İlkokulda Akran Öğretimi Aracılığıyla Okuma Güçlüğünün Giderilmesi

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 3, 36 - 66, 30.11.2017

Mustafa Türkmenoğlu , Muhammet Baştuğ

Öz

Bu çalışmada, ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okuma güçlüğünü gidermede akran öğretimi yönteminin etkililiğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, okuma güçlüğü olan beş öğrenen akran ve beş öğreten akran olmak üzere toplam 10 öğrenci ile yürütülmüştür. Araştırma, nitel araştırma yönteminin eylem araştırması deseninde gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında gözlem ve görüşme yöntemleri kullanılmıştır. Öğrencilerin akıcı okuma (okuma hızı, doğruluk, prozodi) ve okuduğunu anlama beceri düzeyleri Yanlış Analizi Envanteri ve Prozodik Okuma Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Diğer taraftan öğrencilerle ve velilerle yapılan görüşme sonuçlarından, alan notlarından ve araştırma günlüklerinden veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler, içerik analizi yöntemi ve yüzde kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre akran öğretimi yöntemi, öğrencilerin akıcı okuma ve okuduğunu anlama başarılarını artırmıştır. Bu sonuçlar öğrenci ve veli görüşleri, ayrıca alan notları ve araştırma günlükleri ile de örtüşmektedir. Ayrıca akran öğretimi yönteminin; öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve sosyal yönden gelişimlerine olumlu katkıları olduğu görülmüştür. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, ilgili alanyazında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okuma güçlüğü, akıcı okuma, akran öğretimi, eylem araştırması

Kaynakça

• Akay, G. (2011). Akran öğretimi yönteminin sekizinci sınıf öğrencilerinin dönüşüm geometrisi konusundaki matematik başarılarına ve matematik dersine yönelik tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aktepe, V., ve Akyol, H. (2015). Okuma güçlüğü ve giderilmesi: Tek örneklemli bir durum çalışması. International Journal of Eurasia Sciences, 6(19), 111-126.
• Akyol, H. (2007). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. (6. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Akyol, H. (2011). Türkçe öğretim yöntemleri. (4. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Akyol, H. ve Yıldız, M. (2010). Okuma bozukluğu olan bir öğrencinin okuma ve yazma becerisinin geliştirilmesine yönelik bir durum çalışması. e-Journal of New World Sciences Academy, 5(4), 1690-1700.
• Altun, T., Ekiz, D., ve Odabaşı, M. (2011). Sınıf öğretmenlerinin sınıflarında karşılaştıkları okuma güçlüklerine ilişkin nitel bir araştırma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 80-101.
• Baştuğ, M., ve Kaman, Ş. (2013). Nörolojik etki yönteminin öğrencilerin akıcı okuma ve anlama becerilerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 291-309.
• Blanch, S., Duran D., Flores, M., and Valdebenito, V. (2012). The effects of a peer tutoring programme to improve the reading comprehension competence involving primary students at school and their families at home. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46, 1684-1688.
• Can, Ü. K. (2009). Müzik öğretmenliği gitar öğrencileri için geliştirilen akran öğretimi programının etkililiğinin sınanması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni: nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (Çev. Ed. S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çaycı, B., ve Demir, M. K. (2006). Okuma ve anlama sorunu olan öğrenciler üzerine karşılaştırmalı bir çalışma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4), 437-456.
• Demirel, F. (2013). Akran eğitiminin matematik dersinde kullanımının öğrenci tutumu, başarısı ve bilgi kalıcılığına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Ernst, M., and Byra, M. (1998). Pairing learners in the reciprocal style of teaching: Influence on student skill, knowledge, and socialization. Physical Educator, 55(1), 24-37.
• Fantuzzo, J., Manz, P., Atkins, M., and Meyers R. (2005). Peer-Mediated treatmentof socially withdrawn maltreated preschool children: Cultivating natural community resources. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 34(2), 320-325.
• Field, M., Burke, J., Lloyd, D., and McAllister, D. (2004). Peer-assisted learning in clinical examination. The Lancet, 363(9407), 490-491.
• Flood, J., Lapp, D., and Fisher, A. D. (2005). Neurological impress method plus. Reading Psychology, 26, 147-160.
• Fuchs, D., and Fuchs, L.S. (2005). Peer-assisted. learning strategies: promoting World recognition, fluency, and reading comprehension in young children. The Journal of Special Education, 39(1), 34-43.
• Fuchs, D., Fuchs, L. S., Mathes, P. G., and Simmons, D.C. (1997). Peer-assisted learning strategies: Making classroom more responsive to diversity. American Educational Research Journal, 34(1), 174-206.
• Fuchs, L.S., Fuchs, D., and Kazdan, S. (1999). Effects of peer-assisted learning strategies on high school students with serious reading problems. Remedial and Special Education, 20(5), 309-318.
• Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş. (Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Guthrie, J. T., and Anderson, E. (1999). Engagement in reading. In J.T. Guthrie, and D.E. Alvermann (Eds.), Engaged reading: Processes, practices, and policy implications (pp. 17-45). New York: Teachers College Press.
• Güler, T. (2007). Erken çocukluk döneminde “oyun planlama” modeli. Eğitim ve Bilim, 32(143), 117-128.
• Henning, J. M., Weidner, T. G., and Jones, J. (2006). Peer-Assisted Learning in The Athletic Trainning Clinical Setting. Journal of Athletic Training, 41(1), 102-108.
• Hepler, S. I., and Hickman, J. (1982). “The book was okay. I love you”: Social aspects of response to literature. Theory into Practice, 21, 278-283.
• Johnson, A.P. (2014). Eylem araştırması el kitabı. (Çev. Y. Uzuner ve M. Özten Anay). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Johnson, B., and Christensen, L. (2014). Eğitim araştırmaları: Nicel, nitel ve karma yaklaşımlar. (Çev. Ed. S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Kesiktaş, A. D. (2006). Ders çalışma becerileri ve özel gereksinimli öğrenciler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7(1) 37-48.
• Keskin, H. K. (2012). Akıcı okuma yöntemlerinin okuma becerileri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Keskin, H. K., ve Baştuğ, M. (2011, 5-7 Mayıs). İlköğretim dördüncü sınıf öğrencilerinin sesli okuma ve konuşma prozodileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. 10. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumunda sunuldu, Sivas.
• Köklü, N. (2001). Eğitim eylem araştırması: öğretmen araştırması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 34(1-2), 35-43.
• Lane, H. B., Hudson, R. F., Leite, W. L., Kosanovich, M. L., Strout, M. T., Fenty, N. S., and Wright, T. L. (2009). Teacher knowledge about reading fluency and indicators of students’fluency growth in reading first schools. Reading & Writing Quarterly, 25, 57-86.
• Mazlum, E. (2015). Işık konusundaki kavram bilgisi göstergelerinin akran öğretimi uygulamalarıyla incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. S. Turan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Mirzeoğlu, A. D., Munusturlar, S., ve Çelen, A. (2014). Akran öğretimi modelinin akademik öğrenme zamanına ve voleybol becerilerinin öğrenimine etkisi. Spor Bilimleri Dergisi, 25(4), 184-202.
• Nicolopoulou, A. (2004). Oyun, bilişsel gelişim ve toplumsal dünya: Piaget, Vygotsky ve sonrası. (Çev. M. T. Bağlı). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 137-169.
• Samuels, S. J. (1979). The Method of repeated readings. The Reading Teacher, 32 (4), 403-408.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. Ed. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Pegem Akademi.
• Rasinski, T. V. (2006). Reading fluency instruction: Moving beyond accuracy, automaticity and prosody. The Reading Teacher, 59(7), 704-706.
• Rasinski, T. V. (2010). The Fluent Reader. New York: Scholastic Inc. Stahl, S. A., Heubach, K. M., and Holcomb, A. (2005). Fluency-oriented reading instruction. Journal of Literacy Research, 37(1), 25-60.
• Taşkaya, S. M. (2010). Okuma problemlerinin giderilmesinde renkli metinlerin etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 21-36.
• Uzunkol, E. (2013). Akıcı okuma sürecinde karşılaşılan sorunların tespiti ve giderilmesine yönelik bir durum çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 70-83.
• Ünver, V., ve Akbayrak, N. (2013). Hemşirelik eğitiminde akran eğitim modeli. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6(4 ), 214-217.
• Vaughn, S., Chard, D. J., Bryant, D. P., Coleman, M., Tyler, B.J., Lınan-Thompson, S., et al. (2000). Fluency and comprehension interventions for third-grade students. Remedial and Special Education, 21(6), 325-335.
• Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: development of higher psychological processes. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Witzel, B. S., and Mercer, C. D. (2003). Using rewards to teach students with disabilities. Remedial and Special Education, 24(2), 88-96.
• Yalçınkaya, T., ve Çağlak, S. (1998). Oyun ve oyuncakların hareket gelişime katkıları. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10, 319-326.
• Yamaç, A. (2014). İlkokul dördüncü sınıf düzeyinde bir öğrencinin sesli okuma akıcılığını artırmaya yönelik bir uygulama. K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), 631-644.
• Yardım, H. (2009). Matematik derslerinde akran eğitimi yaklaşımının 9. sınıf öğrencilerine etkisi üzerine eylem araştırması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (5. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M. (2006). İlköğretim 3. sınıf öğrencilerinin sesli okuma hatalarını düzeltmede ve okuduğunu anlama becerilerini geliştirmede tekrarlı okuma yönteminin etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, M. (2008) . Kelime tekrar tekniğinin akıcı okuma becerilerini geliştirmeye etkisi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 323-350.
• Yurdakal, İ. H. (2014). İlkokullarda okuma güçlüğünde yaşanan sorunlar ile eğitim uygulamalarına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.