BUÜ.’nde 20.yy'dan Bir STEAM Eğitim Deneyimi ve Ülkemizde Bilim Merkezlerinin Kurulmasına Tarihi Yolculuk

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 37 - 75, 05.02.2024

Cem Özkan , Buket Kaya , Salih Çepni

Öz

STEM eğitimi literatürde sıklıkla ele alınan bir konu olsa da özellikle STEM öğretmen eğitimi daha çok araştırmaya ihtiyaç duyulan kritik bir alandır. Çünkü STEM eğitimindeki başarı öncelikle öğretmenlerin bu alandaki bilgi, deneyim ve özgüvenlerine bağlıdır. Literatür ihtiyacı bağlamında, BÜÜ Eğitim Fakültesinde 25 yıl önce Resim-İş Öğretmenliği Bölümü Proje Çalışmaları Dersi uygulaması iyi bir örnek teşkil edebilir. Anılan uygulama bu makalenin birinci ve ikinci yazarının dahil oldukları bir eğitim deneyimi olarak bu çalışmayla ortaya konmuştur. Araştırmayla 1995-1999 yılları arasında bilim merkezlerine deney düzenekleri tasarlanması ve imal edilmesi şeklindeki ders deneyiminin otoetnografik yöntem kullanılarak literatüre kazandırılması amaçlanmıştır. Makalenin birinci yazarı o dönem dersin öğretim görevlisidir. İkinci yazar o dönemki başarılı öğrencilerden biridir. Makalede yazarların anlatı, doğrulama ve belgelemeleriyle ders kapsamındaki projelerin nasıl gerçek hayat bağlamı kazandığı, dersin nasıl işlendiği anlatılmıştır. Bu dersin bir STEAM öğretmen eğitimi olup olmadığı irdelenmiştir. Gerçek bir ihtiyacın ders kapsamında karşılanması, bilim ve sanatın birleştirilmesi, tasarım yapılması, sonrasında üretilmesi ve nihayet ülkemizde düzenlenen ilk bilim şenliğinde sergilenmesi rastlanmamış bir eğitim deneyimidir. Ayrıca makalede İstanbul Bilim Merkezi Vakfının ülkemizde bilim merkezlerinin kuruluşundaki öncü rolü anlatılmıştır. Öyle ki bu çalışmanın ülkemizde bilim ve tasarım kültürünün tarihsel gelişmesine ışık tuttuğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Bilim Merkezi, Deney Düzenekleri, Bilim Şenliği, STEAM Eğitimi, İstanbul bilim merkezi vakfı

A STEAM Education Experience from the 20th Century at BUU and a Historical Journey to the Establishment of Science Centers in Our Country

Öz

Although STEM education is a subject frequently discussed in the literature, STEM teacher education in particular is a critical area that needs more research. Because success in STEM education depends primarily on teachers' knowledge, experience and self-confidence in this field. In the context of the need for literature, the application of Project Studies Course in the Department of Art Teaching at BUÜ Faculty of Education 25 years ago can serve as a good example. The mentioned practice was revealed in this study as an educational experience in which the first and second authors of this article were involved. The aim of the research is to bring the course experience of designing and manufacturing experimental setups for science centers between 1995 and 1999 to the literature using the autoethnographic method. The first author of the article was the lecturer of the course at that time. The second author is one of the successful students of that period. The article explains how the projects within the course gain a real-life context and how the course is taught through the authors' narrative, verification and documentation. It was examined whether this course was a STEAM teacher training. Meeting a real need within the scope of the course, combining science and art, making a design, then producing it and finally exhibiting it at the first science festival held in our country is an unprecedented educational experience. In addition, the leading role of the Istanbul Science Center Foundation in the establishment of science centers in our country is explained in the article. So much so that it can be said that this study sheds light on the historical development of science and design culture in our country.ds.

Anahtar Kelimeler

Science center, experimental equipment, Istanbul science center foundation, science festival, STEAM education

Kaynakça

• Blıksteın P. (2013). Digital fabrication and “making” in education; The democratization of invention. FabLabs: Of machines, makers and inventors, 4, 1-21
• BUÜ, (2023) Bursa Uludağ Üniversitesi Resim-İş Öğretmenliği Bilgi Paketi. (2023, Ekim 23). https://bilgipaketi.uludag.edu.tr/Programlar/Detay/351?AyID=27#:~:text=1981%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20Bursa%20Y%C3%BCksek%20%C3%96%C4%9Fretmen,Y%C3%96K%20taraf%C4%B1ndan%20haz%C4%B1rlanan%20program%20uygulanmaktad%C4%B1r.
• Caulton, T. (1998), Hands-on Exhibitions, by Routledge, New York USA
• Chung C. J. (2014). Integrated STEAM education through global robotics art festival (GRAF), Integrated STEM Education Conference (ISEC), Mar. 2014, ss. 1-6
• Costanzo, G. D. (2022), The Value of Science Centres – especially in low- and middle-income countries, InterAcademy Partnership (IAP), Combatting Predatory Academic Journals and Conferences İE:https://www.interacademies.org/sites/default/files/2022-
• Culbertson, R., Baker, D., ThompsonM., J., Mehrens C., Krause S., (2010), Designing, Building And Analyzing Musical Instruments As A Gateway to Mathematics, Science And Engineering For Service Education Students, ASEE 2010 Annual Conference & Exposition
• Çelik H., (2013), Kültür ve Kişisel Deneyim: Bir Araştırma Yöntemi Olarak Otoetnograf, İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi , (2013) Winter: 6G. D. (2022),
• Çepni S. (2021), Araştırma ve proje çalışmalarına giriş, Celepler Mat. Trabzon
• Çepni S., (2017), Kuramdan uygulamaya STEAM eğitimi kitabı Editör, Çepni S.,Pegem Yayınevi Ankara
• Erdoğan, S. (2020), Resim İş Eğitimi / Araştırma - Steam ve Sanat Eğitimi İlişkisi, Selçuk Ün. Sos. Bil. Ens. Der. 2020; (44): 303-316, G. D.
• Francıs, K., Gabrıela A. Y., Chapman, O., Cherkowskı, G., Dodsworth, D., Frıesen, S., ... Turner, J. (2018). Forming and transforming STEM teacher education, 2018 IEEE Global Engineering Education Conference (EDUCON), 686-694.G. D.
• Gül, K., Saylan Kırmızıgül, A. ve Ateş, H. (2022). Temel eğitim ve ortaöğretimde STEM eğitimi üzerine alan yazın incelemesi: Türkiye örneği. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13 (1), 544-568
• Gündüz, N. İ. ve Akbulut, D. (2017), Yaratıcılık ve Teknoloji Tasarım Dersi Üzerine: Bir Örnek Tabanlı Tasarım Platformu , Düzce Üniversitesi Sanat Tasarım ve Mimarlık Fakültesi, Tykhe Sanat ve Tasarım Dergisi > Haziran 2017 > Cilt 02 > Sayı 02 > s: 01
• Hung W.P., Kuttolamadom M. ve Tornquist S.,,(2020), Manufacturing Impact: Training the Trainers, American Society for Engineering Education,
• JST, 2022, What is a Science Museum? Its History and Future ― Interview with Nobumichi Ariga, a historian of science, Japonya Bilim ve Teknoloji Ajansı, (09.10.23) İE: https://sj.jst.go.jp/stories/2022/s0426-01p.html
• Jørgensen E. S. (2017). Çağrılı bildiri, FATİH Projesi Eğitim Teknolojileri Zirvesi, 17 - 18 Kasım 2017
• Li Y. (2018). Journal for STEM Education Research – Promoting the Development of Interdisciplinary Research in STEM Education Journal for STEM Education Research 1–6 (2018).
• Kanmaz E. (2015). Bir eğitim kurumu olarak bauhaus’un günümüz görsel tasarım Eğitimine getirileri, Journal of educational sciences June 2015.G. D.
• Karen Bultitude, Dominic McDonald & Savita Custead (2011) The Rise and Rise of Science Festivals: An international review of organised events to celebrate science, International Journal of Science Education, Part B, 1:2, 165-188G. D.
• Kızılay E. (2018). Türkiye’de öğretmen eğitimi konusunda STEM çalışmaları, Tarih Okulu Dergisi (TOD), Haziran 2018, Yıl 11, Sayı XXXIV, ss. 1221-1246.
• Karaman, K. (2019). Bilim-Toplum İlişkileri Bağlamında Bilim Merkezleri ve Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme . Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi , 6 (11) , 75-91 . DOI: 10.20860/ijoses.571367Costanzo, G. D
• Karataş, (2017). Kuramdan uygulamaya STEM eğitimi, Editör, Çepni S.,Pegem Yayınevi Ankara
• MacDonald, S. (2002), Exhibitions and the Public Understanding of Science Paradox, Berlin Conference “Exhibitions as a tool for transmitting knowledge”, Humboldt University April 2002. İE:http://pantaneto.co.uk/exhibitions-and-the-public-understanding-of-science-paradox-sharon- macdonald/
• MEB. (2018b), Teknoloji ve tasarım dersi öğretim programı, MEB, 2018
• MEB. (2018c), Küresel bağlamda STEM yaklaşımları, Milli Eğitim Bakanlığı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü, MEB, Ankara
• MEB. (2019a), Kazanım merkezli STEM uygulamaları, MEB Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü, Ocak, 2019, Ankara
• MEB. (2019b), Teknoloji ve tasarım öğretmenleri için kılavuz, Baskı Gazi Mesleki Eğitim Merkezi, 2019
• MEB. (2023), Çizelge 80-Atama Alanları, İE: https://ttkb.meb.gov.tr/dosyalar/80sayili/80_cizelge.pdf
• Mercin L., (2018). STEAM Eğitiminde Sanatın Yeri, Inonu University Journal of Art and Design (2018) ISSN: 1309-9876, E-ISSN: 1309-9884
• Milliyet, (2018a). Stem eğitimleri tamamlandı, Gazete haberi, 07 Eylül 2018, İE: http://www.milliyet.com.tr/stem-egitimleri-tamamlandi-zonguldak-yerelhaber-3020231/
• Milliyet, (2018c). Erdek, stem eğitimi'ne hazır, Gazete haberi, 02 Aralık 2018, : http://www.milliyet.com.tr/erdek-stem-egitimi-ne-hazir-balikesir-yerelhaber-3190106/
• Niiranen S. & Rıssanen T. (2017). Learning by doing and creating things with hands: Supporting students in craft and technology education, fostering the creativity of youth around the globe. International Technology and Engineering Educators Association (ITEEA). Retrieved from https://www.iteea.org/File.aspx?id=115739&v=21dfd7a
• Özdevecioğlu M.ve Cingöz A., (2023) Sosyal Girişimcilik ve Sosyal Girişimciler: Teorik Çerçeve İE: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/66531
• Özkan C., (2002a), ‘Ulusal Üretkenliğimizde Kopuk Halka:Nitelikli Merak’, Cumhuriyet Bilim Teknik Dergisi, sayı 887
• Özkan C.,(2002b), ‘Mühendislik, Mesleki deneyim ve Odalar’, Cumhuriyet Bilim Teknik Dergisi, 09.03.02,
• Özkan C., (2003), ‘Modernleşmenin Biçimsel Yönünün Difüzyonu’, Cumhuriyet Bilim Teknik Dergisi,
• Özkan C.,(2005a), ‘Mesleki Deneyimin Paylaşılması-Başlarken’, Kaynak Dergisi Mart Sayısı
• Özkan C.,(2005b), ‘Mesleki Deneyimin Paylaşılması-Ülkemizde Mühendislik ve Temel Sorunlar’, Kaynak Dergisi Haziran Sayısı
• Özkan C.,2005c, ‘Mesleki Deneyimin Paylaşılması-Ütopya’, Kaynak Dergisi Kasım Sayısı
• Özkan C.,2008, ‘Mühendis Odaları Çıkmazları’, Cumhuriyet Bilim Teknik Dergisi, 04.04.08,
• Özkan C. (2012). İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu Hakkında Derleme, İE: https://www.beyaznokta.org.tr/oku.php?id=351
• Özkan, C. (2020). Stem eğitimi bağlamında öğretmenlerin el becerilerinin ölçümü ve değerlendirmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özkan, C. & Çepni, S. (2018). Elektrik Akımı İle Oluşturulan Yapay Duygular: Bir STEM Öyküsü ve Yarattığı Eğitim Potansiyeli . Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi , 1 (1) , 89-107. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/fmgted/issue/40553/433927
• Özkan C. & Çepi S. (2019), ‘STEM öğretmen eğitimine dair tematik inceleme; 2014-2018 yıllar arası’, 1.Uluslararası FMGT Eğitimi Kongre Bildirisi, 2019, İzmir
• Pedretti, E. (2002) T. Kuhn Meets T. Rex: Critical Conversations and New Directions in Science Centres and Science Museums, Studies in Science Education Volume 37
• Raddick M.J., Carliles S., Bartelme L. ve Patterson J., (2008), Science Center Exhibit Development Collaboration: Strategies and Lessons Learned, EPO and a Changing World ASP Conference Series Vol. 389, c 2008
• Rudman H., Bailey-Ross C., Kendal J, Mursic Z, Lloyd A, Ross B ve Kendal R.L. (2018), Multidisciplinary exhibit design in a Science Centre: a participatory action research approach, Educational Action Research Connecting Research and Practice for Professionals and Communities Pages 567-588
• Semrad J. & Skraball M. (2017). Polytechnıc educatıon today and the dual system, International Journal of Teaching and Education Vol. V, No. 1 / 2017
• Shin M., Jane Jiyoung Lee J.J. ve Nelson F.P., (2022) Funds of knowledge in making: reenvisioning maker education in teacher preparation, Journal of Research on Technology in Education, 54:4, 635- 653
• Shenkar, O., 2010, Defend Your Research: Imitation Is More Valuable Than Innovation, Harvard Business Review, April 2010 İE: https://hbr.org/2010/04/defend-your-research-imitation-is-more-valuable-than-innovation
• Suryadi, A., Purwaningsih, E., Yuliati, L., & Koes-Handayanto, S. (2023).STEM teacher Professional development in pre-service teacher education: A literature review. Waikato Journal of Education, 28(1), 7– 26
• TÜBİTAK, (2023), Tasarım Yarışması Kitapçığı. İE: https://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/bilim_merkezi_tasarim_yarismasi_kitapcigi_2016.pdf
• Yahyaev O., (2021). Hibrit Örgütler Olarak Sosyal Girişimlerin Analizi: Türkiye'den Bir Sosyal Girişim Örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü
• Yıldırım B. (2018). STEM uygulamalarına yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi, Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi 2018, Cilt 4, Sayı 1, 42-53
• Yıldırım B. & Selvi M. (2016). Examination of the effects of STEM education integrated as a part of science, technology, society and environment courses, Journal of Human Sciences, 13(3), 3684-3695.
• YÖK, (2023) Resim-İş Öğretmenliği Lisans Programı, İE: https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme- Lisans-Programlari/Resim_Is_Ogretmenligi_Lisans_Programi09042019.pdf,