Okullarda Liderlik Ekibi Uyumu ve Öğretmen Performansı İlişkisinde İş Doyumunun Aracı Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 36 Sayı: 2, 0 - 0, 21.12.2016

Murat Özdemir , Ahmet Yirmibeş

Öz

Bu araştırmada okullarda dağıtılmış liderlik ile öğretmen performansı ilişkisinde iş doyumunun aracı etkisi incelenmiştir. Bu amaçla Zonguldak iline bağlı okullarda görev yapan 261 öğretmenin görüşüne başvurulmuştur. Araştırma verileri Liderlik Ekibi Uyumu Ölçeği (LEUÖ), İşgören Performansı Ölçeği (İPÖ) ve İş Doyumu Ölçeği (İDÖ) ile toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerin yanı sıra yapısal eşitlik modellemesinden (YEM) yararlanılmıştır. Analiz sonuçları liderliğin okullarda müdür, müdür başyardımcısı ile müdür yardımcıları arasında orta düzeyde dağıldığını ortaya koymuştur. Bununla birlikte katılımcıların iş doyum ve performans puanlarının ise kısmen yüksek olduğu saptanmıştır. Korelasyon analizleri, araştırma değişkenleri arasında pozitif yönde, orta düzeyde ve anlamlı ilişkiler olduğunu göstermiştir. Path analizi ise dağıtılmış liderlik ile öğretmen performansı ilişkisinde iş doyumunun ‘kısmi aracı’ etkisine sahip olduğunu ortaya çıkartmıştır. Araştırma bulgularına dayalı olarak öğretmen performansında dağıtılmış liderlik etkisinin iş doyumu aracılığı ile gerçekleştiği genel sonucuna ulaşılmıştır. 

Kaynakça

• Adeyemi, T. O. (2011). Principals’ leadership styles and teachers’ job performance in senior secondary schools in Ondo State, Nigeria. Current Research Journal of Economic Theory, 3(3), 84-92.
• Ağırdaş, Y. (2014). Resmi liselerde dağıtılmış liderlik ile iş doyumu ilişkinin öğretmen görüşlerine dayalı olarak incelenmesi (Çorum İli Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2014). Öğretmenlerin mesleki profesyonelliği ile iş doyumları arasındaki ilişki. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 57-71.
• Aydemir, P. ve Aydoğan, E. (2013). İş görenlerin ücret tatmini, iş tatmini ve performans algısı. Kamu İş, 13(2), 127-153.
• Aydın, A., Sarıer, Y. ve Uysal, Ş. (2013). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin öğretmenlerin örgütsel bağlılığına ve iş doyumuna etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 13(2), 795-811.
• Barrick, M. R., & Mount, M. K. (1991). The big five personality dimensions and job performance: A meta-analysis. Personnel Psychology, 44(1), 1-26.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi: İstanbul: Kariyer Yayınları
• Bogler, R. (2001). The influence of leadership style on teacher job satisfaction. Educational Administration Quarterly, 37(5), 662-683.
• Baloğlu, N. (2011). Dağıtımcı liderlik: Okullarda dikkate alınması gereken bir liderlik yaklaşımı. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 127-148.
• Baloğlu, N. (2012). Değerler temelli liderlik ile dağıtımcı liderlik arasındaki ilişkiler: Okul müdürünün davranışını değerlendirmeye dönük nedensel bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1367-1378.
• Bass, B. M., Avolioi, B. J., Jung, D. I., & Berson, Y. (2003). Predicting unit performance by assessing transformational and transactional leadership. Journal of Applied Psychology, 85, 207-218.
• Blase, J., & Blase, J. (1999). Principals’ instructional leadership and teacher development: Teachers’ perspective. Educational Administration Quarterly, 35(3) 349- 378.
• Bossert, S. T., Dwyer, D. C., Rowan, B., & Lee, G. V. (1982). The instructional management role of the principal. Educational Administration Quarterly, 18, 34-64.
• Brayfield, A. H., & Rothe, H. F. (1951). An index of job satisfaction. Journal of Applied Psychology, 35, 307-311.
• Chamundeswari, S. (2013). Job satisfaction and performance of school teachers. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 3(5), 420-428.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem.
• De Bevoise, W. (1984). Synthesis of research on the principal as instructional leader. Educational Leadership, 41, 14-20.
• Devos, M. W. (2009). Distributed leadership and school performance. Doctoral Dissertation, The George Washington University.
• Edmonds, R. (1979). Effective schools for the urban poor. Educational Leadership, 37, 15-24.
• Eker, C. (2014). Sınıf öğretmenlerinin özyeterlik inanç düzeyleri üzerine bir araştırma. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 162-178.
• Elmore, R. F. (2000). Building a new structure for school leadership. Washington DC: The Albert Shanker Institute.
• Gibb, C. A. (1954). Leadership. In G. Lindzey (Ed.), Handbook of social psychology, Vol. 2 (pp. 877–917). Reading, MA: Addison-Wesley.
• Gronn, P. (2000). Distributed properties: a new architecture for leadership. Educational Management and Administration, 28(3), 317-338.
• Gronn, P. (2002). Distributed leadership as a unit of analysis. The leadership Quarterly, 13, 423-451.
• Gronn, P. (2000). Distributed properties: a new architecture for leadership. Educational Management and Administration, 28(3), 317-338.
• Hallinger, P. & Murhpy, J. (1985). Assessing the instructional management behavior of principals. Elementary. School Journal, 86(2): 217-248.
• Hallinger, P., & Heck, R. H. (1998). Exploring the principal’s contribution to school effectiveness. School Effectiveness and School Improvement, 9(2), 157-191.
• Heck, R. H., & Hallinger, P. (2009). Assessing the contribution of distributed leadershipto school improvement and growth in math achievement. American Educational Research Journal, 46, 659-689.
• Heck, R. H., Larsen, T. J., & Marcoulides, G. A. (1990). Instructional leadership and school achievement: Validation of a causal model. Educational Administration Quarterly, 26(6), 94-125.
• Hirshman, A. O. (1970). Exit voice loyalty. Cambridge: Harward University Press.
• Holmbeck, G. N. (1997). Toward terminological, conceptual, and statistical clarity in the study of mediators and moderators: Examples from the child-clinical and pediatric psychology literatures. Journal of Counting and Clinical Psychology, 65(4), 599-610.
• Hukpati, C. A. (2009). Transformational leadership and teacher job satisfaction: A comparative study of private and public tertiary institutions in Ghana. Unpublished Mater Thesis, University of Twente.
• Hulpia, H., Devos, G., & Rosseel, Y. (2009). Development and validation of scores on the distributed leadership inventory. Educational and Psychological Measurement, 69(6), 1013-1034.
• Hulpia, H., Devos, G., & Keer, H. V. (2011). The relation between school leadership from a distributed perspective and teachers’ organizational commitment: examining the source of the leadership function. Educational Administration Quarterly, 47(5), 728-771.
• Judge, T. A., Locke, E. A., Durham, C. C., & Kluger, A. N. (1998). Dispositional effects on job and life satisfaction: The role of core evaluation. Journal of Applied Psychology, 83(1), 17-34.
• Judge, T. A., Bono, J. E., Thoresen, C. J., & Patton, G. K. (2001). The job satisfaction–job performance relationship: A qualitative and quantitative review. Psychologocial Bullettin, 127(3), 376-407.
• Koç, H., Yazıcıoğlu, İ. ve Hatipoğlu, H. (2009). Öğretmenlerin iş doyum algıları ile performansları arasındak ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 13-22.
• Leithwood, K. (1994). Leadership for school restructuring. Educational Administration Quarterly, 30, 498-518.
• Marks, H. M., & Printy, S. M. (2003). Principal leadership and school performance: An integration of transformational and instructional leadership. Educational Administration Quarterly, 39(3), 370-397.
• Miner, J. B. (1992). Industrial organizational psychology. New York: McGraw Hill.
• Ostroff, C. (1992). The relationship between satisfaction, attitudes, and performance: An organizational level analysis. Journal of Applied Psychology, 77(6), 963-974.
• Özdemir, M. (2012). Dağıtımcı liderlik envanterinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(4), 575-598.
• Özdemir, M. (2014). Eğitim örgütlerinde insan kaynakları yönetimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özdemir, M., & Demircioğlu, E. (2015). Distributed leadership and contract relations: Evidence from Turkish high schools. Educational Management Administration and Leadership (Published Online).
• Riketta, M. (2002), Attitudinal organizational commitment and job performance: a meta-analysis. Journal of Organizational Behavior, 23, 257–266.
• Robbins, S. P., ve Judge, T. A. (2013). Örgütsel davranış (Çev. Ed. İnci Erdem). Ankara: Nobel Yayınları
• Schmitt, F. L., Goodling R. Z., Noe, R. A., & Kirsch, A. (1984). Meta-analysis of validity studies published between 1964 and 1982 and the investigation of study characteristics. Personnel Psychology, 37, 407-421.
• Smylie, M. A., Lazarus, V., & Conyers, J. B. (1996). Instructional outcomes of school-based participated decision-making. Educational Evaluation and Policy Analysis, 18(3), 181-198.
• Spillane, J., Halverson, R., & Diamond, J. (2001). Towards a theory of leadership practice: A distributed perspective. Northwestern University, Institute for Policy Research Working Article.
• Şahin, İ. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 142-167.
• Tanrıverdi, H. ve Paşaoğlu, S. (2014). Dönüşümcü liderlik örgütsel adalet ve iş tatmini arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik okul öncesi öğretmenleri üzerinde bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3(50), 274-293
• Tolentino, R. C. (2013). Organizational commitment and job performance of the academic and administrative personnel. International Journal of Information Technology and Business Management, 15(1), 51-59.
• Quinones, M. A., Ford, J. K., & Teachout, M. S. (1995). The relationship between work experince and job performance: A conceptual and meta-analytic review. Personnel Psychology, 48, 887-910.
• Yammarino, F. J. Spangler, S. D., & Bass, B. M. (1993). Transformational leadership and performance: A longitudional study. The Leadership Quarterly, 4(1), 81-102.