UNDERSTANDING OF COMMITTEE OF THE UNION AND PROGRESS’S POLITICAL POWER: WAS THE COMMITTEE OF THE UNION AND PROGRESS BONAPARTIST?

Yıl 2018, , 201 - 218, 01.06.2018

Gökhan Dönmez Cemal Öztürk

https://doi.org/10.19129/sbad.352

Cited By: 2

Öz

The Committee of Union and Progress grabbing power with the proclamation of second constitutionalist period was not inclusive in terms of the capacity of having diversities during its power, and had an understanding of status quo supporter, pragmatist and standard management. The committee, which overthrew autocracy and was expected to bring freedom and equality to the empire, was unprecedented with its imputed charismatic and sacred structure, and the committee of union and progress making headway so as to form a management mechanism without opposition reflected bonapartist perspective in its ideology. In this study, it is firstly explained the emergence, establishment and aims of period of the committee of union and progress. Later, the power period of the committee of union and progress and its political programme during this period are discussed, finally it reaches to the conclusion by revealing the committee’s understanding of bonapartist power.

Anahtar Kelimeler

Constitutional Monarchy, Ottoman, Committee of Union Ottoman, Committee of The Union and Progress, Abdulhamit The Second.

İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ’NİN SİYASİ İKTİDAR ANLAYIŞI: İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ BONAPARTİST MİYDİ?

Öz

II. Meşrutiyet’in ilanı ile birlikte siyasi iktidarı da ele geçiren İttihat ve Terakki Cemiyeti, iktidarı süresince farklılıkları içinde barındırabilecek kapasitede kucaklayıcı olmamış, statükocu, pragmatist ve standart bir yönetim anlayışı içinde olmuştu. İstibdat rejimini yıkan, imparatorluğa özgürlük ve eşitlik getirmesi beklenen cemiyet, kendisine atfedilen karizmatik ve mukaddes yapısı ile alternatifsiz olmuş ve muhalefetsiz bir yönetim mekanizmasını oluşturmak için önemli bir mesafe alan İttihat ve Terakki Cemiyeti, ideolojisinde bonapartist anlayışını yansıtmıştır. Bu çalışmada ilk olarak, İttihat ve Terakki’nin ortaya çıkışı, kuruluşu ve amaçları anlatılmıştır. Daha sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin iktidarı dönemi ve bu dönemdeki siyasi programı ele alınmış, son olarak ise Cemiyetin bonapartist iktidar anlayışı ortaya konularak sonuç bölümüne ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Meşrutiyet, Osmanlı, İttihad-ı Osmani, Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti, II. Abdülhamit.

Kaynakça

• Ahmad Feroz. (1971). İttihat ve Terakki 1908 – 1914 ( Jön Türkler ), Çev. Nuran Ülken, Sander Yayınları, İstanbul.
• Ahmet Hilmi. (2005). Muhalefetin İflası, Nehir Yayınları, İstanbul, Eylül.
• Akşin Sina. (1980). 100 Soruda Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, Gerçek Yayınevi, Birinci Baskı, İstanbul.
• Akşin Sina. (2006). Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, İmge Kitabevi, Ankara.
• Akşin Sina. (2007) Kısa Türkiye Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Akyıldız Ali. (2004) Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşme, İstanbul.
• Aslan Taner. (2008). “İttihâd-ı Osmanî’den Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne” bilig, Güz- sayı 47, ss.79-120.
• Aydın Süavi, “İki İttihat – Terakki: İki Ayrı Zihniyet, İki Ayrı Siyaset”, M.Ö. Alkan (Ed), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Tanzimat ve Meşrutiyetin Birikimi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2002, ss. 117-128.
• Başkaya Fikret. (2012). “Kemalist Rejimin Niteliği: Orijinal Bir Bonapartizm” Paradigmanın İflası Resmi İdeolojinin Eleştirisine Giriş, Özgür Üniversite Kitaplığı 32, s. 167-197; http://www.komunistzemin.org/yazilar/1/61/kemalist-rejimin-niteligiorijinal-bir-bonapartizm/, Erişim Tarihi: 15.02.2017.
• Bayar Celal. (1997). Ben de Yazdım, C:2, Sabah Yayınları, İstanbul, Kasım.
• Bayury Hikmet. (1959) “İkinci Meşrutiyet Devri Üzerinde Bazı Düşünceler”, Belleten, c. XXIII, Sayı. 89-92, Ankara.
• Börekci, Ülkü Ayşe Oğuzhan. (2013) “İttihat ve Terakki Dönemi’nde Gazeteci Kimliğinin Hüküm Gecesi Romanında Görünümü”, Selçuk İletişim, 8, 1, ss. 212-232.
• Çağdaş Tülin. (2001). “Türkiye’de Yerel Yönetimlerde İdari Özerklik”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, C: XXX, Sayı: I.
• Demir Fevzi. (2007). Osmanlı Devletinde İkinci Meşrutiyet Döneminde Meclisi Mebusan Seçimleri(1908–1914), İmge Kitapevi, 1.Baskı, Ankara, Haziran..
• Findley Carter V. (1996). Kalemiyeden Mülkiyeye, Osmanlı Memurlarının Toplumsal Tarihi, çev. Gül Çağalı Güven, Tarih Vakfı Yurt Y.
• Göçek Fatma Müge. (1999) Burjuvazinin Yükselişi İmparatorluğun Çöküşü, İstanbul.
• Gökbayır Satılmış. (2012). “Gizli Bir Cemiyetten İktidara: Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin 1908 Seçimleri Siyasi Programı”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 61-96.
• Hanioğlu M. Şükrü. (1986). Bir Siyasal Örgüt Olarak Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti ve “ Jön Türklük ”, c.I, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Hocaoğlu Baran. (2008). İkinci Meşrutiyet Dönemi Siyasal Yaşamında İktidar ve Muhalefet İlişkileri (1908–1913), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Programı, İzmir.
• Kerimoğlu Hasan Taner. (2007). “II. Meşrutiyet’in İlk Yıllarında İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Eğitim Politikası ve Rumlar”, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 22
• Kili Suna ve Gözübüyük Şeref. (1985). Türk Anayasa Metinleri “Sened-i İttifaktan Günümüze”, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara.
• Kodaman Bayram. (2002). “II. Meşrutiyet Dönemi”, Türkler, c.XIII, (Editörler: H. Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salih Koca), Ankara.
• Kodaman Bayram. (2006). “II. Meşrutiyet Dönemi (1908–1914)”, Türkler, C: 13, S. 165– 192, Ankara.
• Köz Gazetesi, Kasım 2013, Özel Sayı 1; www.kozonline.info/kzphp/dosya/bonapartizm_2013.pdf, Erişim tarihi: 20.09.2017.
• Malkoç Eminalp. (2007). Doğu Batı Ekseninde Bir Osmanlı Aydını: Ahmet Rıza Yaşamı ve Düşünce Dünyası” İstanbul Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, Sayı 11, ss. 93-162.
• Martı Metin. (1992). Mevlanazade Rıfat’ın Anıları, İstanbul, Arma Yayınlar.
• Oktar Suat ve Varlı Arzu. (2009). “İttihat ve Terakki Dönemi’nin Ulusal Bankası: Osmanlı İtibar-ı Milli Bankası” Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 27, Sayı: 2, S. 01–20.
• Ökçün Ahmet Gündüz. (1982). Tatil-i Eşgal Kanunu 1909 Belgeler-Yorumlar, Ankara.
• Öke Mim Kemal. (1989). Son Dönem Osmanlı İmparatorluğu, Büyük İslam Tarihi Çağ Yayınları, c.XII, İstanbul.
• Örmeci Ozan. (2010). “Jön Türkler ve İttihat ve Terakki”, Tarih Okulu, Eylül-Aralık, Sayı 8, ss. 95-109.
• Örmeci Ozan, Bonapartizm ve Türkiye, http://ydemokrat.blogspot.com.tr/2011/06/bonapartizm-ve-turkiye.html, Erişim Tarihi: 16.02.2017.
• Özbek Nadir. (2009). “Tarih Yazıcılığında Güvenlik Kurum ve Pratiklerine İlişkin Bir Değerlendirme” In Asayiş: Fransız ve Türk Tarih Yazımına Çapraz Bakışlar, edited by Noemi Levy, Nadir Özbek and Alexandre Toumarkine, 1-19. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Ramsaur, Ernest Edmondson. (1972). Jön Türkler ve 1908 İhtilali, Çev. Nuran Ülken, Sander Yayınları, İstanbul.
• Roderic H. Davison. (2004) Osmanlı–Türk Tarihi, çev. Mehmet Moralı, Alkım Yay., İstanbul.
• Semiz Yaşar. (2014) “İttihat ve Terakki Cemiyeti ve Türkçülük Politikası”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, ss. 217-244.
• Şapolyo Enver Behnan ve GÖKALP Ziya. (1943). İttihat ve Terakki ve Meşrutiyet Tarihi, İstanbul, Güven Basımevi.
• Şerif Paşa. (1990). Bir Muhalifin Hatıraları, Nehir Yayınları, İstanbul.
• Timur Taner, “Bir İttihatçı Düşmanı Şerif Paşa ve Meşrutiyet Gazetesi”, Tarih ve Toplum, c.XII, Sa. 72.
• Tanör Bülent. (2006). Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, Yapı Kredi Yayınları, 9.Baskı, İstanbul.
• Tansu Semih Nafiz. (2003). İttihat ve Terakki İçinde Dönenler, Yeni Zamanlar Yayınları, İstanbul.
• Temo İbrahim. (1987). İttihat Terakki Anıları, Arba Yay., İstanbul.
• Trotsky Leon, In Bolchevisme Contre Stalinisme, Editions de La Taupe Rouge, No: 9.
• Tunaya Tarık Zafer. (1952). Türkiye’de Siyasi Partiler 1859-1952, Doğan Kardeş, İstanbul.
• Tunaya Tarık Zafer, (1989) Türkiye’de Siyasi Partiler, C. 3, Hürriyet Vakfı Yay., İstanbul.
• Tunaya Tarık Zafer. (1998) Türkiye’de Siyasal Partiler Cilt: 1 İkinci Meşrutiyet Dönemi 1908–1918, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Tunaya Tarık Zafer. (2004). Hürriyetin İlanı: İkinci Meşrutiyet'in Siyasi Hayatına Bakışlar, İstanbul, Bilgi Üniv. Yay.
• Turan Murat. (2014). “İttihat ve Terakki Fırkası’ndan Halk Fırkası’na Siyasal Örgütlenme Deneyimleri” Tarih Okulu Dergisi (TOD), Haziran, Yıl 7, Sayı XVIII, ss. 595-625.
• Ülken Hilmi Ziya. (1998) Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, İstanbul, Ülken Yayınları.
• Yalçın H. Cahit. (2000). Siyasi Anılar (Yayına Haz. Rauf Mutluay), İstanbul.
• Yıldırım İsmail. (2001). “On Dokuzuncu Yüzyıl Osmanlı Ekonomisi Üzerine Bir Değerlendirme (1838–1918)”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 2, s. 324–325.