3), 169189.
• Erhan T., Çarıkçı, H & Alparslan, M. (2018). Akademisyenlerin başarı hedefleri üzerinde değerlerinin ve motivasyon kaynaklarının rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9(21), 5772.
• Eryenen, G. (2008). Öğretmen Adaylarının Hedef Yönelimleri, Akademik ve Öğretmenlik Özyeterlikleri Arasındaki İlişkiler ile Bu Değişkenlerin Akademik Başarının Yordanmasındaki Rolü. İstanbul Üniveritesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Field, A. (2009). Discovering Statistics Using SPSS. Sage Publications Ltd., London.
• İrven, Ö. & Şenler, B. (2017). İlkoukul 4. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersin yönelik motivasyonel inançları ve öz-düzenleme becerileri. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 367379.
• Kalaycı, Ş. (2010). Spss Uygulamaları Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım: Ankara.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel: Ankara.
• Saban, A. & Yıldızlı, H. (2017). Turkish primary school teachers’ goal orientations for teaching. International Online Journal of Educational Sciences, 9(2), 348355.
• Sarı, M. & Cenkseven, F. (2008). İlköğretim öğrencilerinde okul yaşam kalitesi ve benlik kavramı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 116.
• Şimşek, N. (2019). Öğretmenlerin mesleki beceri yeterlikleri ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 21522165.
• Uysal, S. & Gündoğdu, K. (2019). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi öğrencilerinin web pedagojik içerik bilgisi, yaklaşımları ve öz düzenleme becerilerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(3), 19021928.
• Ünver, G., Cansever, B. A. & Çavaş, P. (2022). İlkokul öğrencilerinin öz düzenleme becerilerine ilişkin algıları ile öz düzenlemeyi destekleyen ve engelleyen faktörler. Eğitim ve Bilim, 47(212), 229249.
• Üredi, I. & Üredi, L. (2005). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin öz-düzenleme stratejileri ve motivasyonel inançlarının matematik başarısını yordama gücü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 250260.
• Üzbe, N. (2013). Başarı Hedef Yönelimi, Benlik Saygısı ve Akademik Başarının Kendini Engellemeyi Yordamadaki Rolü. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldızlı, H., Saban, A. & Baştuğ, M. (2016). Öğretmeye yönelik hedef yönelimi ölçeği’nin türkçe’ye uyarlanması. İlköğretim Online, 15(4), 12541267.
• Zimmerman, B. J. (1989). A social cognitive view of self-regulated academic learning. Journal of Educational Psychology, 81(3), 329339.