Peyzaj Tasarım ve Uygulamalarının İslamiyet’teki Yeri ve Önemi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 507 - 550, 15.03.2021

Alper Sağlık , Busenur Yaman , Fatma Öztekin

https://doi.org/10.51702/esoguifd.783249

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada İslam medeniyetleri bahçelerinin genel özelliklerine, farklı kültür bahçeleriyle olan genel benzerlik ve farklılıklarına ve İslam medeniyetlerinde öne çıkan bahçelere yer verilmiştir. İspanya’da yer alan: Alcazar, Elhamra, Ulu Cami, Medinetü’z-Zehra, İran’da yer alan: Çihil Sütun, Bağ-ı Fin, Bağ-ı Taht, Şah Gölü Bahçesi, Hindistan’ da yer alan: Ram Bağ, Nişat Bağ, Tac Mahal, Şalemar Bağ, Türkiye’de yer alan Osmanlı ve Selçuklu eserleri: İstanbul sarayları (Topkapı, Yıldız, Üsküdar) ve Alanya Hasbahçe bunlardan bazılarıdır. Din felsefesiyle birlikte ilkim ve coğrafi özellikler, kültürler arası etkileşim İslam medeniyetleri bahçelerinin oluşturulmasında ki en etkin özelliklerdir. İslam çok geniş bir coğrafyada çok farklı kültürlerle etkileşim halinde olduğu için onlardan etkilenmiş fakat yüzyıllarca karakteristik özelliklerini korumuştur. Bahçenin, cennetin dünyadaki yansıması olarak görülmesi, asırlarca güzele ulaşmaya çalışan insanların çevreyi, doğayı şekillendirip oluşturduğu güzelliği, estetiği bu alanda toplayabilme isteğini oluşturmuştur. İslami anlayışla bahçecilik yeni manevi değerler kazanmıştır. Böylece ihtişamlı, büyük, cennet tasvirine yakın şaheserler meydana çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İslamiyet, peyzaj tasarım, İslam bahçeleri, İslamda peyzaj, cennet bahçeleri

Landscape Design and Applications Place and Importance in Islam

Öz

This study includes the general characteristics of the Gardens of Islamic Civilizations, their general similarities and differences with the gardens of different cultures, and the prominent gardens in Islamic Civilizations. Some of the gardens in Spain are Alcazar, Alhambra, The Grand Mosque, Medina Azahara. Those in Iran include Chehel Sotoun, Fin Garden, The Garden of the Throne, Shah Lake Garden. Some of the gardens in India include Ram Garden, Nishat Garden, Taj Mahal, Shalimar Garden, while some examples in Turkey are Ottoman and Seljuk monuments such as the Istanbul palaces (Topkapi, Yildiz, Uskudar) and Alanya Hasbahçe. In addition to the philosophy of religion, climate and geographical features, intercultural interaction are the most effective characteristics involved in the development of the gardens of Islamic civilizations. As Islam has been in interaction with a wide range of cultures in a vast geography, the gardens were influenced by them, but have nonetheless preserved their characteristic qualities for centuries. Humankind has been trying to reach and achieve beauty for centuries. Thus, the fact that gardens are considered reflections of heaven on earth has led to a human desire to be able to combine beauty and aesthetics in this area. The Islamic understanding introduced new spiritual values to horticulture. Thus, leading to the development of magnificent, grand masterpieces close to the depiction of heaven.

Anahtar Kelimeler

Islam,, landscape design,, Islamic gardens,, landscape in Islam,, gardens of paradise

Kaynakça

• Akdoğan, Günel. “Bahçe ve Peyzaj Sanatı Tarihi”. Ankara: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 1974.
• https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0slam%27%C4%B1n_yay%C4%B1l%C4%B1%C5%9F%C4%B1
• Anonim-3. MSİB, Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı. “Topkapı Sarayı”. Erişim 20 Nisan 2020.
• https://www.millisaraylar.gov.tr/saraylar/topkapi-sarayi
• Clark, Emma. “İslam Medeniyetinde Bahçe Sanatı”. 191/228. İstanbul: İnkılap Yayınları, 2017.
• Chenyu, Fang. “Analysis on the Water-making Art of Islamic Garden.” Journal of Landscape Research 12/1 (2020), 85-87.
• Demiröz, Zeynep. Tarihsel Süreç İçinde İslam Bahçe Sanatı Hint-Moğol Bahçeleri Örneği ve İslam Bahçeleri’nin Türk Bahçe Sanatı’na Etkileri. İstanbul: İTÜ, FBE, Yüksek Lisans Tezi, 2002.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Meali. Erişim 5 Mayıs 2020. https://kuran.diyanet.gov.tr/Tefsir/
• Evyapan, Arslanoğlu Gönül. “Eski Türk Bahçeleri ve Özellikle İstanbul Bahçeleri”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 4/477-481. Ankara: TDV Yayınları, 1991.
• Ekşioğlu, Ayşegül. Rönesans ve Barok Bahçe Sanatı’nın İstanbul Saraylarındaki Etkileri Dolmabahçe ve Beylerbeyi Sarayı Örneği. İstanbul: İTÜ FBE, Yüksek Lisans Tezi, 2001.
• Hür, Ayşe. “Bahçeler: Bizans Dönemi.” Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 1/543. İstanbul: Kültür Bakanlığı - Tarih Vakfı Ortak Yayını, 1993.
• Karahan, Faris. “Tarih Boyunca Bahçe Sanatının Gelişiminde Su”, Ulusal Su Günleri Sempozyumu. ed. Bayram Öztürk. 3/218-222. Trabzon: 2005.
• Kaşif, Burcu. Osmanlı Saraylarında Dış Mekan Tasarımı Üzerine Bir Değerlendirme: Dolmabahçe ve Yıldız Örnekleri. İstanbul: İKÜ FBE, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Khabbazi, Parisa Alıasgharı. İstanbul, Beylerbeyi Sarayı Bahçeleri Tasarım İlkeleri ve Restitüsyonu. Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
• Khabbazi, Parisa Alıasgharı - Erdoğan, Elmas. “İslam Bahçeleri”. Namık Kemal Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 9/2 (2012), 20-31.
• Bennett, M. E. “Islamic Gardens”. Daily Press (27 August 1989) D4. https://search.proquest.com/docview/342399767?accountid=15572
• Nazmieva, A. A. “Doğu XIV-XVII yüzyılların İslam Bahçeleri”. (2005) 2171-2185. Erişim 22 Nisan 2020.
• https://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/NAZM%c4%b0EVA-A.-A
• Pamay, Besalet. “Park-Bahçe ve Peyzaj Mimarisi”. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, 1971.
• Ramuz el-Ehadis-1. Erişim 20 Mayıs 2020. https://www.hadiskitaplari.com/
• Ruggles, Dede Fairchild. İslami Bahçeler ve Peyzajlar. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 1. Basım, 2017.
• Seven, Nagehan - Akten, Murat . "İslam Bahçeleri’nde Ayet ve Hadislerden Esintiler". Dini Araştırmalar 22 / 56 (Aralık 2019), 371-389. https://doi.org/10.15745/da.583533
• Şahin, Candan Kuş – Erol, Ulvi Erhan. “Türk Bahçelerinin Tasarım Özellikleri”. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi A/2, (2009), 172-177.
• Tezkireti'l Kurtubi. Erişim 20 Mayıs 2020. https://www.hadiskitaplari.com/
• Yerli, Özgür - Kaya, Sertaç. “Bahçe Sanatının Tarihsel Gelişimi”. Çukurova Üniversitesi 1. Uluslararası Sanat Araştırmaları Sempozyumu. 403-408. Adana: 2015.