The Effect of Family Communication Skills Psychoeducation Program on Couples’ Communication Skills and Dyadic Adjustment

Yıl 2020, Cilt: 40 Sayı: 1, 255 - 288, 30.04.2020

Abdullah Atan , Mustafa Buluş

https://doi.org/10.17152/gefad.523779

Cited By: 2

Öz

In this study, the effects of a structured Family Communication Skills
Psychoeducation Program on parental communication skills and dyadic adjustment
were examined. Quasi - experimental pre-test and post-test with control group
design was used in the study. 24 couples participated in the study. In
experimental group 12 couples were taken into the program and it was planned
and applied for a total of eight weeks. Communication Skills and Dyadic
Adjustment Scales were used as data collection tools and Mann Whitney U and
Wilcoxon Singed Ranks Tests were used in the analysis of the data. As a result
of the analyses, it was found that communication skills and the dyadic
adjustment test scores of the couples in the experimental group were
significantly increased after the applied psychoeducation program; there was
not a significant difference between the control group couples’ communication
skills and dyadic adjustment and dyadic satisfaction, dyadic consensus,
affectional expression sub-scales of the pre- and post-test scores; however
there was a significant decrease in the dyadic cohesion subscale scores in
measure of the pre-test and post-test scores; experimental group couples’ ego
supportive language, active listening, empathy, I-language subscales of
communication skills and dyadic adjustment post-test scores averages higher
than control group couples’ averages; yet there was no significant difference
between self-recognition/disclosure subscale of communication skills post-test
scores. In the present study, the findings were discussed and the
recommendations were presented together with the educational implications.

Anahtar Kelimeler

Family communication skills psychoeducation program, communication skills, dyadic adjustment

Aile İletişim Becerileri Psikoeğitim Programının Eşlerin İletişim Becerilerine ve Çift Uyumuna Etkisi

Öz

Bu çalışmada, yapılandırılmış bir “Aile İletişim Becerileri Psikoeğitim Programı”nın eşlerin iletişim becerilerine ve çift uyumuna etkisi incelenmiştir. Çalışmada ön test – son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Çalışmaya 24 çift katılmıştır. Deney grubunda 12 çift psikoeğitim programına alınmış ve program haftada bir gün olmak üzere toplam sekiz hafta planlanarak uygulanmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak İletişim Becerileri ve Çift Uyum Ölçekleri kullanılmıştır. Verilerin analizinde Mann Whitney U ve Wilcoxon İşaretli Sıralar testi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; deney grubu eşlerinin iletişim becerileri ve çift uyumu test puanlarının uygulanan psikoeğitim programı sonrasında anlamlı düzeyde yükseldiği; kontrol grubu eşlerinin iletişim becerilerinin ve çift uyumunun eşler arası doyum, eşler arası fikir birliği, duygusal ifade alt boyutları ön ve son test puanlarının ölçümünde anlamlı bir fark olmadığı, ancak çift uyumunun eşler arası bağlılık alt boyutu ön ve son test puanlarının ölçümü sonucunda anlamlı düzeyde bir düşüş olduğu; deney ve kontrol grubu eşlerinin iletişim becerilerinden egoyu geliştirici dil, etkin dinleme, empati, ben dili alt boyutları ve çift uyumu son test puanları ölçümünde deney grubunun puan ortalamasının kontrol grubundan anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu, ancak iletişim becerilerinden kendini tanıma/açma alt boyutu son test puanları arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Araştırmada, elde edilen bulgular eğitsel doğurguları ile birlikte tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Aile iletişim becerileri psikoeğitim programı, iletişim becerileri, çift uyumu

Kaynakça

• Adair, J. (2013). Etkili İletişim. (4. Baskı). (Ö. Çolakoğlu, çev.). İstanbul: Babıâli Kültür Yayıncılığı.
• Akgün, R. ve Polat Uluocak, G. (2010). Evlilikte etkili iletişim ve problem çözme: bir toplum merkezindeki kadınlarla gerçekleştirilen grup çalışması. Aile ve Toplum Eğitim, Kültür ve Araştırma Dergisi, 6 (23), 9-22.
• Alisinanoğlu, F., ve Köksal, A. (2000). Gençlerin ben durumları (ego state) ve empatik becerilerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 11-16.
• Bağcı, B. ve Buluş, M. (2016). Evlilik Doyumu: Aile Yılmazlığı ve Etkili İletişim Becerilerinin Rolü Açısından Bir Analiz. (Yayımlanmamış makale).
• Banovcinova, A. ve Levicka, K. (2015). The impact of the financial income on the family communication. Revista Romaneasca pentru Educatie Multidimensionala, 7 (2), 35-46.
• Basharpoor, S. ve Sheykoleslami, A. (2015). The relation of marital adjustment and family functions with quality of life in women. Europe's Journal of Psychology, 11 (3), 432–441.
• Bayram, L. (2013). Düzenli spor yapmanın ıslahevlerindeki çocuk ve gençlerin sosyal uyum ve iletişim becerileri üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Brassart, E. ve Schelstraete, M. A. (2015). Enhancing the communication abilities of preschoolers at risk for behavior problems: effectiveness of a parent-ımplemented language ıntervention. Infants and Young Children, 28 (4), 337-354.
• Be, D., Whisman, M. A. ve Uebelacker, L. A. (2013). Prospective associations between marital adjustment and life satisfaction. Journal of the International Association For Relationship Research, 20, 728-739.
• Bernier, A., Jarry-Boileau, V. ve Lacharit´e, C. (2014). Marital satisfaction and quality of father–child ınteractions: the moderating role of child gender. The Journal of Genetıc Psychology, 175 (2), 105–117.
• Buluş, M. (2016, Mart). 5-6 yaş çocuklarında sosyal duygusal uyum: aile yılmazlığı, ego durumları, evlilik doyumu ve iletişim becerilerinin rolü açısından bir analiz. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Kongresi 18-20 Mart 2016 içinde. İstanbul: Haliç Kongre Merkezi.
• Buluş, M., Atan, A. ve Erten Sarıkaya, H. (2015). İletişim becerileri ölçeği geliştirme çalışması (Yayımlanmamış Araştırma).
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni Spss Uygulamaları ve Yorum (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
• Cihangir, Z. (2000). Üniversite öğrencilerine verilen etkin dinleme becerisi eğitiminin başkalarını dinleme becerisine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Cüceloğlu, D. (2015). İletişim Donanımları (50. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Cüceloğlu, D. (2012). Yeniden İnsan İnsana (45. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çam, S. (1997). İletişim becerileri eğitimi programının öğretmen adaylarının ego durumlarına ve problem çözme becerisi algılarına etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Deniz, İ. (2003). İletişim becerileri eğitiminin ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin iletişim becerisi düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Dökmen, Ü. (2015). Sanatta ve Günlük Yaşamda İletişim Çatışmaları ve Empati (53. Basım). İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Duran, Ş. ve Hamancı, Z. (2010). Evlilik öncesi ilişki geliştirme programının romantik ilişkiler yaşayan üniversite öğrencilerinin iletişim becerileri ve çatışma iletişim tarzları üzerine etkisinin incelenmesi. Aile ve Toplum Eğitim, Kültür ve Araştırma Dergisi, 6 (23), 87-99.
• Ekşi, H. ve Kahraman, Z. (2012). Bir evlilik ve aile hayatı eğitim programının evli kadınlarda evlilik uyumuna ve aile sistemine etkisi. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 36, 129-145.
• Erbek, E., Beştepe, E., Akar, H., Alpkan, L. ve Eradamlar, N. (2005a). Cinsellik ve çift uyumu arasındaki ilişki: üç grup evli çiftte karşılaştırmalı bir çalışma. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 18 (2), 72-81.
• Erbek, E., Beştepe, E., Akar, H., Eradamlar, N. ve Alpkan, R. L. (2005b). Evlilik uyumu. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 18 (1), 39-47.
• Ersanlı, K., ve Balcı, S. (1998). İletişim becerileri envanterinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(10), 7-12.
• Fışıloğlu, H. ve Demir, A. (2000). Applicability of the dyadic adjustment scale for measurement of marital quality with turkish couples. Europen Journal of Psychological Assessment, 16 (3), 214-218.
• Gürkan, N. (2011). Hemşirelerin etkin dinleme ve beden dilini değerlendirme özelliklerinin araştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul.
• Hacı, Y. (2011). Evlilik uyumunun empatik eğilim, algılanan aile içi iletişim ve çatışma çözme stillerine göre yordanması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Hiew, D. N., Halford, W. K., Van Der Vijver ve Liu, S. (2016). Communication and relationship satisfaction in chinese, western, and ıntercultural chinese–western couples. Journal of Family Psychology, 30 (2), 193-202.
• High, A. C. ve Scharp, K. M. (2015). Examining family communication patterns and seeking social support direct and ındirect effects through ability and motivation. Human Communication Research, 41, 459-479.
• Kapıkıran, N., ve Kapıkıran, Ş. (2000). İletişim becerisi eğitiminin anaokulu öğretmenliği öğrencilerinin empatik eğilim ve empatik becerileri üzerindeki etkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 69-77.
• Karahan, F., Sardoğan, M. E., Güven, M. Ç., Özkamalı, E. ve Dicle, A. N. (2006). İnsan ilişkileri ve iletişim dersi’nin öğretmen adaylarının çatışma çözme ve empatik beceri düzeylerine etkisi. Eurasian Journal of Educational Research, 23, 127-136.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (28. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Korkut, F. (2005). Yetişkinlere yönelik iletişim becerileri eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 143-149.
• Köksal, A. (2000). Müzik eğitimi alma, cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre ergenlerin empatik becerilerinin ve uyum düzeylerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 99-107.
• Kumar, P. S. (2015). Psychological well being and marital adjustment: a study on elderly couples in post parental stage of life. Indian Journal of Gerontology, 29 (1), 77-90.
• Liermann, K. ve Norton, C. L. (2016). Enhancing family communication: examining the impact of a therapeutic wilderness program for struggling teens and parents. Contemporary Family Therapy Journal,38, 14-22.
• Locke, H. J. ve Wallace, K. M. (1959). Short marital-adjustment and prediction tests: their reliability and validity. Marriage and Family Living, 21, 251-255.
• Muraru, A. A. ve Turliuc, M. N. (2013). Predictors of marital adjustment: are there any differences between women and men? Europe's Journal of Psychology, 9 (3), 427-442.
• Nazlı, S. (2014). Aile Danışmanlığı (11. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Norton, R. (1983). Measuring marital quality: a critical look at the dependent variable. Journal of Marriage and Family, 45, 141-151.
• Önder, A. (2003). Ailede İletişim: Konuşarak ve Dinleyerek Anlaşalım. İstanbul: Morpa Kültür ve Yayınları.
• Öner, N. (2001). Farklı cinsiyet yönelimli kız ve erkek üniversite öğrencilerinin empatik beceri düzeylerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Özalp, B. (1993). Nevrotik ve normal kadın ve erkeklerin empatik becerilerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Özbey, S. (2012). Ebeveynlerin evlilik uyumu ve algıladıkları sosyal destek ile altı yaş çocuklarının problem davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (1), 43-62.
• Özer, K. (2002). İletişimsizlik Becerisi. (3. Baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Planalp, S. (1999). The Intertwining of communication and emotion: a communications scientist’s perspectives. New York: Cambridge Unv. Pres.
• Spanier, G. B. (1976). Measuring dyadic adjustment: new scales for assessing the quality of marriage and smilar dyads. Journal of Marriage and the Family, 38, 15-28.
• Soylu, Y. ve Kağnıcı, D. Y. (2015). Evlilik uyumunun empatik eğilim, iletişim ve çatışma çözme stillerine göre yordanması. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5 (43), 44-54.
• Şener, A. ve Terzioğlu, G. (2002). Ailede Eşler Arası Uyuma Etki Eden Faktörlerin Araştırılması. http://ailetoplum.aile.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Şimşek, E. (1995). Öğretmen ve öğrencilerin empatik becerileri ile öğrencilerin kendilerine verilmesini istedikleri empatik becerilerin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Ünversitesi, Ankara.
• Telman, N ve Ünsal, P. (2005). İnsan İlişkilerinde İletişim. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Temiz, G. (2014). Anne çocuk iletişim becerileri eğitiminin çocukların duyguları tanıma ve ifade etme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• TDK (2016). Türk Dil Kurumu. www.tdk.gov.tr adresinden erişildi.
• Ürgüplü Şıraman, K. F. (2006). Etkili öğretmenlik eğitiminin öğretmenlerin iletişim becerilerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Üstündağ, E. (2006). İletişim becerilerini geliştirme programının güvenlik bilimleri fakültesi öğrencilerinin kendini açma davranışlarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Yalçın, H. (2014). Evlilik uyumu ile sosyodemografik özellikler arasındaki ilişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3, 250-261.
• Yılmaz Yüksel, A. (2003). Empati eğitim programının ilköğretim öğrencilerinin empatik becerilerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Yüksel-Şahin, F. (1997). Grupla iletişim becerileri eğitiminin üniversite öğrencilerinin iletişim beceri düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Whirter, Mc. J. ve Voltan-Acar, N. (2005). Çocukla İletişim (5. Baskı). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.