Okul Müdürlerinin Öğretimsel Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Öğrenen Örgüt Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 42 Sayı: 2, 1275 - 1301, 29.08.2022

Bayram Bozkurt , Soner Taşdemir

https://doi.org/10.17152/gefad.1078572

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmada öğretmen algılarına göre ilkokullarda görev yapan okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile öğrenen örgüt algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma ilişkisel tarama modeli ile desenlenmiştir. Araştırmanın evreni Gaziantep ili Şahinbey ilçesinde 124 ilkokulda görev yapan 4097 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise uygun örnekleme yöntemi ile belirlenen 428 ilkokul öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırma verileri Şişman (2016) tarafından geliştirilen “Öğretim Liderliği Davranışları Ölçeği” ve Bil (2018) tarafından geliştirilen “Okullarda Öğrenen Örgüt Ölçeği” aracılığı ile toplamıştır. Veriler analiz edilirken aritmetik ortalama, standart sapma, Pearson momentler çarpımı korelasyon analizi ve yapısal eşitlik modellemesi (YEM) gibi analiz yöntemleri kullanılmıştır.
Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile öğretmenlerin öğrenen örgüt algıları arasında kuvvetli düzeyde, pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca öğretimsel liderlik davranışlarının öğrenen örgüt düzeyini yordama gücüne yönelik yapılan yapısal eşitlik modellemesi analizi sonucuna göre öğretimsel liderlik davranışlarının öğrenen örgütün güçlü bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu bağlamda eğitim örgütlerinin öğrenen örgütler hâline gelebilmesi için okul müdürlerinin öğretimsel liderlik becerilerinin geliştirilmesine yönelik uygulamaların arttırılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Okul yöneticileri, Öğrenen örgüt, Öğretimsel liderlik, Yapısal eşitlik modellemesi

Destekleyen Kurum

Çalışma herhangi bir kurum tarafından destek alınmamıştır.

Investigation of the Relationship Between School Administrators' Instructional Leadership Behaviors and Teachers' Perceptions of Learning Organizations

Öz

This research examines the relationship between the instructional leadership behaviors of the school principals working in primary schools and the learning organization according to teacher perceptions. The universe of the study consists of 4097 primary school teachers working in 124 primary schools in Şahinbey district of Gaziantep province. The study consists of 428 primary school teachers determined by simple convenience sampling method. The research data was collected through the "Instructional Behaviors Scale" developed by Şişman (2016) and the "Learning Organization Scale in Schools" developed by Bil (2018). When analyzing the data, analysis methods such as arithmetic mean, standard deviation, Pearson Product Moment Correlation analysis and Structural Equation Modeling (SEM) were used. It has been determined that there is a strong, positively significant relationship between the instructional leadership
behaviors of the principals and the perceptions of the teachers' learning organizations. In addition, according to the structural equation modeling analysis of the learning organization level of instructional leadership behaviors, it was concluded that the teaching leadership behaviors are a strong fatigue of the learning organization. In this context, it may be proposed to increase the practices for the development of instructional leadership skills of school principals in
order for educational organizations to become learning organizations.

Anahtar Kelimeler

Learning organization, Instructional leadership, School administrators, Structural equation modeling

Kaynakça

• Acat, B. (2021). Okullarda eğitim programının yönetimi. S. Turan (Ed.), Eğitim yönetimi içinde (s. 315-343). Asos Yayınları.
• Akbay, L. (2019). İlişkisel araştırmalar. S. Şen & İ.Yıldırım (Ed.). Eğitimde araştırma yöntemleri içinde (s.61-92). Nobel Akademi.
• Akdeniz, C. (2003). İlköğretim öğretmenlerinin öğrenen örgüt etkenlerine ilişkin görüşleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Aydemir, Y. & Koşar, S. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin öğrenen örgüt algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Ankara ili örneği). Başkent University Journal of Education, 6(2), 250 - 264.
• Aydemir, M. (2000), Örgütsel öğrenme ve toplam kalite yönetimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), 28-43.
• Balcı, A. (2013). Etkili okul ve okul geliştirme: Kuram, uygulama ve araştırma. Pegem Akademi.
• Banoğlu, K. (2009). İlköğretim okullarında görev yapmakta olan yönetici ve öğretmenlerin öğrenen örgüt algısı (Kağıthane ilçesi örneği) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Barutçugil, İ. (2002). Eğitim becerilerinin geliştirilmesi eğiticinin eğitimi. Kariyer Yayınları.
• Baş, G. & Yıldırım, A. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarının farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Education Sciences, 5(4), 1909-1931.
• Bil, E. (2018). Ortaöğretim okullarının öğrenen örgüt, örgütsel güven ve iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Bilir, B. &Arslan, H. (2016). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin kendi kurumlarına ilişkin öğrenen örgüt algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 241-260.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2021). Bilimsel araştırma yöntemleri (30. Baskı). Pegem Akademi.
• Çalık, T. (2003). Öğrenen örgütler olarak eğitim kurumları. Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8), 115-130.
• Çora, H. (2020). Eğitim kurumlarında yöneticilerin kullandıkları lider-güç kaynaklarının örgütsel öğrenme üzerindeki etki ve sonuçları. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(21), 48-63. https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2020.003
• Dağdeviren, B. (2020). Sürdürülebilir liderlik ile öğrenen örgüt arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi. Açık Erişim Sistemi: http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/handle/11655/22373
• Doğan, S., Uğurlu, C. T., Topçu, İ., & Yiğit, Y. (2015). Farklılıkların yönetimi ile öğrenen okul arasındaki ilişkinin öğretmen algılarına göre incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 121-140.
• Durdağı, A., & Sezer, Ş. (2014). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile okulların öğrenen örgüt olma düzeyi arasındaki ilişki. Turkish Journal of Educational Studies, 1(2), 126-151.
• Garvin, D. A., Edmondson, A. C., & Gino, F. (2008). Is yours a learning organization?. Harvard Business Review, 86(3), 1-11.
• Güçlü, N., & Türkoğlu, H. (2003). İlköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin öğrenen organizasyona ilişkin algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 137-161.
• Güleş, H. (2007). İstanbul ili Bayrampaşa ilçesindeki resmi ilköğretim yönetici ve öğretmenlerinin öğrenen organizasyona ilişkin algıları. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Gümüseli, A. (2001). Çağdaş okul müdürünün liderlik alanları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 28(28), 531-548.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe, yöntem ve Analiz (5. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55.
• Hui, L. S., & Singh, G. S. B. (2020). The ınfluence of ınstructional leadership on learning organisation at high performing primary schools in Malaysia. Asian Journal of University Education, 16(2), 69-76.
• Kış, A., & Konan, N. (2014). Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarını gösterme düzeylerine ilişkin öğretmen görüşlerinin cinsiyetlerine göre meta analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(6), 1-17.
• King, D. (2002). The changing shape of leadership. Educational Leadership, 59(8), 61-63.
• Knapp, M. S., Copland, M. A., & Talbert, J. E. (2003). Leading for Learning: Reflective Tools for School and District Leaders. CTP Research Report. Kofman, F. & Senge P. (1993). Communities of commitment: The heart of learning organizations. Organizational Dynamics, 22(2), 5-23.
• Korkmaz, M. (2008). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğrenen örgüt özellikleri arasındaki ilişki üzerine nicel bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 53(53), 75-98.
• Kösterelioğlu, M. & Olukcu, E. (2019). Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik rolleri ile öğretmenlerin örgütsel özdeşleşme düzeylerinin ilişkisi. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 2(2), 31-45.
• Memduhoğlu, H. B. & Kuşci, E. (2012). Yönetici ve öğretmenlerin algılarına göre ilköğretim okullarında örgütsel öğrenme. İlköğretim Online, 11(3), 748-761.
• Omur, Y. E. & Argon, T. (2016). Teacher opinions on the innovation management skills of school administrators and organizational learning mechanisms. Eurasian Journal of Educational Research, 16(66), 243-262.
• Öneren, M. (2012). İşletmelerde öğrenen örgütler yaklaşımı. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 4(7), 161-176.
• Özdemir, S. & Sezgin, F. (2002). Etkili okullar ve öğretim liderliği. Kırgızistan Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 266-282.
• Özdemir, S. , Karadağ, N. & Kılınç, A. Ç. (2013). Öğrenen örgütlerde liderlik: Okul müdürleri üzerine nitel bir araştırma. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 17-34. https://doi.org/10.17679/inuefd.108598
• Özdoğru, M., & Güçlü, N. (2020). Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışları ile kurumsal itibar algısı arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(3), 1869-1914.
• Rijal, S. (2009). Leading the learning organization. Business Education & Accreditation, 1(1), 131-141.
• Rosnah I., Muhammad F. A. G., & Saedah S. (2014). Amalan kepimpinan organisasi pembelajaran di sekolah berprestasi tinggi. Jurnal Kepimpinan Pendidikan, 1(2), 1-12.
• Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling. Lawrence Erlbaum Associates.
• Senge P. (2018). Beşinci Disiplin (A. İldeniz, A. Doğukan, B. Pala, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Serin, M. K. (2011). İlköğretim kurumlarında öğretimsel liderlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki (Konya ili örneği). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Sunguroğlu, M. (1998), Öğrenen örgütler ve yeni liderlik yaklaşımı, S. Tevrüz (Ed.) Endüstri ve örgüt psikolojisi içinde (s. 57-63). Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Şahin, C. (2010). İlköğretim okullarındaki müdürlerin bilgi yönetimi becerileri ile okulların öğrenen örgüt olma düzeyleri arasındaki ilişki (Ankara ili örneği).[Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Şişman, M. (2016). Öğretim liderliği davranışları ölçeği: Geçerlik, güvenirlik ve norm çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(3), 375-400.
• Şişman, M. (2018). Öğretim liderliği. Pegem Akademi.
• Tetik, S. (2021). Öğretmenlerin öğrenen örgüt algısının bireysel yaratıcılıklarına etkisi üzerine bir araştırma: Salihli örneği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (38), 621-659. https://doi.org/10.14520/adyusbd.929178
• Turan, S. & Bektaş, F. (2021). Liderlik. S. Turan (Ed.), Eğitim yönetimi içinde (s. 347-389). Asos Yayınları.
• Xie, L. (2020). The impact of servant leadership and transformational leadership on learning organization: A comparative analysis. Leadership and Organization Development Journal, 41, 220-236. https://doi.org/10.1108/LODJ-04-2019-0148.
• Yaman, E & Ezer, Ö. (2015). Öğretmenlerin algılarına göre ortaokul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi. 10(1), 39-54.
• Yıldırım, M. (2019). Örneklem ve örnekleme yöntemleri. S. Şen & İ.Yıldırım (Ed.). Eğitimde araştırma yöntemleri içinde (s.117-135). Nobel Akademi.