Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Öğretim Yöntem ve Tekniklerine Yönelik Tutumları

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 13 - 37, 28.06.2019

Ali Baltacı , Yusuf Aydın

Öz

Bu araştırmada din kültürü ve ahlak bilgisi (DKAB) öğretmenlerinin derslerde kullandıkları yöntem ve teknikleri belirlenmesi ile söz konusu yöntem ve tekniklere karşı tutumlarının saptanması amaçlanmıştır. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modeli ile desenlenmiştir. Araştırma kapsamında araştırmacı tarafından geliştirilen “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenleri Öğretim Yöntem ve Teknikleri Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın evreni, Ankara ilinde çalışmakta olan 2078 DKABöğretmeninden oluşturmaktadır.  Çalışma grubu, ön uygulama için seçkisiz olarak belirlenmiş 109; ana uygulamada ise tabakalı örneklem yöntemiyle belirlenen 373 DKAB öğretmeninden oluşmak-tadır. Verilerin analizi için “t” testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile etki büyüklükleri için Cohen’ d hesaplamaları kullanılmış; ayrıca anlamlılık seviyesi 0.05 olarak belirlenmiştir. Bu araştırmada, DKAB öğretmenlerinin öğretim yöntem ve tekniklerine karşı tutumları arasında cinsiyet, mesleki kıdem ve eğitim durumu açısından anlamlı farklılıklar bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. DKAB öğretmenlerinin çoğunlukla anlatım ve soru-cevap yöntemini kullandıkları; ayrıca çağdaş öğretim yöntemlerinden beyin fırtınası ve eğitsel oyunlara derslerinde yer verdikleri belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Yöntem, Teknik, Öğretim Yöntem ve Teknikleri, Din Eğitimi, Öğretmen

Attitudes of Teachers of Religious Culture and Ethical Knowledge Towards Teaching Methods and Techniques

Öz

This study aims to investigate the methods and techniques that teachers of religious culture and ethical knowledge (RCEK) use in their lessons and to identify their attitudes towards these methods and techniques. This study was carried out in a descriptive survey model of quantitative research design. Within the scope of this study, "The attitude scale of teaching methods and techniques of  teachers of religious culture and ethical knowledge” developed by the researcher was used. The population of this study is composed of 2078 RCEK teachers working in Ankara province. The study group was designated as 109 for the preliminary application; in the main application, it is composed of 373 RCEK teachers determined by the layered sampling method. For the analysis of the data, "t" test, ANOVA and Cohen’d formula were used, with the significance level in the study determined as 0.05. We have found that there is significant difference in the attitudes of RCEK teachers towards the use of teaching methods and techniques in terms of gender, professional tenure and education level. It has been identified that RCEK teachers mostly use the methods of narration and question-answer and they use brainstorming and educational games as contemporary teaching methods.

Anahtar Kelimeler

Method, Technique, Teaching Methods and Techniques, Religious Education, Teacher

Kaynakça

• Akçay, N. O., Akçay, A. & Kurt, M. (2016). Ortaokul öğretmenlerinin öğretim yöntem ve tekniklerine yönelik görüş ve yeterliklerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 333-342.
• Akyürek, S. (2009). Din öğretimi. Ankara: Nobel.
• Altaş, N. (2001). İlköğretimde din kültürü ve ahlak bilgisi öğretimi. Ankara: Nobel.
• Andala, O. H. & Ng’umbi, M. (2016). The teaching methods used in universities in Rwanda and their effect on the students’ academic performance. World Journal of Educational Research, 3(5), 1-18.
• Aşılıoğlu, B. (2000). Türk dili ve programı hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 116(4), 34-41.
• Aydın, M. Z. (2005). Din öğretiminde yöntemler. Ankara: Nobel.
• Ayhan, H. (1999). Türkiye'de din eğitimi, 1920-1998. (Cilt. 173). İstanbul: Marmara Üniversitesi Ilahiyat Fakultesi.
• Babadoğan, C. (2000). Öğretim stili odaklı ders tasarımı geliştirme. Milli Eğitim Dergisi, 147, 61-63.
• Baltacı, A. (2018). İslam eğitim tarihinde öğretim teknolojileri ve materyal kullanımı: Tarihsel bir analiz. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi(12), 75-98.
• Barnes, L. P. (2017). Learning to teach religious education in the secondary school: A companion to school experience. New York: Routledge.
• Barton, K. C. (2015). Elicitation techniques: Getting people to talk about ıdeas they don’t usually talk about. Theory and Research in Social Education, 43(2), 179-205.
• Bilgin, B. (1999). Din öğretimi (özel öğretim yöntemleri). Ankara: Gün.
• Binler, A. İ. (2007). Fen öğretmenlerinin öğretim yöntem ve tekniklerini kullanma yatkınlıkları. Yüksek Lisans Tezi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• Bradshaw, M.& Hultquist, B. L. (2016). Innovative teaching strategies in nursing and related health professions. New York: Jones and Bartlett.
• Bryman, A. (2006). Integrating quantitative and qualitative research: How is it done? Qualitative Research, 6(1), 97-113.
• Buchanan, M. T. (2005). Pedagogical drift: The evolution of new approaches and paradigms in religious education. Religious Education, 100(1), 20-37.
• Bulut, G. (2010). İlköğretim (6-7-8. sınıf) fen ve teknoloji öğretmenlerinin öğretim yöntem ve tekniklerini kullanma alışkanlıkları: Hatay ili örneği. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Cebeci, S. (2003). Öğrenme ve öğretme süreçlerinde dinî iletişim.İstanbul: İz.
• Chowdhury, M. (2016). Emphasizing morals, values, ethics, and character education in science education and science teaching. Malaysian Online Journal of Educational Sciences, 4(2), 1-16.
• Coleman, L. J. & Cross, T. L. (2001). Being gifted in school: An introduction to development, guidance, and teaching. Houston: Prufrock.
• Conroy, J. C., Lundie, D., Davis, R. A., Baumfield, V., Barnes, L. P., Gallagher, T., ... & Wenell, K. J. (2013). Does religious education work?: A multi-dimensional investigation. New York: A&C Black.
• Cooper, D. R., Schindler, P. S. & Sun, J. (2006). Business research methods. (9.b.). New York: McGraw-Hill Irwin.
• Copley, T. (2008). Teaching religion: Sixty years of religious education in England and Wales. Exeter: University of Exeter.
• Çakır, B. (2009). Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerinin kullandıkları yöntem ve tekniklerin yapılandırmacı yaklaşım açısından değerlendirilmesi: Trabzon örneği. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Demirel, Ö. (2004). Öğretimde planlama ve değerlendirme: Öğretme sanatı. Ankara: PegemA.
• Demirezen, S. (2001). Öğretmenlerinin öğretim stratejileri ile öğretim yöntem ve tekniklerine ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Duman, E. Z. (2008). Ortaöğretimde öğretim ilke, yöntem ve teknikler açısından mantık öğretimi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Durdukoca, Ş. F., Yardımcıel, E., Beşeren, H. & Özbek, S. (2017). Öğretmen adaylarının öğretim tekniklerini seçme yeterliklerine ilişkin algı ölçeği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 397-411.
• Duru, M. K. (2007). İlköğretim fen bilgisi dersinde beyin fırtınası ile öğretimin başarıya, kavram öğrenmeye ve bilişüstü becerilere etkisi. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Erciyeş, G. (2017). Öğretim yöntem ve teknikleri. Pegem Atıf İndeksi, 263-363.
• Erzurum, U. (2001). İlköğretim okulları türkçe ders programının niteliği. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Gearon, L. (2013). MasterClass in religious education: Transforming teaching and learning. New York: A&C Black.
• Gökçe, E. (2004). İlköğretimde aktif öğrenme sürecine ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 53-64.
• Güven, B. (2017). Öğretim ilke ve yöntemleriyle ilgili temel kavramlar. Pegem Atıf İndeksi, 1-35.
• Hull, J. M. (2005). Religious education in Germany and England: The recent work of Hans‐Georg Ziebertz. British Journal of Religious Education, 27(1), 5-17.
• Jackson, R. (2013). Rethinking religious education and plurality: Issues in diversity and pedagogy. New York: Routledge.
• Jaggar, A. M. (2015). Just methods: An interdisciplinary feminist reader. New York: Routledge.
• Karaca, E. (2015). Öğretimde planlama ve değerlendirme dersine yönelik bir tutum ölçeği geliştirme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(16).
• Karataş, S., & Tabak, N. (2010). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(1), 56-65.
• Kendirli, B. (2008). Fen ve teknoloji dersinde kavram haritası kullanmanın öğrencilerin tutumu, başarısı ve bilgi kalıcılığına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kısa, F. (2007). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde beyin fırtınası tekniğiyle kavram öğretiminin öğrencilerin akademik başarı düzeylerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Koç, F. (1999). Yaratıcı dramanın öğrenmeye etkisi – Sosyal bilgiler öğretiminde bir yöntem olarak-. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kochhar, S. K. (1992). Methods and techniques of teaching. London: Sterling.
• Korkmaz, M. (2014). Din öğretimi teknolojisi ve materyal geliştirme. Kayseri: Tezmer.
• Küçükahmet, L. (2000). Öğretimde planlama ve değerlendirme. Ankara: Alkım.
• Ng, W., Nicholas, H., & Williams, A. (2010). School experience influences on pre-service teachers' evolving beliefs about effective teaching. Teaching and Teacher Education, 26(2), 278-289.
• Nurutdinova, A. R., Perchatkina, V. G., Zinatullina, L. M., Zubkova, G. I. &Galeeva, F. T. (2016). Innovative teaching practice: traditional and alternative methods (challenges and implications). International Journal of Environmental and Science Education, 11(10), 3807-3819.
• Ocak, G. (2010). The effect of learning stations on the level of academic success and retention of elementary school students. The New Educational Review, 21(2), 146-157.
• Ocak, G., Ocak, İ., Yılmaz, M. & Mergen, H. H. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin öğretim yöntem ve tekniklerine yönelik tutumları (Afyonkarahisar örneği). İlköğretim Online, 11(2), 146-158.
• O'Grady, K. (2008). ‘How far down can you go? Can you get reincarnated as a floorboard?’ Religious education pedagogy, pupil motivation and teacher intelligence. Educational Action Research, 16(3), 361-376.
• Öcal, M. (1991). Din eğitimi ve öğretiminde metodlar: temel eğitim ve orta öğretimde. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Özdamar, K. (1999). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Kaan.
• Öztürk Ç. (2004). Ortaöğretim coğrafya öğretmenlerinin öğretim yöntem ve teknikleri kullanabilme yeterlilikleri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 75-83.
• Richards, J. C. & Rodgers, T. S. (2014). Approaches and methods in language teaching. London: Cambridge University.
• Richardson, V. (1996). The role of attitudes and beliefs in learning to teach. Handbook of Research on Teacher Education, 2, 102-119.
• Saracaloğlu, A. S. & Karasakaloğlu, N. (2011). Türkçe öğretmenlerinin öğretimde kullandıkları yöntem ve tekniklere ilişkin görüşleri. İlköğretim Online, 10(3), 742-759.
• Shantz, D. (2005). Öğretmen eğitiminde yenilikçi bir yaklaşım mı yoksa geleneksel bir anlayış mı. (Çev. E. Gökçe & C. Demirhan). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(2), 187-195.
• Schreiner, P. (2015). Religious education in the European context. Crossings and Crosses: Borders, Educations, and Religions in Northern Europe, 63, 139.
• Selçuk, M. (1990). Çocuğun eğitiminde dinı̂ motifler (No. 50). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Sijtsma, K. (2009). On the use, the misuse, and the very limited usefulness of Cronbach’s Alpha. Psychometrika, 74(1), 107-122.
• Skinner, B. F. (2016). The technology of teaching. New York: BF Skinner Foundation.
• Sarıaslan, Y. (2005). Sosyal bilgiler öğretiminde sınıf öğretmenlerinin öğretim yöntemleri ile ilgili bilgi ve becerilerini uygulama durumları. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Stern, J. (2018). Teaching religious education: Researchers in the classroom. London: Bloomsbury.
• Taşkaya, S. M. (2002). Türkçe öğretim yöntemleri ve bu yöntemlerin sınıf öğretmenleri tarafından algılanma düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Taşkaya, S. M. & Muşta, M. C. (2008). Sınıf öğretmenlerinin türkçe öğretim yöntemlerine ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 25(25), 240-251.
• Taşpınar, M. (2017). Kuramdan uygulamaya öğretim ilke ve yöntemleri. Pegem Atıf İndeksi, 1-387.
• Teddlie, C. & Yu, F. (2007). Mixed methods sampling: A typology with examples. Journal of Mixed Methods Research, 1(1), 77-100.
• Tokuhama-Espinosa, T. (2010). Mind, brain, and education science: A comprehensive guide to the new brain-based teaching. New York: WW Norton & Company.
• Van der Want, A., Bakker, C., Ter Avest, I., & Everington, J. (2009). Teachers responding to religious diversity in Europe: Researching biography and pedagogy. Berlin: Waxmann Verlag.
• Van Manen, M. (2016). The tact of teaching: The meaning of pedagogical thoughtfulness. London: Routledge.
• Waardenburg, J. (2017). Classical approaches to the study of religion: Aims, methods, and theories of research: Introduction and anthology. Berlin: Walter de Gruyter GmbH.
• Yaman, H. (2006). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dil bilgisi derslerinde kavram haritası tekniğinin öğrenci başarısına ve hatırlamaya etkisi. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2011). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay.