Sorgulamaya Dayalı Öğrenme Yaklaşımının Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalık Düzeylerine Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 3, 668 - 690, 31.12.2020

Mehmet Erkol , Sabriye Şahintepe

https://doi.org/10.17556/erziefd.651079

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı, sorgulamaya
dayalı öğrenme yaklaşımı çerçevesinde işlenen Fen Bilimleri dersinin ortaokul
7. sınıf seviyesindeki öğrencilerin üstbiliş düzeylerine etkisini
araştırmaktır. Araştırmada hem nicel hem nitel veri toplama yöntemleri
kullanılmıştır. Bu bakımdan araştırma
karma bir yöntem içermektedir. Araştırma süreci eşzamanlı dönüşümsel karma araştırma tasarımına göre
yürütülmüştür.   Araştırmanın çalışma grubunu 2016-2017 eğitim
öğretim yılında, Türkiye’nin batı bölgesinde bir ilçede, devlet okulunda
öğrenim görmekte olan 7. sınıf seviyesinde 40 öğrenci oluşturmaktadır. Veri
toplama aracı olarak Çocuklar İçin Üstbilişsel Farkındalık Ölçeği B Formu
(ÜBFÖ-B) ve Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu kullanılmıştır. Araştırmada
fen bilimleri dersi deney grubunda Sorgulamaya Dayalı Öğrenme Yaklaşımına uygun olarak yürütülürken kontrol grubunda 2013 Fen Bilimleri dersi
öğretim programına bağlı olarak yürütülmüştür. Elde edilen
veriler istatistiksel yöntemler kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma
sonucunda, deney grubunda yer alan öğrencilerin üstbiliş düzeylerinin kontrol
grubunda yer alan öğrencilere göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde arttığı
görülmüştür. Nitel verilerin analizinde elde edilen sonuçlar da nicel
verilerden elde edilen sonuçları desteklemektedir.                 

Anahtar Kelimeler

Fen Bilimleri eğitimi, sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımı, üstbiliş

The Effect of Inquiry-Based Learning Approach on Secondary School Students’ Metacognitive Awareness

Öz

The aim of this research is to investigate the effect of a Science course which is based on an inquiry based learning approach on 7th-grade students’ metacognition levels. Both quantitative and qualitative data collection methods were used in the study. Considering that both quantitative and qualitative data collection methods are used, the study involves a mixed-method. The research process was carried out according to the simultaneous transformational mixed research design. The study group consists of 40 students at the 7th grade who were studying in the 2016-2017 academic year in public schools in a district in the western part of Turkey. The data analysis is carried out via the Metacognitive Awareness Scale B form (MAI-B) and Semi-Structured Interview Form. The obtained data were analyzed using statistical methods. As a result of the study, it was determined that the metacognition levels of the students in the experimental group increased statistically significantly compared to the students in the control group. In addition, the results obtained in the analysis of qualitative data support the results obtained from the quantitative data.

Anahtar Kelimeler

Science education, inquiry-based learning approach, metacognition

Kaynakça

• Bağçeci, B., Döş, B. ve Sarıca, R. (2011). İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 8(16), 551-566.
• Bunterm, T., Lee, K., Ng Lan Kong, J., Srikoon, S., Vangpoomyai, P., Rattanavongsa, J. & Rachahoon, G. (2014) Do different levels of ınquiry lead to different learning outcomes? A comparison between guided and structured inquiry. International Journal of Science Education, 36(12), 1937-1959. doi: 10.1080/09500693.2014.886347.
• Büyükdokumacı, H. (2012). İlköğretim 8. sınıf fen ve teknoloji dersinde probleme dayalı öğrenmenin (pdö) öğrenme ürünlerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi.
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal Bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 21. baskı.
• Bybee, R. W. (2006). Scientific inquiry and science teaching. L. B. Flick & N. G. Lederman (Eds.), Scientific inquiry and nature of science: Implications for teaching,learning, and teacher education (pp. 1-15). Netherlands: Springer Publications.
• Chang, C. Y. & Mao, S. L. (1999). Comparison of Taiwan science students’ outcomes with inquiry-group versus traditional instruction. Journal of Educational Research, 92(6), 340–349. doi: 10.1080/00220679909597617.
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Creswell, J. W & Plano Clark, V. L. (2011). Designing and Conducting Mixed Methods Research (p. 1-19). Thousand Oaks, CA: Sage Publications, 2nd edition.
• Çakar, E. (2013). Fen ve teknoloji dersinde araştırmaya dayalı öğrenmenin öğrencilerin erişilerine, kavram öğrenmelerine, üstbiliş farkındalıklarına ve fen ve teknoloji dersine yönelik tutumlarına etkisi. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi.
• Çeliksöz, M. (2012). Farklı düzeylerdeki sorgulayıcı-araştırmaya dayalı öğretim yöntemlerinin ilköğretim öğrencilerinin başarı, tutum, bilimsel süreç becerisi ve bilgi kalıcılıklarına etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi.
• Çepni, S. (2015). Bilim, fen, teknoloji kavramlarının eğitim programlarına yansımaları. S. Çepni (Ed.), Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi (ss. 2-47). Ankara: Pegem Akademi, 12. baskı.
• Dell’Olio, J. M. & Donk, T. (2007). Models of teaching. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Duban, N. (2014). Sorgulamaya dayalı öğrenme. Ş. S. Anagün ve N. Duban (Ed.), Fen Bilimleri öğretimi (ss. 221-240). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Duran, M. (2014). Araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının maddenin tanecikli yapısı ünitesi kavramsal anlama düzeyi ve bazı öğrenme çıktıları üzerine etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi.
• Fang, Z., Lamme, L. L. & Pringle, R. M. (2010). Language and literacy in inquiry- based science classrooms, grades 3–8 (pp.1-18). USA: National Science Teachers Association (NSTA).
• Filippi, A. & Agarwal, D. (2017).Teachers From Instructors To Designers Of Inquiry-Based Science, Technology, Engineering and Mathematics Education: How Effective Inquiry-Based Science Education Implementation Can Result in Innovative Teachers and Students. Science Education International, 28(4), 258-270.
• Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive—developmental inquiry. American Psychologist, 34(10) , 906-911.
• Hartman, H. J. (2002). Metacognition in science teaching and learning. H. J. Hartman (Ed.), Metacognition in learning and ınstruction: Theory, research and practice (pp. 173-201). The MA: Kluwer Academic Publishers, 2nd printing.
• Jesus, H. P., Souza, F. N., Teixeira & Dias, J. J. & Watts, M. (2005). Organising the chemistry of question-based learning: A case study. Research in Science & Technological Education , 23(2), 179-193. doi: 10.1080/02635140500266419
• Karakelle, S. ve Saraç, S. (2007). Çocuklar için üstbilişsel farkındalık ölçeği (ÜBFO-Ç) A Ve B formları: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 10(20), 87-103.
• Kaya, G. ve Yılmaz, S. (2016). Açık sorgulamaya dayalı öğrenmenin öğrencilerin başarısına ve bilimsel süreç becerilerinin gelişimine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 300-318. doi: 10.16986/HUJE.2016016811.
• Kuhn, D. & Pease, M. (2008) What needs to develop in the development of inquiry skills?, Cognition and Instruction, 26(4), 512-559. doi: 10.1080/07370000802391745.
• Lederman, N. G., Abell, S. K. & Akerson, V. (2008).Student's knowledge and skill with inquiry. E. Abrams, S. A. Southerland, P. Silva (Ed.), Inquiry in the classroom: Realities and opportunities (pp. 3-35). USA: IAP–Information Age Publishing.
• McMillan, J. H. (2015). Standartlar ve bilişsel öğrenme amaçları (O. Akınoğlu ve Y. Baykın, Çev.) Sınıf içi değerlendirme, Etkili ölçütlere dayalı etkili bir öğretim için ilke ve uygulamalar (ss. 49-84). Konya: Eğitim Yayınevi, 6. baskıdan çeviri. (Çeviri editörü Asım Arı).
• MEB (2013). İlköğretim kurumları Fen Bilimleri dersi öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
• MEB (2017). Fen Bilimleri dersi öğretim programı (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). https://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72 adresinden alınmıştır.
• Metz, K. E. (2004). Children’s understanding of scientific inquiry: Their conceptualization of uncertainty in investigations of their own design. Cognition and Instruction, 22(2), 219-290. doi: 10.1207/s1532690xci2202_3
• Morse, J. M. (2003). Principles of mixed methods and multimethod research design . A. Tashakkori & C. Teddlie (Ed.), Handbook of mixed methods in social & behavioral research (pp. 189-208). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• National Research Council. (2000). How people learn. Brain, mind, experience, and school. Washington, DC: National Academy Press.
• Perry, J., Lundie, D. & Golder, G. (2018, February): Metacognition in schools: what does the literature suggest about the effectiveness of teaching metacognition in schools?,Educational Review. doi: 10.1080/00131911.2018.1441127.
• Polat, S. ve Uslu, M. (2012). Fen ve teknoloji dersinde üstbiliş stratejilerine dayalı öğretim uygulamasının 5. sınıf öğrencilerinin erişilerine etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(3), 28-43.
• Sahranç, Ü. (2011). Temel öğrenme ortamları: Aile- okul- sınıf. İ. Yıldırım (Ed.), Eğitim psikolojisi (ss. 323-348). Ankara: Anı Yayıncılık, 3. baskı.
• Schraw, G. & Moshman, D. (1995). Metacognitive theories. Educational Psychology Review, 7(4), 351–371
• Serin, M. K. ve Korkmaz, İ. (2018). İşbirliğine dayalı ortamlarda gerçekleştirilen üstbilişsel sorgulama temelli öğretimin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin matematiksel problem çözme becerilerine etkisi. İlköğretim Online, 17(2), 510-531. doi: 10.17051/ilkonline.2018.418893. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr.
• Stel, M. & Veenman, M. V. J. (2009). Development of metacognitive skillfulness: A longitudinal study. Learning and Individual Differences, 20(2010), 220–224. doi: 10.1016/j.lindif.2009.11.005.
• Tatar, N. (2006). İlköğretim fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının bilimsel süreç becerilerine, akademik başarıya ve tutuma etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi.
• Türkdoğan, O. (2000). Bilimsel araştırma metodolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 3. baskı.
• Yaşar, Ş. ve Duban, N. (2009). Sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına yönelik öğrenci görüşleri. İlköğretim Online, 8(2), 457-475. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr
• Yıldırım, M. ve Türker Altan, S. (2017). Araştırma ve sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımının ilkokul öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(38), 71-89.
• Yıldız, E. (2008). 5E modelinin kullanıldığı kavramsal değişime dayalı öğretimde üstbilişin etkileri: 7. sınıf kuvvet ve hareket ünitesine yönelik bir uygulama. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Yurdakul, B. ve Demirel, Ö. (2011). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının öğrenenlerin üstbiliş farkındalıklarına katkısı. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 1(1), 71-85.
• Van Uum, M. S. J., Verhoeff, R. P. & Peeters, M. (2017) Inquirybased science education: Scaffolding pupils’ self-directed learning in open inquiry. International Journal of Science Education, 39(18), 2461-2481. doi: 10.1080/09500693.2017.1388940
• Varelas, M. (1996). Between theory and data in a seventh-grade science class. Journal of Research in Science Teaching , 33(3), 229-263.
• White, Y. B. & Frederiksen, J. R. (1998). Inquiry, modeling and metacognition: Making science accessible to all students. Cognition and Instruction, 16(3), 3-118.
• Wilson, C. D., Taylor, J. A., Kowalski, S. M. & Carlson, J. (2010). The relative effects and equity of inquiry-based and commonplace science teaching on students’ knowledge, reasoning, and argumentation. Journal of Research in Science Teaching, 47(3), 276–301.
• Zandvliet, D. B. (2013). Environmental learning. D. B. Zandvlient (Ed.), The ecology of school (s. 1-18). The Netherlands: Sense Publishers.