FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENLERİNİN ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEYE YÖNELİK TUTUMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2022, Cilt: 21 Sayı: 84, 1546 - 1568, 08.10.2022

Halil İbrahim Yıldırım , Ayşe Yıldırım

https://doi.org/10.17755/esosder.1105647

Öz

Bu araştırmanın amacı fen bilimleri öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirmeye yönelik tutum düzeylerini belirlemek, tutum düzeyleri ile ilişkili değişkenleri araştırmak ve tutum düzeylerini arttırabilmek için öneri sunmaktır. Araştırmada yöntem olarak tarama kullanılmıştır. Araştırma 623 fen bilimleri öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada ölçme ve değerlendirme konusunda eğitim alma, öğretim sürecinde ölçme ve değerlendirme araç-tekniklerini kullanım sıklığı, öğretim sürecinde alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerini kullanma durumu, öğretim sürecinde teknoloji destekli ölçme ve değerlendirme tekniklerini kullanma durumu, üniversitede alınan ölçme ve değerlendirme dersinin ölçme ve değerlendirme tekniklerini öğrenme ve kullanmaya yönelik yeterlik düzeyi, öğretmenin ölçme ve değerlendirmeye yönelik yeterlik düzeyi, ölçme ve değerlendirmeye yönelik bilgi düzeyi, ölçme ve değerlendirmeye yönelik kaygı düzeyi, ölçme ve değerlendirme dersinin uygulamalı olarak öğretimi ve ölçme değerlendirme dersinin alanla ilişkili olarak öğretimi değişkenlerinin fen bilimleri öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirmeye yönelik tutumları üzerinde anlamlı fark meydana getirdiği bulunmuştur. Ölçme-değerlendirmeye yönelik tutum ile ölçme-değerlendirmeye yönelik okuryazarlık arasında orta seviyede pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunduğu belirlenmiştir. Buna ilaveten cinsiyet, görev süresi, yaş düzeyi, mezun olunan fakülte türü, eğitim düzeyi, sınıftaki ortalama öğrenci sayısı, öğretmenin girdiği haftalık ders saati değişkenlerinin ölçme ve değerlendirmeye yönelik tutum üzerinde anlamlı fark oluşturmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ölçme ve değerlendirme, tutum, fen bilimleri öğretmeni, fen eğitimi

A STUDY ON SCIENCE TEACHERS’ ATTITUDE TOWARDS MEASUREMENT AND EVALUATION

Öz

The purpose of the study is to examine prospective teachers’ views and recommendations on teaching science through distance learning. The present study conducted phenomenology, one of the qualitative research methods. The study data were collected from total of 14 prospective science teachers studying at a state university during the 2020-2021 academic years. The data collection tools used in the study was the structured interview form and the lesson observation form. Content analysis was used in the analysis of the data obtained through the interviews and observations. According to the results of the study; prospective teachers stated that direct instruction, one of the traditional learning approaches, is used a lot in distance education science lessons, and the most used materials are textbooks, PowerPoint presentations. Another result of the study shows that prospective teachers stated that process evaluation is used in distance education science lessons about measurement-evaluation. The participating teacher candidates mostly had negative views on technical equipment. The study results put forth that prospective teachers witnessed various limitations related to communication in science lessons in distance learning. The results of the study show that distance education is a difficult process for both teachers and students.

Anahtar Kelimeler

Measurement and evaluation, attitude, science teacher, science education

Kaynakça

• Akdağ Gürsoy, G. (2015). Alan ile ilişkilendirilmiş uygulamalı ölçme ve değerlendirme dersinin öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirme okuryazarlık düzeylerine, tutumlarına ve alan bilgilerine etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi.
• Akkoç, H. (2013). Bilgisayar destekli ölçme-değerlendirme araçlarının matematik öğretimine entegrasyonuna yönelik hizmet öncesi eğitim uygulamaları ve matematik öğretmen adaylarının gelişimi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 3(2), 99-114.
• Aktaş, M. & Alıcı, D. (2012). Eğitimde ölçme ve değerlendirme dersine yönelik tutum ölçeğinin (EÖD-TÖ) geliştirilmesi. Journal of Qafqaz University, Philology and Pedagogy, 33. 66-73.
• Alkharusi, H. (2011). Validity and reliability of the attitude toward educational measurement inventory. The Asia-Pacific Education Researcher, 20(3), 612-620.
• Alkharusi, H., Kazem, A. M. & Al-Musawai, A. (2011). Knowledge, skills, and attitudes of preservice and in-service teachers in educational measurement. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 39(2), 113- 123.
• Altun, A. (2017). Öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirme dersine yönelik tutum ve yeterlik algılarının incelenmesi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 361-376. https://doi.org/10.9775/kausbed.2017.023
• Arastman, G., Yıldırım, K. & Daşçı, E. (2015). Ölçme ve değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38. 219-228.
• Arık, S. R. (2006). İlköğretim öğrencilerinin ölçme ve değerlendirme alanındaki kavram yanılgılarının belirlenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi.
• Aslan, S. (2020). Öğretmen adaylarının ölçme değerlendirmeye yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. OPUS– Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16 (Eğitim ve Toplum Özel Sayısı), 6047-6068. https://doi.org/10.26466/opus.755991
• Atik, A.D., Kayabaşı, Y., Yağcı, E. & Ünlü Erkoç, F. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin biyoloji bilimine ve dersine yönelik tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36. 1-18.
• Avan, Ç., Akbaş, V. & Gülgün, C. (2019). Öğretmenlerin ölçme değerlendirmeye yönelik tutumları: Kastamonu örneği. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 20-31. https://dx.doi.org/110.30855/gjes.2019.05.03.002
• Başkonuş, T. (2018). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin ölçme değerlendirmeye ilişkin tutum ve yeterliklerinin incelenmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Boylu, E. (2021). Turkish as a foreign language teachers’ attitudes towards assessment and evaluation. International Journal of Education & Literacy Studies, 9(1), 72-85.
• Bütüner, S. Ö., Yiğit, N., & Odabaşı, S. (2010). Ölçme ve değerlendirme okuryazarlığı envanterinin Türkçeye uyarlanması. Education Sciences, 5(3), 792-809.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Pegem Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (20. Baskı). Pegem Yayıncılık.
• Çalışkan, H. (2012). Development of the measurement and evaluation self-efficacy perception scale and the examination of the status of social studies teachers. Energy Education Science and Technology Part B: Social and Educational Studies, 4(1) Special Issue, 1003–1008.
• Çalışkan, H. & Yazıcı, K. (2013). Ölçme ve değerlendirmeye yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin tutum düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 10(1), 398-415.
• Çardak, Ç. S. (2018). Öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirme dersine ilişkin tutumları: Anadolu üniversitesi örneği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, (29), 401-453.
• Çetinkaya, S. (2014). Ortaöğretim sayısal öğretmenlerinin ölçme değerlendirme tutumlarının belirlenmesi ile ilgili bir ölçek geliştirme ve uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi.
• Çiçek Erdoğan, D. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının otantik ölçme ve değerlendirme yöntemlerine yönelik bilgi düzeyleri ve tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi.
• Daniel, L. G. & King, D. (1998). A knowledge and use of testing and measurement literacy of elementary and secondary teachers. Journal of Educational Research, 91(6), 331-344.
• Erdemir, Z. A. (2007). İlköğretim ikinci kademe öğretmenlerinin ölçme değerlendirme tekniklerini etkin kullanabilme yeterliklerinin araştırılması (Kahramanmaraş örneği) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Erdoğdu, M. Y. (2010). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirmeye yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Conference on New Trends in Education and Their Implications. 11-13 November, Antalya.
• Erkuş, M. (2020). Öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine ve alternatif ölçme - değerlendirmeye yönelik tutumlarının incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi.
• Erökten, S. (2017). Pre-Service elementary teachers’ attitudes towards chemistry course. International Journal of Assessment Tools in Education, 4(2), 115-121.
• Genç, E. (2005). Development and validation of an instrument to evaluate science teachers’ assessment beliefs and practice (Unpublished doctoral dissertation). Florida State University.
• George, D. & Mallery, P. (2003). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference. (4th edition). Boston: Allyn & Bacon.
• Gücüyeter, B. & Karadoğan, A. (2019). Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerinin ölçme değerlendirme tutumlarını belirlemeye yönelik ölçek geliştirme çalışması: geçerlik ve güvenirlik. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 17. 47-60. https://doi.org/10.29000/rumelide.656614
• Gülbetekin, M. (2011). Coğrafya öğretmenlerinin sürece dayalı ölçme ve değerlendirme yöntemlerine ilişkin tutumları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi.
• Hashweh, M. Z. (2005). Teacher pedagogical constructions: a reconfiguration of pedagogical content knowledge. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 11(3), 273–292.
• Heritage, M. (2007). What do teachers need to know and do? Phi Delta Kappan, 89(2), 140-145.
• İnesi, M. A. (2015). Ortaokul öğretmenlerinin çağdaş ölçme ve değerlendirme süreçlerine yönelik bilgilerinin ve tutumlarının belirlenmesi (Demirci ilçesi örneği) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Celal Bayar Üniversitesi.
• Karadoğan, A. (2019). Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerinin ölçme değerlendirme tutum, yeterlik ve uygulamaları (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi.
• Keçeci, G. & Kırbağ Zengin, F. (2015). Ortaokul öğrencilerine yönelik fen ve teknoloji tutum ölçeği: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Turkish Journal of Educational Studies, 2(2), 143-168.
• Kılıç, R. (2014). İlköğretim I. kademe öğretmenlerinin otantik ölçme ve değerlendirme yöntemleri ile ilgili bilgi, tutum ve görüşlerinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi.
• Kuzu, B. S. (2016). Öğretmenlerin ölçme değerlendirme sürecine yönelik tutumlarını ölçen bir ölçek geliştirme çalışması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi.
• Linn, R. L., & Gronlund, N. E. (1995). Measurement and assessment in teaching. 7th edition. Englewood Cliffs, NJ: Merrill.
• Mertler, C. A. (1999). Assessing student performance: A descriptive study of the classroom assessment practices of Ohio teachers. Education, 120(2), 285-297.
• Mertler, C. A., & Campbell, C. (2005). Measuring teachers’ knowledge and application of classroom assessment concepts: Development of the assessment literacy inventory. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, Montreal, Quebec, Canada.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri. http://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegi-genel-yeterlikleri/icerik/39
• Nuhoğlu, H. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersine yönelik bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi. İlköğretim Online, 7(3), 627-638.
• Ozan, C. & Kıncal, R. Y. (2017). An investigation of teacher candidates` attitudes towards educational measurement in terms of various variables. Turkish Journal of Teacher Education, 6(1), 18-32.
• Ozan, C. & Köse, E. (2013) Adaption of attitude toward educational measurement inventory (ATEMI) to Turkish. e-International Journal of Educational Research, 4 (2), 29-47.
• Özbaşı, D. (2009). Sınıf öğretmenleri için öğrenci başarısını ölçme ve değerlendirme ile ilgili yeterlik göstergelerinin ve bunlara ilişkin algılarının incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi.
• Polat Demir, B., & Eminoğlu Özmercan, E. (2020). Eğitimde ölçme ve değerlendirme dersine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Studies - Education, 15(6), 4445-4458. https://dx.doi.org/10.47423/TurkishStudies.43744
• Quilter, S. M. (1998). Inservice teachers’ assessment literacy and attitudes toward assessment (Unpublished doctoral dissertation). University of South Carolina.
• Safalı, S. (2020). Öğretim elemanlarının ölçme-değerlendirme okuryazarlığının farklı değişkenler açısından öznel iyi-oluşu, akademik ertelemeyi ve akademik öz-yeterliği yordama gücü (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi.
• Serdarer Kuzu, B. (2016). Öğretmenlerin ölçme değerlendirme sürecine yönelik tutumlarını ölçen bir ölçek geliştirme çalışması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi.
• Şahin, Ç. & Karaman, P. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının ölçme ve değerlendirmeye ilişkin inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 394-407.
• Şimşek, N. (2011). Sosyal bilgiler dersinde alternatif ölçme değerlendirme araçlarının kullanılması: Nitel bir çalışma. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 149-168.
• Tekin, D. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirmeye yönelik öz-yeterlik algıları ve tutumları arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Tezci, İ. H. (2019. Mayıs 2-4). Öğretmenlere yönelik ölçme ve değerlendirme tutum ölçeği geliştirme çalışması (Sözlü bildiri). I. Uluslararası Bilim Eğitim Sanat ve Teknoloji Sempozyumu, Türkiye.
• Tuncer, M. & Yılmaz, Ö. (2016). Ortaokul öğrencilerinin matematik dersine yönelik tutum ve kaygılarına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 47 - 63.
• Yaşar, M. (2014a). Eğitimde ölçme ve değerlendirme dersine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi (Development of an attitude scale for an educational measurement and evaluation course). Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi - Journal of Educational Sciences Research, 4(1), 259-279.
• Yaşar, M. (2014b). Öğretmen adaylarının eğitimde ölçme ve değerlendirme dersine yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 64-83.
• Yeşilyurt, E. (2012). Fen ve teknoloji dersinde kullanılan ölçme-değerlendirme yöntemleri ve karşılaşılan güçlükler. Turkish Studies, 7(2), 1183-1205.
• Yiğit, N., Kurnaz, M. A., & Şahinoğlu, A. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin fizik dersine karşı tutumlarının incelenmesi. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 223-236.
• Yıldırım, C. (1999). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. ÖSYM yayınları.
• Yıldırım, H.İ. & Kansız, F. (2017). Ortaokul öğrencilerinin fen dersine yönelik tutum düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi - 2. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12 (25), 779-806. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12306
• Yıldırım, H.İ. & Karataş, F. (2018). Ortaokul öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyon düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. The Journal of Academic Social Science, 65. 164-187. http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.13377
• Yıldırım, H.İ. & Karataş, F. (2019). The effect of the inquiry based learning approach on self-efficacy belief levels of prospective science teachers regarding measurement and evaluation. In H. Tokcan & A. Altuncekic (Eds.), Contemporary approaches in education and social sciences (pp. 47-69). Old Publishing.
• Yıldırım, K., Arastaman, G. & Daşçı, E. (2016). The relationship between teachers’ attitudes toward measurement and evaluation and their perceptions of professional. Eurasian Journal of Educational Research, 62. 77-96. https://doi.org/10.14689/ejer.2016.62.6
• Zhang, Z., & Burry-Stock, J. A. (2003). Classroom assessment practices and teachers’ self- perceived assessment skills. Applied Measurement in Education, 16(4), 323-342.