ANALYSIS OF HIGH SCHOOL STUDENTS' PERCEPTIONS OF CAREER DECISION EMPOWERMENT ACCORDING TO DEMOGRAPHIC VARIABLES

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 87, 1367 - 1378, 11.07.2023

Esra Nur Akpınar , Ayşenur Kuloğlu

https://doi.org/10.17755/esosder.1297779

Öz

LİSE ÖĞRENCİLERİNİN KARİYER KARARI YETKİNLİĞİNİN DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLERE GÖRE ANALİZİ

Öz

Amacı, lise öğrencilerinin iş ve kariyer yönelimlerini belirleyip, demografik değişkenlere göre analiz etmek olan bu araştırma, tarama modelinde yürütülmüştür. Örneklem, 388 lise öğrencisinden oluşturulmuş olup, veriler, “Kariyer Kararı Yetkinlik Beklentisi Ölçeği” ile toplanmış ve betimsel istatistiki tekniklerle analiz edilmiştir. Analizlerden ulaşılan sonuçlar şöyledir: Öğrenciler, iş ve kariyer sürecinin hazırlık aşamasında kendilerine güvenmektedirler. Sınıf ve ebeveyn eğitim durumuna göre değişen bu öz-güven, öğrencilerin kariyer planlaması ile Türkiye’deki istihdam dengesi için önemlidir. Ancak bu öğrenciler, iş ve kariyer sürecinin önemli bir değişkeni olan özgeçmiş hazırlamada kendilerine daha az güvenmektedirler. Bu durum, olasılıkla deneyim ve bilişsel eksikliğe bağlıdır. Öğrenciler, yaşam stiline uygun iş ve kariyer hedefleri belirlemede (erkeklerde ve Fen Lisesi öğrencilerinde daha fazla) kararlıdırlar. Ancak meslek seçiminde öz-güvenleri düşmektedir. Bu durum, okullardaki mesleki rehberlik ve piyasanın istikrarsızlığıyla ilişkili olabilir. Öğrenciler, iş ve kariyer sürecindeki sorunlarla ilgili (erkeklerde daha fazla) kendilerine güvenmekte; ancak olası iş değiştirme ve hedef için özveride bulunma konularında öz-güvenleri düşmektedir. Bunun nedeni, okul-sanayi ilişkisinin zayıf olmasına bağlı, öğrencilerin bilişsel ve duygusal yetersizlikleri olabilir. Araştırmada, mesleki-teknik lise öğrencileri ile düşük ebeveyn eğitim düzeyine sahip öğrencilerin, iş ve kariyer sürecinde özveride bulunmaya daha yatkın olduğu; iş ve kariyer fırsatlarını araştırmak için günde ortalama iki saat internet gezintisinin yeterli görüldüğü belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş arama, Kariyer planlama, Lise öğrencileri, Sosyal bilişsel teori, Eğitim ve ekonomi

Kaynakça

• Alp, F. (2021). Z Kuşağının Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıklarının Aile İçi İletişime Etkisi: Sakarya Üniversitesi İletişim Fakültesi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Enstitü İletişim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Arslan, M. (2001). İş ve Meslek Ahlakı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Aşık, G. & Akgül, H. (2022). Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Stresleri, Kariyer Kararında Ailenin Etkisi ve Kariyer Kararı Verme Yetkinlik Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (1), 192-212.
• Atan, M., Çam, E., Altay, Ç. F., Gürler, B., Çelik, E. ve Aslan, Y. B. (2017). İşsizlik Sigortası Ödemelerinin Yararlanıcıların İş Arama Eğilimlerine Etkisi. Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi Yayınları.
• Atli, A. ve Gür, S. H. (2019). Lise Öğrencilerinin Meslek Tercihleri ve Bu Tercihlerine Etki Eden Faktörler. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(1), 32-53.
• Aydemir, C. (2013).Türkiye’de İşgücü Yapısı, İşsizlik ve Kırsal Alan. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 115-138.
• Aydemir, L. (2017). Lise Öğrencilerinin Meslek Seçimindeki Kararsızlıklarına Etki Eden Faktörler (Trabzon Örneği). Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 651-664.