Eğitim paydaşlarında iş tatmini ve tükenmişlik ilişkisi: Bir meta-analiz

Yıl 2016, Cilt: 18 Sayı: 1, 160 - 183, 29.06.2016

Ali Kış , Süleyman Nihat Şad , Niyazi Özer Servet Atik

https://doi.org/10.17556/jef.47774

Cited By: 3

Öz

Bu çalışma iş tatmini ile tükenmişlik arasındaki ilişkisinin etki büyüklüğünü eğitim paydaşları açısından belirlemeyi amaçlamaktadır. Dahil edilme kriterlerini karşılayan 24 ampirik çalışma analize dahil edilmiştir. Bu çalışmalardaki toplam katılımcı sayısı 7.491’dir. Analiz sonucunda Maslach Tükenmişlik Ölçeği toplam puanı ve ölçeğin her bir alt boyutuna ilişkin toplam 68 adet etki büyüklüğü (korelasyon) hesaplanmıştır. Ayrıca yayın yanlılığı testleri de yapılmıştır. Çalışma sonuçlarına göre, ölçek toplam puanı açısından tükenmişlik ile iş doyumu arasında rastgele etkiler modelinde orta düzeyde negatif bir korelasyon -0,44 [-0,56; -0,30] belirlenmiştir. Ortaya çıkan heterojenliğin olası açıklayıcısı olarak tükenmişlik ölçeği alt boyutları için moderator analizleri de yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, İş tatmini, Meta-analiz, Maslach Tükenmişlik Ölçeği

Kaynakça

• *References marked with an asterisk indicate studies included in the meta-analysis.
• Abu-Bader, S.H. (2000) ‘Work Satisfaction, Burnout, and Turnover among Social Workers in Israel: A Causal Diagram’, International Journal of Social Wel- fare 9(3): 191–200.
• *Arasan, B. N. A. (2010). Akademisyenlerde yaşam Doyumu, İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Uşak Üniver- sitesi.
• Arnold, J. and D. Feldman (1986) Organizational Behaviour. New York: McGraw- Hill.
• *Arslan, R., & Acar, B. N. (2013). A Research on academics on life satisfaction, job satisfaction and prefessional burnout. Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 18(3), 281–298.
• *Avşaroğlu, S., Deniz, M. E., & Kahraman, A. (2005). Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu İş Doyumu Ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelen- mesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115–129.
• Baldwin, R. G., Lunceford, C. J., & Vanderlinden, K. E. (2005). Faculty in the mid- dle years: Illuminating an overlooked phase of academic life. The Review of Higher Education, 29, 97–118.
• Blackburn, R. T., & Lawrence, J. H. (1995). Faculty at work: Motivation, expecta- tion, satisfaction. Baltimore: The John Hopkins University Press
• Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. T., & Rothstein, H. R. (2009). Intro- duction to meta-analysis. West Sussex-UK: John Wiley & Sons Ltd.
• Borenstein, M., Hedges, L., Higgins, J., & Rothstein, H. (2005). Comprehensive Meta-Analysis Version 2. Englewood, NJ: Biostat.
• *Brackett, M. A., Palomera, R., Mojsa-Kaja, J., Reyes, M. R., & Salovey, P. (2010). Emotion-regulation ability, burnout, and job satisfaction among british sec- ondary-school teachers. Psychology in the Schools, 47(4), 406–418. doi:10.1002/pits
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş, Demirel, F. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: PegemA Yayıncılık
• Cumming, G. (2012). Understanding the new statistics. New York: Routledge, Tay- lor and Francis Group.
• *Derinbay, D. (2012). Öğretim Elemanlarının İş doyumları İle mesleki Tükenmişli- klerinin İncelenmesi (Pamukkale Üniversitesi Örneği). E-Journal of New World Sciences Academy, 7(3), 910–929.
• Ellis, P. D. (2012). The essential guide to effect sizes (5th edition). Cambridge-UK: Cambridge University Press.
• *Ertürk, E., & Keçecioğlu, T. (2012). Çalışanların iş doyumları ile mesleki tü- kenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiler: Öğretmenler üzerine örnek bir uygu- lama. Ege Akademik Bakış, 12(1), 39–52.
• *Federici, R. a., & Skaalvik, E. M. (2012). Principal self-efficacy: relations with burnout, job satisfaction and motivation to quit. Social Psychology of Educa- tion, 15(3), 295–320. doi:10.1007/s11218-012-9183-5
• *Gençay, Ö. A. (2007). Beden eğı̇tı̇mı̇ öğretmenlerı̇nı̇n ı̇ş doyumu ve meslekı̇ tü- kenmı̇şlı̇klerı̇nı̇n bazı değı̇şkenler açısından ı̇ncelenmesı̇. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 765–780.
• *Gökçe, İ. (2010). İngilizce Hazırlık Öğretim Elemanlarının Tükenmişlik Düzeyleri İle Öğrencilerin Başarıları Arasındaki İlişki. Ege Üniversitesi.
• *Gündoğdu, G. B. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Üzerine Bir Çalışma: Mersin İli Örneği. Çağ Üniversitesi.
• *Gürbüz, Z. (2008). Kars İlinde Görevli Okul Öncesi Öğretmenlerinin İş Tatmin Düzeyleri ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Marmara Üniver- sitesi.
• Harrington, C., & Hunt, D. (2010). Protecting minority faculty from burnout and attrition. Academic Leader, 26, 7–8.
• Himle, D.P., S.D. Jayaratne and P.A. Thyness (1986) ‘Predictors of Job Satisfaction, Burnout and Turnover among Social Workers in Norway and the USA: A Cross- cultural Study’, International Social Work 29(4): 323–34.
• Hogan, R. L., & McKnight, M. A. (2007). Exploring burnout among university online instruc- tors: An initial investigation. Internet and Higher Education, 10, 117–124.
• *Hoigaard, R., Giske, R., & Sundsli, K. (2012). Newly qualified teachers’ work en- gagement and teacher efficacy influences on job satisfaction, burnout, and the intention to quit. European Journal of Teacher Education, 35(3), 347–357.
• Jayaratne, S. and W.A. Chess (1984) ‘Job Satisfaction, Burnout, and Turnover: A National Study’, Social Work 29(5): 448–53.
• Judge, T.A., Thoresen, C.J., Bono, J.E. & Patton, G.K. (2001). The Job Satisfaction- Job Performance Relationship: A Qualitative and Quantitative Review. Psy- chological Bulletin. Vol. 127, No.3 376-407. DOI: I0.1037//0033- 2909.I27.3.376
• Kahn, J. H., Schneider, K. T., Jenkins-Henkelman, T. M., & Moyle, L. L. (2006). Emotional social support and job burnout among high-school teachers: Is it all due to dispositional affectivity? Journal of Organizational Behavior, 27, 793–807.
• *Kinman, G., Wray, S., & Strange, C. (2011). Emotional labour, burnout and job satisfaction in UK teachers: the role of workplace social support. Educational Psychology, 31(7), 843–856. doi:10.1080/01443410.2011.608650
• *Koustelios, A., & Tsigilis, N. (2005). The relationship between burnout and job satisfaction among physical education teachers: a multivariate approach. Eu- ropean Physical Education Review, doi:10.1177/1356336X05052896 11(2), 189–203.
• Lackritz, J. R. (2004). Exploring burnout among university faculty: Incidence, per- formance, and demographic issues. Teaching and Teacher Education, 20, 713−729.
• Lee R.T., Ashforth B.E., (1996) A Meta - Analytic Examination of the Correlates of the Three Subscales of Burnout. Journal of Applied Psychology, 81(2).
• Locke, E. A. (1976). The nature and causes of job satisfaction. In M. D. Dunnette (Ed.), Handbook of industrial and organizational psychology (pp. 1297– 1349). Chicago: Rand McNally
• Locke, E. A. (1984). Job satisfaction. In M. Gruneberg & T. Wall (Eds.), Social psychology and organizational behavior (pp. 92–117). London: John Wiley and Sons.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99–113.
• Maslach, C., & Leiter, M. P. (2008). Early predictors of job burnout and engage- ment. Journal of Applied Psychology, 93, 498–512.
• Maslach, C., Jackson, S. E., & Leiter, M. P. (1996). MBI manual (3rd ed.). Moun- tain View, CA: Consulting Psychologists Press.
• Maslach, C., Schaufeli, W.B., Leiter, M.P. (2001). Job Burnout. Annual Review of Psychology, 52, 397-422.
• *Okumuş, F., Meta, M., Bakiyev, E., & Kaçire, İ. (2013). Umutsuzluk, Tükenmişlik ve İş Memnuniyeti Kavramları Arasındaki İlişkinin Analizi: Eğitim Sektörün- de Bir Uygulama. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(47), 191–203.
• *Özgür, B. B. (2007). İngilizce Öğretmenlerinin İş Tatminleri İle Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yeditepe Üniversitesi.
• *Öztürk, A. (2006). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Duygusal Zeka Yetenekleri İş Doyumları ve Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi.
• Petticrew, M., & Roberts, H. (2006). Systematic reviews in the social sciences. MA- USA: Blackwell Publishers Ltd.
• *Platsidou, M. (2010). Trait Emotional Intelligence of Greek Special Education Teachers in Relation to Burnout and Job Satisfaction. School Psychology In- ternational, 31(1), 60–76. doi:10.1177/0143034309360436
• *Platsidou, M., & Agaliotis, I. (2008). Burnout , Job Satisfaction and Instructional Assignment-related Sources of Stress in Greek Special Education Teachers. International Journal of Disability, Development and Education, 55(1), 61– 76. doi:10.1080/10349120701654613
• Price, D.M. and P.A. Murphy (1984) ‘Staff Burnout in the Perspective of Grief The- ory’, Death Education 8(1): 47–58.
• Schaufeli, W. B., & Enzmann, D. (1998). The burnout companion to study and prac- tice. A critical analysis. Washington, DC: Taylor & Francis
• *Schermuly, C. C., Schermuly, R. a., & Meyer, B. (2011). Effects of vice principals’ psychological empowerment on job satisfaction and burnout. International Journal of Educational Management, doi:10.1108/09513541111120097 25(3), 252–264.
• *Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2009). Does school context matter? Relations with teacher burnout and job satisfaction. Teaching and Teacher Education, 25(3), 518–524. doi:10.1016/j.tate.2008.12.006
• *Tanrıverdi, L. (2008). İlköğretim müfettişlerinin iş tatmini ile tükenmı̇ şlik düzeyle- rinin incelenmesi (İstanbul İli Örneği). Yeditepe Üniversitesi.
• Telman, N., Ünsal, P.(2004). Çalışan Memnuniyeti. İstanbul: Epsilon Yayınevi
• *Teltik, H. (2009). Okul Öncesi Öğretmenlerin Mesleki Yeterlilik Algılarının İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin İlişkisinin Belirlenmesi. Marmara Ün- iversitesi.
• Tziner A.E. and Y. Vardi (1984) ‘Work Satisfaction and Absenteeism among Social Workers: The Role of Altruistic Values’, Work and Occupations 11(4): 461– 70.
• Um, M. and D.F. Harrison (1998) ‘Role Stressors, Burnout, Mediators, and Job Sat- isfaction: A Stress-strain-outcome Model and an Empirical Test’, Social Work Research 22(2): 100–15.
• Weiss, H. M. (2002). Deconstructing job satisfaction: Separating evaluations, beliefs
• and affective experiences. Human Resource Management Review, 12(2), 173– 194.
• *Yoleri, S., & Bostancı, M. Ö. (2012). Determining The Factors That Affect Burn- out And Job Satisfaction Among Academicians: A Sample Application On The HITIT University. Turkish Studies, 7(4), 589–600.