Dijital Kültür ve Eğitim

Yıl 2017, Cilt: 37 Sayı: 2, 493 - 522, 21.08.2017

Mehmet Akif İnci , Ümmühan Akpınar Adalet Kandır

Öz

Araştırma dijital kültür ve eğitim ilişkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Doküman incelemesi yöntemiyle, ilgili alanyazın değerlendirmesi yapılarak, dijital kültür ve eğitim ile ilgili Türkiye’de yapılan ve Türkçe yayınlanan bilimsel nitelikte çalışmalardan 2012 ve sonrası makale ve tez çalışmaları doküman olarak kabul edilmiştir. Dokümanlar 38 makale ve 6 yüksek lisans tez çalışmasından oluşmaktadır. Araştırma kapsamına alınan makale ve tezler dijital kültürün sosyolojik boyutu ile dijital kültürün eğitimle ilişkisi başlıkları dikkate alınarak içerik analizi yapılmıştır. Araştırmada dokümanların dijital kültürün sosyolojik boyutuna göre analizinde; en çok dijital kültürün bireyler, toplum, geleneksel yapı üzerindeki etkisi ve dijital kültürün iletişim ve eğlence aracı olarak kullanılması unsurlarına yer verildiği; dijital kültürün eğitimle ilişkisi boyutuna göre analizinde ise; bir eğitim yöntemi/tekniği olarak teknolojinin kullanılması ve dijital kültürle eğitimin boyutları arasındaki ilişki unsurlarına yer verildiği görülmüştür. Bu sonuçlar ışığında, dijital teknolojinin bilinçli kullanımına yönelik boylamsal ve deneysel çalışmaların yapılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim ve Teknoloji, Dijital Kültür, Dijital Teknoloji

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2013). Çocuk ergenlerde bilgisayar internet kullanımının gelişimsel sonuçları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 53-68.
• Akın, F. A. ve Atıcı, B. (2015). Oyun tabanlı öğrenme ortamlarının öğrenci başarısına ve görüşlerine etkisi. Turkish Journal of Educational Studies, 2(2), 75-102.
• Aktaş-Arnas, Y. (2005). Okul öncesi dönemde bilgisayar destekli eğitim. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), 20.
• Altıok, S. (2015). Çocuk ve teknoloji. Eraslan, M. A. (Ed.), Farklı Perspektiflerden Çocukluk ve Sosyolojisi (s.163-179) içinde. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Anderson, C.A. & Bushman, B. J. (2001). Effects of violent video games on aggressive behavior, aggressive cognition, aggressive affect, physiological arousal and prosocial behavior: A meta-analytic review of the scientific literature. Psychological Science, 12(5), 353-359.
• Armağan, A. (2013). Gençlerin sanal alanı kullanım tercihleri ve kendilerini sunum taktikleri. Bir Araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(27), 79-92.
• Aslan Akın, F. ve Atıcı, B. (2015). Oyun tabanlı öğrenme ortamlarının öğrenci başarısına ve görüşlerine etkisi. Turkish Journal of Educational Studies, 2 (2), 75-102. AVG, (2011). Digital Diaries Project: AVG Digital Skills Study. http://www.avg.com.au/files/media/avg-digital-skills-study-full-briefing.pdf adresinden erişilmiştir.
• Ayas, T. ve Horzum, M. B. (2013). İlköğretim öğrencilerinin internet bağımlılığı ve aile internet tutumu. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 46-57.
• Aydoğdu Karaaslan, İ. (2015). Dijital oyunlar ve dijital şiddet farkındalığı: ebeveyn ve çocuklar üzerinde yapılan karşılaştırmalı bir analiz. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(36), 806-818.
• Bozkurt, N. (2016). Tarih öğretmeni adaylarının teknolojik pedagojik alan bilgisine yönelik özgüvenlerinin belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 153-167.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cabı, E. ve Ergün, E. (2016). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı dersinin öğretmen adaylarının eğitimde teknoloji kullanımına yönelik kaygılarına etkisi. Başkent University Journal of Education, 3(1), 37-43.
• Can Yaşar, M., İnal, G., Uyanık, O. ve Kandır, A. (2012). Using technology in pre-school education. US-China Education Review, 2(4), 375-383.
• Carstens, A. & Beck, J. (2005). Get ready for the gamer generation. Tech Trends, 49(3), 22-25
• Chen, Y. F. & Peng, S. S. (2008). University students’ ınternet use and ıts relationships with academic performance, ınterpersonal relationships, psychosocial adjustment and self evaluation. Cyberpsychology & Behavior, 11(4), 467-469.
• Chiu, S.I., Lee, J.Z. & Huang, D.H. (2004). Video game addiction in children and teenagers in Taiwan. Cyberpsychology & Behavior, 7(5), 571–581.
• Chuang, T.Y. & Chen, W.F. (2007). Effect of digital games on children’s cognitive achievement. Journal of Multimedia, 2(5), 27-30.
• Çağlar, E. (2012). Yeni medya dolayımlı eğitim ortamında fatih projesi öğretmenlerinin pedagojik uygulamalarının uluslararası öğretmen standartları ile karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kadir Has Üniversitesi, İstanbul.
• Çetin, M. ve Özgiden, H. (2013). Dijital kültür sürecinde dijital yerliler ve dijital göçmenlerin twitter kullanım davranışları üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(1), 172-189.
• Çetin Aydın, G. & Başol, O. (2014). X ve Y kuşağı: Çalışmanın anlamında bir değişme var mı?, Electronic Journal of Vocational Colleges, 1-15.
• Çetinkaya, L. & Sütçü, S. S. (2016). Çocukların gözüyle ebeveynlerinin bilişim teknolojileri kullanımlarına yönelik kısıtlamaları ve nedenleri. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 7(1), 79-116.
• Çoklar, A. N. & Tercan, İ. (2014). Akıllı tahta kullanan öğretmenlerin akıllı tahta kullanımına yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 13(1), 48-61.
• Dağ, F. (2016). Yaşam boyu öğrenme bağlamında Türkiye’de öğretmenlerin teknolojik yeterliliklerinin geliştirilmesine yönelik mesleki gelişim çalışmalarının incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 13(1), 90-111.
• Danış, S. (2015). Oyuncuların Memnuniyet Seviyelerinin Analizi: Dijital ve Dijital Olmayan Oyunlar İkiliği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, İzmir.
• Demir, N. ve Kabadayı, A. (2008). Erken yaşta renk kavramının kazandırılmasında bilgisayar destekli ve geleneksel öğretim yöntemlerinin karşılaştırılması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-18.
• Dikkartın Övez, F. T. ve Akyüz, G. (2013). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının teknolojik pedagojik alan bilgisi yapılarının modellenmesi. Eğitim ve Bilim, 38(170), 850-860.
• Doğan, D., Çınar, M. ve Seferoğlu, S. S. (2014, Şubat). Her çocuğa bir bilgisayar projeleri üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Sözel bildiri, XVI. Akademik Bilişim Konferansı, Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Downing, K. (2006). Next generation: What leaders need to know about the millennials, LIA (Leadership in Action), 26(3), 3-6.
• Ekici, M. ve Kıyıcı, M. (2012). Sosyal ağların eğitim bağlamında kullanımı. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 156-167.
• Erdaş, E., Aksüt, P. ve Aydın, F. (2015). Fen ve teknoloji öğretim programlarının teknoloji okuryazarlığı boyutları açısından incelenmesi: Boylamsal bir çalışma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 132-146.
• Eşgi, N. (2013). Dijital yerli çocukların ve dijital göçmen ebeveynlerinin internet bağımlılığına ilişkin algılarının karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 181-194.
• Gök, A., Turan, S. ve Oyman, N. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin bilişim teknolojilerini kullanma durumlarına ilişkin görüşleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(3), 60-66.
• Gökçearslan, Ş. ve Durakoğlu, A. (2014). Ortaokul öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 419-435.
• Güllüpınar, F., Kuzu, A., Dursun, Ö. Ö., Kurt, A. A. ve Gültekin, M. (2013). Milli eğitimde teknoloji kullanımı ve sonuçları: Velilerin bakış açısından Fatih Projesi’nin pilot uygulamasının değerlendirilmesi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 195-216.
• Gündoğan, A. (2014). Okul öncesi dönemde bilgisayar destekli eğitim projeleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi GEFAD / GUJGEF, 34(3), 437-449.
• Güven, G. & Sülün, Y. (2012). Bilgisayar destekli öğretimin 8. sınıf fen ve teknoloji dersindeki akademik başarıya ve öğrencilerin derse karşı tutumlarına etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 68-79. Helsper, E. & Enyon, R. (2009). Digital natives: Where is the evidence? British Educational Research Journal, 36(3), 503-520.
• Horzum, M.B. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 159(36), 56-68.
• James B., Swanberg, J. E. & McKechnie, S. P. (2007). Generational differences in perceptions of older workers’ capabilities. The Center on Aging & Work, Workplace Flexibilty at Boston College, Issue Brief 12 November, 1-10.
• Johnson, G. & Puplampu, K. (2008). A Conceptual framework for understanding the effect of the ınternet on child development: The ecological techno-subsystem. Canadian Journal of Learning and Technology, 34, 19-28.
• Kabakçı Yurdakul, I., Dönmez, O., Yaman, F. ve Odabaşı, H. F. (2013). Dijital ebeveynlik ve değişen roller. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12(4), 883-896.
• Kahraman, S., Demir, Y. & Demir, N. (2015). Fen eğitiminde dijital teknoloji ürünü dinamik görsel kullanımı-fen bilgisi öğretmen adaylarının algıları. İlköğretim Online, 14(1), 29-54.
• Kandır, E. H. (2016). Dijital çocuğun esaretinden kaçış: Doğa eğitimleri. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi, 3(36).
• Karagöz, K. (2013). Yeni Medya çağında dönüşen toplumsal hareketler ve dijital aktivizm hareketleri. İletişim ve Diplomasi, 1(1), 131-156.
• Karagözoğlu Aslıyüksek, M. (2016). Bilgi teknolojileri ve dijitalleşmenin Türkiye’de bilgibilim literatürüne yansıması: Bilgi dünyası dergisi örneği (2000-2014). Bilgi Dünyası, 17(1), 87-103.
• Karagülle, A. E. ve Çaycı, B. (2014). Ağ toplumunda sosyalleşme ve yabancılaşma. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 4(1), 1-9.
• Karataş, S., Bozkurt, Ş. B., Hava, K. (2016). Tarih öğretmeni adaylarının öğretim ortamlarında dijital hikâye anlatımı etkinliğinin kullanımına yönelik görüşleri. International Journal of Human Sciences, 13(1), 501-509. Kaya, A. & Kaya, B. (2013). Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık algısı. International Journal of Human Sciences, 11(2), 346-361.
• Keleş, P. 2012 İlköğretim Görsel Sanatlar Dersinde Dijital Kültürün Öğrencilerin Yaratım Sürecine Etkileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Kenanoğlu, R. ve Kahyaoğlu, M. (2011, Eylül). Okul Öncesi Öğrencilerin İnternet Kullanımı İle Bilişsel, Duyuşsal ve Sosyal Davranışları Arasındaki İlişki. 5 th International Computer & Instructional Technologies Symposium, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Kılınçarslan, Y. (2013). Çocuklarda bilgisayar oyunları okur-yazarlığı örnek çalışma: “Ghost InThe Shell Stand Alone Complex” oyunu. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 171-181.
• Koç, E. (2015, Mayıs). Oyun tabanlı eğitim: Çok oyunculu çevrimiçi rol yapma (Mmorpg) oyun türüne yönelik bir uygulama. 10. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Kurt, A. A., Günüç, S. ve Ersoy, M. (2013). Dijitalleşmede Son Durum: Dijital Yerli, Dijital Göçmen ve Dijital Göçebe. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(1), 1-22.
• Lankshear, C., & Knobel, M. (2003). New technologies in early childhood literacy research: A review of research. Journal of Early Childhood Literacy, 3(1), 59-82.
• Lemmens, J. S., Valkenburg, P. M. ve Peter, J. (2009). Development and validation of a game addiction scale for adolescents. Media Psychology, 12(1), 77-95.
• Livingstone, S., Haddo, L., Görzig, A. ve Ólafsson, K. (2010). Risks and safety on the internet. LSE, London: EU Kids Online.
• Malthus, S. & Fowler, C. (2009). Generation Y perceptions. Chartered Accountants Journal, February-2009, 20-22.
• McMahon, M. & Pospisil, R. (2005). Laptops for a digital lifestyle: Millennial students and wireless mobile technologies. Proceedings of the Australasian Society for Computers in Learning in Tertiary Education, 2, 421-431.
• Melki, J. (2010). Media Habits of MENA Youth Project, Working Paper Series. American University of Beirut. http://www.aub.edu.lb/ifi/public_policy/arab_youth/Documents/ working_paper_series/ifi_wps04_ay_Melki.pdf adresinden erişilmiştir.
• Nedim Bal, P. & Metan, H. (2016). Bilgisayar bağımlılığı ile baş etme psiko-eğitimi programının 9. sınıf öğrencileri üzerindeki etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 62-74.
• Neumann, M. M. (2014). An examination of touch screen tablets and emergent literacy in Australian pre-school children. Australian Journal of Education, 58(2), 109-122.
• Oblinger, D. G. & Oblinger, J. L. (2005). Educating the net generation. http://www.educause.edu/research-and-publications/books/educating-net-generation adresinden erişilmiştir.
• Orhan, D., Kurt, A. A., Ozan, Ş., Som Vural, S. ve Türkan, F. (2014). Ulusal eğitim teknolojisi standartlarına genel bir bakış. Karaelmas Journal of Education Sciences, 2(1), 65-79.
• Özerbaş, M. A. ve Güneş, A. M. (2015). Sınıf öğretmenlerinin ilkokuma yazma öğretimi sürecinde eğitim teknolojilerini kullanmaya yönelik görüşleri. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1775-1788.
• Özgiden, H. (2013). Dijital Kültür Sürecinde Elektronik Ticaretin Dönüşümü: Sosyal Ticaret Uygulamaları Toplumu Bağlamında İncelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Öztürk, E. & Can, I. (2013). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin elektronik kitap okumaya ilişkin görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17, 137-153.
• Pedro, F. (2006). The New millennium learners: Challenging our views on ICT and learning. http://www.oecd.org/dataoecd/1/1/38358359.pdf adresinden erişilmiştir.
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital ımmigrants. On the Horizon, 9(5), 1-6.
• Rideout, V.J., Foehr, U.G. & Roberts, D.F. (2010). Generation M2 project: Media in the lives of 8-18 year-olds. A kaiser family foundation study. http://www.kff.org/entmedia/upload/8010.pdf adresinden erişilmiştir.
• Sancar Tokmak, H., Yavuz Konokman, G. ve Yanpar Yelken, T. (2013). Mersin üniversitesi okul öncesi öğretmen adaylarının teknolojik pedagojik alan bilgisi (TPAB) özgüven algılarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(1), 35-51.
• Scott, J. (1990). A matter of record. Cambridge: Polity Press.
• Seferoğlu, S. S. ve Yıldız, H. (2013). Dijital çağın çocukları: İlköğretim öğrencilerinin Facebook kullanımları ve internet bağımlılıkları üzerine bir araştırma. İletişim ve Diplomasi, 2, 31-48.
• Sert, G., Kurtoğlu, M., Akıncı, A. ve Seferoğlu, S. S. (2012, Şubat). Öğretmenlerin teknoloji kullanma durumlarını inceleyen araştırmalara bir bakış: Bir içerik analizi çalışması. Akademik Bilişim Konferansı. Uşak Üniversitesi, UŞAK.
• Small, G.W. & Vorgan, G. (2008). Meet your ı brain: Surviving the technological alteration of the modern mind. New York: Collins Living.
• Şahin, C. ve Demir, F. (2015). Değişim çağında okul yöneticilerinin okullardaki eğitim teknolojilerini yönetme becerilerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(39), 717-725.
• Şahin, C. M. (2009). Yeni binyılın öğrencilerinin özellikleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 155-172.
• Tarı Cömert, I. & Kayıran, S. M. (2010). Çocuk ve ergenlerde internet kullanımı. Çocuk Dergisi, 10(4), 166-170.
• Topal, M. ve Akgün, Ö. E. (2015). Eğitim fakültesinde okuyan öğretmen adaylarının eğitim amaçlı internet kullanımı öz-yeterlik algılarının incelenmesi: Sakarya üniversitesi örneği. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 343-364.
• Topal, M. (2013). Eğitim Fakültesinde Okuyan Öğretmen Adaylarının Eğitim Amaçlı İnternet Kullanımı Öz-Yeterlik Algılarının İncelenmesi ve Geliştirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya. Türkiye İstatistik Kurumu, (2017). Hane halkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1028 adresinden erişilmiştir.
• Türkoğlu, T. (2010). Dijital kültür. İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Twenge, J. M., Campell, S. M., Hoffman, B.J., & Lance, C. E. (2010). Generational differences in work value: Leisure and extrinsic value ıncreasing, social and ıntrinsic value decreasing. Journal of Management, 36(5), 1117-1147.
• Uğraş, T. (2012). Türkiye’deki Dijital Yerlilerin Yeni Medyayı Kullanım Alışkanlıklarının Bilgi Toplumu Bağlamında İncelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Uluçay, İ.S. (2013). Dijital oyunların eğitim programlarına entegrasyonu: engeller ve yardımcılar. Ocak, M. A. (ed.), Eğitsel Dijital Oyunlar (s.215-230) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Ural, Y. (2012, Şubat 12). Başparmak çocuklar. http://www.milliyet.com.tr/ basparmak-cocuklar/yalvacural/pazar/yazardetay/12.02.2012/1501220/default.htm adresinden erişilmiştir. Veen, W. (2003). A new force for change: Homo zappiens. The Learning Citizen (7), 5-7
• Wan, C.S. & Chiou, W.B. (2006). Why are adolescents addicted to online gaming? An interview study in Taiwan. Cyberpsychology & Behavior, 9(6), 762-766.
• Yaman, H., Demirtaş, T. ve Aydemir, Z. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital pedagojik yeterlilikleri. Elektronik Turkish Studies, 8(8), 1407-1419.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, H. ve Seferoğlu, S. S. (2013). Sayısal uçurumun önlenmesinde eğitimin işlevi ve bilişim teknolojileri öğretmenlerinin bu süreçteki rolü. Middle Eastern & African Journal of Educational Research (MAJER), 3, 69-79.
• Yılmaz, E., Şahin, Y. L., Haseski, H. İ. ve Erol, O. (2014). Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Balıkesir ili örneği. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi EBAD, 4(1), 133-144.
• Yılmaz, K. ve Ayaydın, Y. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğretim teknolojileri kullanımına ilişkin alt yapılarının ve yeterlilik algılarının incelenmesi: Nitel bir çalışma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 87-107.