Araştırma Sorgulamaya Dayalı Öğretimin Ortaokul Öğrencilerinin Fen Başarısı, Sorgulama Algısı ve Üstbiliş Farkındalığına Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 39 Sayı: 2, 703 - 725, 01.08.2019

Burcu Varlı , Şafak Uluçınar Sağır

https://doi.org/10.17152/gefad.407417

Cited By: 16

Öz

---

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim fen bilimleri dersinde 5. sınıf
"Işığın ve Sesin Yayılması" ünitesinde araştırma sorgulamaya dayalı
öğrenme yaklaşımının, öğrencilerin akademik başarı, üstbiliş ve sorgulama
becerisi algıları üzerine etkisini araştırmaktır. Çalışmada, ön test- son test
kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini
2016-2017 eğitim öğretim yılında, Samsun ili Havza ilçesinde bulunan bir
ortaokulda öğrenim gören 31 öğrenci oluşturmaktadır. Uygulama kapsamında,
araştırma sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına uygun etkinlikler
geliştirilmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak; başarı testi,
Sorgulayıcı Öğrenme Becerileri Algısı ölçeği ve Üstbiliş ölçeği kullanılmıştır.
Deney grubunda araştırma sorgulamaya dayalı öğretim yaklaşımı uygulanırken
kontrol grubunda daha önceden sınıfta uygulanan yöntemle konunun öğretimi
yapılmıştır.Çalışmanın analizinde SPSS 20.0 istatistik paket programı
kullanılmıştır. Verilerin normal dağılımı, çarpıklık-basıklık değerlerinden ve
Kolmogorov Smirnov testi ile kontrol edilmiştir. Normal dağılım gösteren
verilere parametrik testler uygulanmıştır. t-testi ve ANCOVA varsayımlarının
kontrolü yapılmış ve bu testlerin uygulaması uygun bulunmuştur. Sonuçlar p=0.05
anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir. Araştırmada,araştırma sorgulamaya
dayalı öğrenme yaklaşımının; öğrencilerin akademik başarıları, sorgulayıcı
öğrenme becerileri ve üstbilişleri üzerinde anlamlı etkisi olduğu sonucuna
ulaşılmıştır. Araştırmacılara yönelik çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Araştırma sorgulamaya dayalı öğretim, Fen öğretimi, Sorgulama becerileri, Üstbiliş

Kaynakça

• Altınay, A. & Berberoğlu, G. (2012). Rehberli sorgulama deneylerinin bilimsel süreç becerilerinin kazandırılmasına, başarıya ve kavramsal değişime etkisi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Niğde (http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/tam_metin/pdf/2523- 31_05_2012-04_00_43.pdf)Arslan, M. (2007). Constructivist approaches in education. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 40 (1), 41-61.
• Bağçeci, B., Döş, B. & Sarıca, R. (2011). İlköğretim öğrencilerinin üst bilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 551-566
• Bell, R. L., Smetana, L. & Binns, I. (2005). Simplifying inquiry instruction. The Science Teacher, 72 (7), 30-33.
• Bliss, T.J., Dillman, A., Russell, R., Anderson, M., Yourick, D., Jett, M., & Adams, B. J.(2007). Nematodes: Model organisms in high school biology. The Science Teacher, 74 (4), 34-40.
• Bozkurt, O. (2012). Fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin akademik başarılarına ve bilimsel süreç becerilerine etkisi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (18), 187-200.
• Brown, A. L. (1980). Metacognitive development and reading. In R.J. Spiro, B. Bruce, W. Brewer (Eds.), Theoretical issues in reading comprehension. Hillsdale, NJ: Lawrence Erbaum.
• Carin, A., & Bass, J.(2005). Teaching Science As Inquiry.Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Prentice Hall.
• Chi, M. T. H., DeLeeuw, N., Chiu, M.-H., & LaVancher, C. (1994). Eliciting selfexplanations improves understanding. Cognitive Science, 18, 439-477.
• Colburn, A. (2006). What teacher educators need to know about inquiry-based instruction. Paper presented at the annual meeting of the Association for the Education of Teachers in Science, Akron, OH. Web: www.csulb.edu/~acolburn/ AETS.htm.
• Crawford, B. A. (2000). Embracing the essence of ınquiry: new roles for science teachers. Journal of Research in Science Teaching, 37 (9), 916–937.
• Çakar, E. (2013). Fen ve teknoloji dersinde araştırmaya dayalı öğrenmenin öğrencilerin erişilerine, kavram öğrenmelerine, üst biliş farkındalıklarına ve fen ve teknoloji dersine yönelik tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir
• Çalışkan, H. (2008). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının derse yönelik tutuma, akademik başarıya ve kalıcılık düzeyine etkisi‖, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çelik, S., Şenocak, E., Bayrakçeken, S., Taşkesenligil, Y. & Doymuş, K. (2005). Aktif öğrenme stratejileri üzerine bir derleme çalışması. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 155-185.
• Çeliksöz, M. (2012). Farklı düzeylerdeki sorgulayıcı-araştırmaya dayalı öğretim yöntemlerinin ilköğretim öğrencilerinin başarı, tutum, bilimsel süreç becerisi ve bilgi kalıcılıklarına etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı, Edirne.
• Collins, A. (1998). National science education standards: A political document. Journal of Research in Science Teaching, 35 (7), 711 - 727
• Dilbaz, G. A., Yelken, T. Y., & Özgelen, S. (2016). Araştırma temelli öğrenmenin fen ve teknoloji dersine yönelik tutum ve araştırma becerileri üzerindeki etkisi. İlköğretim Online, 15(2), 708-722.
• Duban, N. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersinin sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına göre işlenmesi: Bir eylem araştırması. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• French, D. & Russell, C. (2002). Do graduate teaching assistants benefit from teaching inquiry-based laboratories? Bioscience. 52 (11), 1036-41.
• Geier, R., Blumenfeld, P. C., Marx, R. W., Krajcik, J. S., Fishman, B., Soloway, E. & Clay-Chambers, J. (2008). Standardized test outcomes for students engaged in inquiry-based science curricula in the context of urban reform. Journal of Research in Science Teaching, 45, 922-939.
• Germann, J.P., Aram, R. & Burke, G. (1996). Identifiying patterns and relationships among the responses of seventh grade students to the science process skills of designing experiments. Journal of Research in Science Teaching, 33(1), 79-99.
• Gibson, H.L. & Chase, C. (2002). Longitudinal impact of an inquiry-based program on middle school students’ attitudes toward science. Science Education, 86 (5),693–705.
• Gilardi, S., & Lozza, E. (2009). Inquiry- based learning and undergraduates‟ professional ıdentity development: assessment of a field research-based course. Innov High Education, 34, 245-256.
• Gunstone, R., & Mitchell, I. J. (1998). Metacognition and conceptual change. In J. L. Mintzes, J. H. Wandersee, & J. D. Noval (Eds.), Teaching for science education: A human constructivist view (pp. 133–163). San Diego, CA: Academic Press.
• Günel, M.,Kıngır, S., & Geban, Ö. (2012). Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme (ATBÖ) yaklaşımının kullanıldığı sınıflarda argümantasyon ve soru yapılarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37 (164), 317-330.
• Hartman, H. (2002). Metacognition in science teaching and learning. İçinde H. Hartman (Ed.) Metacognition in learning and instruction (pp. 173-202). New York: Kluwer Academic Publishers.
• Karapınar, A. (2016). Sorgulamaya dayalı öğrenme ortamının öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ve bilimsel düşünme yetenekleri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi (15. bs). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kösa, T. (2014). Yarı-deneysel ve tek durumlu tasarımlar, Demir, S.B. (Edt). Nicel, nitel ve karma eğitim araştırmaları, (s. 320), Ankara, Eğiten Kitap.
• Lim, B. (2001). Guidelines for designing ınquiry-based learning on the web: online pro-fessional development of educators. PhD Thesis, Indiana University.
• Llewellyn, D. (2005). Teaching high school science through inquiry. USA: Corwinn Press, A Sage Publications Company.
• Marx, W.R., Blumenfeld, P.C., Krajcik, J.S, Fishman, B., Soloway, E., Geier, R. & Tal, T.R. (2004). Inquiry-based science in the middle grades: assessment of learning in urban systemic reform. Journal of Research in Science Teaching, 41 (10), 1063-1080.
• MEB, (2004). Tebliğler Dergisi, 67: 2563.
• Meichenbaum, D. (1985). Teaching thinking: A cognitive-behavioral perspective. In J. W. Segal, S. F. Chipman & R. Glaser (Eds.), Thinking and Learning Skills. Vol:2 Research and open questions( 407-426). Hillsdale.
• NRC, (2000). Inquiry and National Science Educational Standards, Washington, D.C.: National Academy Press.
• Orcutt, C.B.J. (1997). A case study on ınquiry-based science education and students’ feelings of success. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. University of San Jose State.
• Palinscar, A. S., & Brown, A. L. (1984). Reciprocal teaching of comprehension-fostering and comprehension-monitoring activities. Cognition and Instruction, 1(2), 117-175.
• Price, B. (2001). Enquiry-based learning: an introductory guide. Nursing Standard, 15(5), 45-52.
• Sağlamer Yazgan, B. (2013). Araştırmaya dayalı sınıf dışı laboratuvar etkinliklerinin öğrencilerin araştırma-sorgulama becerilerine ve çevreye karşı tutumlarına etkisi.Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Schraw, G. & Graham, T. (1997). Helping gifted students develop metacognitive awareness. Roeper Review, 20 (1), 4-5. doi: 10.1080/02783199709553842
• Shih, J. L., Chuang, C. W. & Hwang, G.J. (2010). An inquiry- based mobile learning Approach to Enhancing social science learning effectiveness. Educational Technology & Society, 13 (4), 50-62.
• Şensoy, Ö. ,Yıldırım, H.,İ. (2017). Araştırma soruşturma tabanlı öğrenme yaklaşımının yaratıcı düşünme ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Cumhuriyet International Journal of Education, 6 (1), 2017, 34 – 46.
• Taşkoyan, S. N. (2008). Fen ve teknoloji öğretiminde sorgulayıcı öğrenme stratejilerinin öğrencilerin sorgulayıcı öğrenme becerileri, akademik başarıları ve tutumları üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İzmir.
• Ulu, C.(2011). Fen öğretiminde araştırma sorgulamaya dayalı bilim yazma aracıkullanımının kavramsal anlama, bilimsel süreç ve üstbilişbecerilerine etkisi. Yayınlanmış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldız, E. (2008). 5E modelinin kullanıldığı kavramsal değişime dayalı öğretimde üstbilişin etkileri: 7. Sınıf kuvvet ve hareket ünitesine yönelik bir uygulama. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Yıldız,E., Akpınar,E., Tatar, N., Ergin, Ö. (2009) İlköğretim öğrencileri için geliştirilen biliş üstü ölçeğinin açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3).
• Yetişir, İ.,M. (2016). Rehberli araştırma- sorgulamaya dayalı fizik öğretimi: Öğretmen adaylarının akademik başarıları ve uygulama hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 49 (1), 159-182.
• Wilson, C. D., Taylor, J. A., Kowalski, S. M. & Carlson, J. (2010). The relative effects and equity of inquiry-based and common place science teaching on students’ knowledge, reasoning, and argumentation. Journal of Research in Science Teaching, 47, 276-301.