AN ENGLISH DIPLOMAT SIR HUGHE M. KNATCHBULL-HUGESSEN’S THOUGHTS ON TURKISH STRAITS (1948)

Yıl 2019, Sayı: 9, 137 - 153, 27.10.2019

İrşad Sami Yuca

Öz

Although historical
phenomena are shaped mainly by the intellectual and emotional reactions of man,
various factors from nature become the mediator. The geography presented has
always profoundly influenced the historical, economic and political aspects of
human culture. In fact, historical cases are like an enormous pattern of
geography or landforms. Particularly in the background of many wars that have
arisen throughout history, the boundaries, shapes and cultural descriptions
that have become an idealistic ideology of peoples have been important places.
An important case in this sense in the history of the world is the straits of
Istanbul and Dardanelles. The two straits were at the centre of wars, trade and
international interaction in every century. Global trade, military and
political interaction, which has been increasing since the 18th century, has
made these straits even more effective and has become a controversial issue of
world politics. Among the causes of many wars and treaties until the mid-20th
century, it is possible to see the geo-strategic and cultural meanings of these
straits. In this study, the views of British diplomat and politician Sir Hughe M.
Knatchbull-Hugessen about the place and importance of the straits in the new
world political order which was established after the Second World War will be
discussed.

Anahtar Kelimeler

Turkish Straits, War, Treaty, Sir Hughe M. Knatchbull-Hugessen, Conference

İNGİLİZ DİPLOMAT SİR HUGHE M. KNATCHBULL-HUGESSEN’İN TÜRK BOĞAZLARI ÜZERİNE DÜŞÜNCELERİ (1948)

Öz

Tarihi vakalar temelde insanın düşünsel ve duygusal
tepkilerinin etkisinde şekillenmesine karşın ona doğadan türlü etmenler vasıta
aracı olur. Coğrafyanın sundukları insan kültürünün tarihsel, ekonomik ve
siyasal yönlerini her zaman derinden etkilemiştir. Zaten tarihi vakalar
coğrafyanın ya da yer yüzü şekillerinin muazzam bir örüntüsü misalidir.
Özellikle tarih boyunca ortaya çıkan birçok savaşın arka planında halkların
ülküsel bir ideolojisi haline gelen yer yüzü sınırları, şekilleri ve kültürel
tanımlamaları mühim bir yer teşkil etmiştir. Dünya tarihinde bu manada önemli
bir vaka örneği de İstanbul ve Çanakkale boğazlarıdır. İki boğaz her asırda
savaşların, ticaretin ve milletlerarası etkileşimin merkezinde yer
alabilmiştir. Özellikle 18. yüzyıldan devamla artan global ticari, askeri ve
siyasi etkileşim bu boğazları daha da etkili hale getirmiş ve dünya siyasetinin
tartışmalı bir meselesi haline dönmüştür. 20. yüzyılın ortalarına değin birçok
savaşın ve antlaşmanın sebepleri arasında bu boğazların jeo-stratejik ve
kültürel anlamlarını görmek mümkündür. Bu çalışmada, II. Dünya Savaşı akabinde
kurulmaya başlanan yeni dünya siyasi düzeninde boğazların yeri ve önemi
hakkında İngiliz diplomat ve siyaset adamı Sir Hughe M. Knatchbull-Hugessen’in
düşünceleri ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türk Boğazları, Sir Hughe M. Knatchbull-Hugessen, Savaş, Antlaşma, Antlaşma, Sir Hughe M. Knatchbull-Hugessen

Kaynakça

• CCA., 30.1.101.625.13.4.1.CCA., 30.1.101.625.13.4.2.CCA., 30.1.101.625.13.4.3.CCA., 30.1.101.625.13.4.4.CCA., 30.1.101.625.13.4.5.CCA., 30.1.101.625.13.4.6.CCA., 30.1.101.625.13.4.7.CCA., 30.1.101.625.13.4.8.CCA., 30.1.101.625.13.4.9.CCA., 30.1.101.625.13.4.10.CCA., 30.1.101.625.13.4.11.CCA., 30.1.101.625.13.4.15-16.Berber, Ş. G. (2013). Siyaset, Güç ve Denge Bağlamında Türk Boğazları (1833-1998), Ankara: Berikan Yayınevi.Bodurgil, A. (1978). Turkey, Politics and Government: A Bibliography 1938-1975, Library of Congress, Washington. Bozkurt, İ. (2007). “II. Dünya Savaşı Sonrası Amerikan Missouri Zırhlısı’nın İstanbul Limanı’nı Ziyareti Üzerine Değerlendirmeler”, ÇTTAD, VI(15), ss. 251-274.Clair, M. & Jeffrey, S. D. (2015). “Sociology of Racism”, International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, 19, pp. 857-863.Cook, C. (1975). Sources in British Political History, 1900-1951, London: McMillian Publish.Corse, E. (2013). A Battle for Neutral Europe, London: Bloomsbury Publication.Dokuyan, S. (2013). “İkinci Dünya Savaşı Sonrasında Sovyetler Birliği’nin Türkiye’den İstekleri”, CTAD, 9(18), ss. 119-135.Erkin, F. C. (1987). Dışişlerinde 34 Yıl: Anılar, Yorumlar, Ankara: TTK Basımevi.Ertem, B. (2009). “Türkiye-ABD İlişkilerinde Truman Doktrini Ve Marshall Planı”, B. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), ss. 377-397.Foot, M. R. D. (2002). Secret Lives, Oxford: Oxford University Press.Gürbüz, M. V. (2010). “Türk-Amerikan İlişkilerinde İttifak Sürecinin Başlaması”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(9), ss. 139-170.Karaca, M. (2018). “İtalyan Propagandasında Kült Lider Olgusu: "IL Duce" Benito Mussolini”, G.Ü. İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), ss. 1203-1220. Kershaw, I. (2007). Hitler 1889-1936, çev. Zarife Biliz, Cilt: 1, İstanbul: İthaki Yayınları.Knatchbull-Hugessen, S. M. H. (2017). Barışta ve Savaşta Bir Diplomat: Büyük Britanya’nın Türkiye Büyükelçisi Sir Hughe Knatchbull Hugessen’in Anıları, Ahmet Özgiray (Çev.), İstanbul: Er Yayıncılık.Knatchbull-Hugessen, S. H. M. (1948). “Turkey and the Straits”, Great Britain and East, Vol. 64, pp. 16-23.Knatchbull-Hugessen, S. H. M., (1949). “Constantinpole and Starits”tir. United Empire, Vol. 41-42.Neiberg, M. (2015). Potsdam: The End of World War II and the Remaking of Europe, Basic Books.The Cold War (1945–1989), https://www.cvce.eu/obj/the_cold_war_1945_1989_full_text-en-6dfe06ed-4790-48a4-8968-855e90593185.html.; Ülman, A. H. (1961). İkinci Cihan Savaşının Başından Truman Doktrinine Kadar Türk - Amerikan Diplomatik Münasebetleri, 1939-1947, İstanbul: Sevinç Matbaası. Weikart, R. (2015). “The Role of Darwinism in Nazi Racial Thought”, German Studies Review, 36/3, 2013, pp. 537-555.Who Is Who, (1963). London: Adam & Charles Black, p. 1745.Yalçın, O. (2013). “İkinci Dünya Savaşı Sonrasında Sovyet Tehdidi Karşısında Kalan Türkiye'nin Batı İle İşbirliği Yapma Süreci”, Turkish Studies, 8(5), ss. 919-958.Yel, S. (2009). Karadeniz ve Boğazlar Meselesi, Ankara: ATAM Yayınları.Ulus