İlkokulda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersini Yürüten Sınıf Öğretmenlerinin Dersin Öğrenme ve Öğretim Sürecine Yönelik Değerlendirmeleri

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 407 - 454, 29.03.2024

Süreyya Ürgün , Sevim Güven

https://doi.org/10.46778/goputeb.1286003

Öz

İlkokul döneminde öğrenciye kazandırılacak olan değerler onun hayatında derin izler bırakır. Kazandırılacak değerlerden biride din ve ahlak değerleridir. Bu değerler bireylere ilk olarak aileler tarafından verilir. Okul sürecinde de din kültürü ve ahlak bilgisi (DKAB) dersi aracılığıyla aktarılır. Ülkemiz örgün eğitim kurumlarında DKAB eğitimi ilkokulun dördüncü sınıf düzeyinde başlamaktadır. İlkokulda haftalık iki saat olarak planlanan DKAB dersi, branş öğretmeni olmayan okullarda sınıf öğretmenleri tarafından okutulmaktadır. Bu durumdan yola çıkarak araştırmada ilkokulda DKAB dersini yürüten sınıf öğretmenlerinin bu dersin öğretim sürecine yönelik değerlendirmelerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma fenomenoloji deseni üzerine tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2022-2023 eğitim öğretim yılında, Ağrı ilindeki resmi okullarda görev yapan ve DKAB dersini yürüten sınıf öğretmenlerinden ölçüt örnekleme yoluyla belirlenmiş 30 katılımcı oluşturmaktadır. Bu araştırmanın verileri nitel araştırma veri toplama türlerinden biri olan yapılandırılmış yüz yüze görüşme yöntemi yoluyla elde edilmiştir. Veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırma bulgularına göre DKAB dersini yürütecek öğretmenin pedagoji alan bilgisine hâkim olması ve temel dini bilgisinin olması gerektiği yönünde katılımcıların fikir birliği eğiliminde olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Araştırmada DKAB dersinin daha verimli hale gelmesi için uygulamalara yer verilmesinin ve teknolojiden yararlanılmasının gerekli oluğu tespit edilen bir diğer bulgudur. Dördüncü sınıf öğrencilerinin somut işlemler döneminde olduğundan soyut olan bazı dini kavramları anlamada sorun yaşadığı, ders kitabının yetersiz kaldığı, ders kitabının içerik ve dil olarak sadeleştirilmesi gerektiği bulgusuna da ulaşılmıştır. Sonuç olarak bu dersi yürütme görevini üstlenen sınıf öğretmenlerin çeşitli zorlukla karşılaştığı bununla birlikte öğretim sürecinin iyileştirilmesine yönelik önerilerilerinin olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sınıf Öğretmeni, Öğrenme, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

An Evaluation by the Class Teachers Instructing the Religious Culture and Ethics Course in Primary Schools of the Teaching and Learning Process

Öz

Values instilled in students during the primary school years have a lasting impact on their lives. Among the values that should be taught are religion and ethics, imparted first by families. However, they are taught through the Religious Culture and Ethics (RCE) course during the school years. In the formal educational institutions of our country, RCE education starts in the fourth-grade class of primary school. At schools without subject teachers, the RCE course, scheduled as two hours per week in primary schools, is delivered by class teachers. Based on this situation, the research sought to determine the class teachers' evaluations of the RCE course they teach in primary schools. The research was designed using a phenomenological approach. The research's study group consisted of 30 participants determined by criterion sampling among class teachers working at state schools in Ağrı province and instructing the RCE course in the 2022-2023 academic year. The data were obtained through the structured face-to-face interview, one of the qualitative data collection methods, and analyzed through content analysis. According to the research findings, the participants concurred that the teachers teaching the RCE course should possess pedagogical content and basic religious knowledge. Another finding was that it is essential to use applications and technology to make the RCE course more efficient. It was also found that fourth-grade students struggle to comprehend some abstract religious concepts as they are in the concrete operational period. Moreover, the textbook is insufficient and needs to be simplified in content and language. Consequently, it was discovered that the class teachers instructing this course encountered a number of challenges, yet they had recommendations for enhancing the teaching process.

Anahtar Kelimeler

Class Teacher, Learning, Religious Culture and Ethics Course

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Acuner, H. & Erbaş, A. (2016). Din kültürü ve ahlak bilgisi ve diğer branş öğretmenlerine göre din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin yeterlikleri [According to Religious Culture and Moral Knowledge Teachers and His Colleagues, Competency of Religious Culture and Moral Knowledge Teachers]. Journal of Theological Studies Academic Research, 16(1), 147-170. https://search.trdizin.gov.tr/en/yayin/detay/215246/
• Akar, A. & Aşçı, M. (2019). Türkiye ve İngiltere 4. ve 5. sınıf din dersi programlarının içeriklerinin karşılaştırılması [Comparison of the content of 4th and 5th grade religion lesson programs in Türkiye and England]. Journal of The Institute of Education Sciences Dumlupınar University, 3(2), 1-13. https://dergipark.org.tr/tr/pub/debder/issue/49241/545635
• Aktaş, H. (2014). Din eğitiminin islâmî ilimlerdeki yeri [The place of religious education in Islamic sciences]. Journal of Siirt University Faculty of Theology, 1(1), 27-43. https://dergipark.org.tr/en/pub/siirtilahiyat/issue/17278/180503
• Akyüz, Y. (2012). Türk eğitim tarihi [Turkish education history]. Pegem Academy Publishing.
• Aşıkoğlu, N. Y. (2011). Din öğretiminde öğretmenin rolü ve din dersi öğretmeni yeterlilikleri (Türkiye Örneği) [The role of the teacher in religious education and religious teacher qualifications (The Case of Turkey)]. Journal of Cumhuriyet University Faculty of Theology, XV(1), 5-13. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuifd/issue/4279/57676
• Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods]. Siyasal Publishing.
• Çalışoğlu, M., Aslan, A., & Tanışır, S. N. (2018). İlkokullarda görev yapan branş öğretmenlerinin gözünden sınıf öğretmenleri [Classroom Teachers from the Perspectives of Branch Teachers Working in Primary Schools]. Ekev Akademi Dergisi, (75), 39-54.
• Çelik, A. (2006). İlköğretim müfredatında “din kültürü ve ahlak bilgisi” dersi [Religious culture and ethics lesson in primary school curriculum]. Electronic Journal of Social Sciences, 5(16), 100-104. https://dergipark.org.tr/en/pub/esosder/issue/6130/82209
• Çetinel, H. (2019). Kavram olgusu; Dini kavramların öğretimi, önemi ve sınırlılıkları üzerine [Concept of concept; Teaching of religious concepts, ımportance and restrictions]. Journal of Necmettin Erbakan University Faculty of Theology, 47(47), 89-114. https://dergipark.org.tr/tr/pub/neuifd/issue/50273/554264
• Çın, A. (2019). İlk çocukluk döneminde çocuğun din eğitimi ve ailenin din eğitimine etkisi (Diyarbakır Örneği) [The religious education of the child in the first childhood and the effect of the family on the religious education (The Case of Diyarbakir)]. [Unpublished doctoral dissertation] Dicle University.
• Doğan, R., & Altaş, N. (2004). Din öğretiminde yeni yöntem tartışmalarında kuramdan uygulamaya: İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi programları (Ankara modeli). [From theory to practice in the discussions of the new method in religious education: Primary school religious culture and ethics knowledge curriculum (The Ankara model)]. Journal of Values Education, 2(5), 23-38. https://dergipark.org.tr/en/pub/ded/issue/29194/312571
• Ev, H. A. (2011). Din kültürü ve ahlak bilgisi (dkab) öğretmeninin nitelik ve mesleki yeterlilikleri [Qualifications and professional competencies of religious culture and moral knowledge teacher]. Elementary Education Online, 10 (2), 523-538. https://dergipark.org.tr/en/pub/ilkonline/issue/8592/106819
• Gümüş, S. (2018). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretimi programının hedefleri üzerine bir değerlendirme [An evaluation on the objectives of the primary education religious culture and ethics teaching program]. Journal of Hittite University Faculty of Theology, 17(34), 597-618
• Gümüş, S., & İpek, M. (2022). İmam-hatip ortaokulu ve ortaokul din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinde inanç öğretimi üzerine bir inceleme [An analysis on the belief teaching in ımam-hatip secondary school and secondary school religious culture and moral knowledge lessons]. Cumhuriyet Theology Journal, 26(3), 939-953. https://doi.org/10.18505/cuid.1072792
• Gün, A. (2020). İlahiyat alanında pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının gözüyle din dersi öğretmenleri [Teachers of religious education course through the eyes of the teacher candidates training pedagogical formation education in the field of theology]. Şırnak University Journal of Divinity Faculty, 11(24), 129-158. https://doi.org/10.35415/sirnakifd.688362
• Gün, B. (2002). İlköğretim ve ortaöğretimdeki din eğitimi öğretmenlerinin öğretmenlik mesleğine bakışları [Views of religious education teachers in primary and secondary education towards the teaching profession] [Unpublished master's thesis]. Ondokuz Mayıs University.
• İlter, İ. (2022). Öğretmen adaylarının “iyi öğretmen” hakkındaki inançları. [Pre-service teachers’ beliefs about the “good teachers”]. Başkent University Journal of Education, 9(1), 1-13. https://buje.baskent.edu.tr/index.php/buje/article/view/424/225
• Kara, B. (2019). Okul öncesi dönemi (4-6 yaş grubu) çocukların din eğitiminde görev alan eğitimcilerin/din görevlilerinin pedagojik yeterlilikleri [Views of religious education teachers in primary and secondary education towards the teaching profession]. [Unpublished master's thesis]. Uludağ University.
• Karakuş, K. (2020). DKAB öğretmenlerinin aldıkları din eğitiminin, duygusal zekâ düzeyleri ile mesleki öz-yeterliliklerine etkisi üzerine bir araştırma (İstanbul Anadolu Yakası Örneği). [A study on the effect of religious education received by DKAB teachers on their emotional intelligence levels and professional self-efficacy (Istanbul Anatolian Side Example)]. [Unpublished master's thesis]. Marmara University.
• Kaya, U. (2018). Din derslerine giren öğretmenlerin yeterliklerine dair bir inceleme. [A Research about the Competency of Religion Teachers]. International Journal of Theological and Islamic Studies, 55(55), 78-110. https://doi.org/10.15370/maruifd.515283
• Kayadibi, F. (2012). Eğitim kalitesine etki eden faktörler ve kaliteli eğitimin üretime katkısı [Factors affecting the quality of education and the contribution of quality education to production]. Journal of Istanbul University Faculty of Theology, 0(3), 71-94. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuilah/issue/967/10911
• Kayan, M. F. (2020). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin mesleklerini etkili olarak yürütebilmelerinin önündeki engellere ilişkin görüşleri [Opinions of teachers of religious culture and moral knowledge on the barriers in their ability to carry out their profession effectively]. Eurasian Journal of Researches in Social and Economics. 7(7), 118-127. https://dergipark.org.tr/tr/pub/asead/issue/56000/763249
• Kaymakcan, R., & Meydan, H. (2011). Din kültürü ve ahlak bilgisi programları ve öğretmenlerine göre değerler eğitimi [Religious Culture and moral knowledge programs and values education according to teachers]. Journal of Values Education, 9(21), 29-55. https://dergipark.org.tr/en/pub/ded/issue/29179/312454
• Keyifli, Ş. (2013). Eğitim ve din eğitimi [Education and religious education]. Journal of Çukurova University Faculty of Theology 13(2), 103-126. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuilah/issue/4185/54895
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook: Qualitative data analysis (2nd ed.). Sage.
• MoNE, (2022). Öğretmenlik meslek kanunu [Teaching profession law]. Official Gazette. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler /2022/02/20220214-1.htm
• MoNE, (2018). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretim Programı (Ortaöğretim 9, 10, 11 ve 12. sınıflar) [Curriculum for Religious Culture and Ethics (Secondary School 9th, 10th, 11th and 12th grades)]. MEB Publications.
• MoNE, (2016). Okul öncesi eğitim ve ilköğretim kurumları yönetmeliği. [Regulation of pre-school education and primary education institutions]. Official Newspaper. Number: 29774. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/07/20140726-4.htm
• Öğülmüş Doğan, E. & Altın, Z. Ş. (2018). Ortaokul din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitaplarının öğrenme-öğretme süreçlerine katkı düzeyi: Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı açısından inceleme [Contribution of secondary school religious culture and ethics textbooks to learning-teaching processes: An Analysis in terms of constructivist learning approach]. Journal of Values Education, 16(36), 57-93. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ded/issue/41920/491502
• Öztürk, M. (2014). Din ve ahlak eğitiminin önemi (hutbeler) [Importance of religious and moral education (khutbahs)]. Religious Affairs Turkish-Islamic Union. https://www.ditib.de/detail_predigt 2.php? id= 167 &lang=en
• Şimşek, E. (2018). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretmenlerinin öğretim teknolojileri alanındaki yeterlikleri. [The qualifications of the teachers of religious culture and ethics in the field of ınstructional technologies]. Journal of Graduate School of Social Sciences, 22(3), 1631-1648. https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunisosbil/issue/39594 /457649
• Tamer, F. (2018). Aile ve din eğitimi: ilköğretim düzeyindeki öğrencilere verilen din kültürü ve ahlak bilgisi dersinin sosyalizasyona etkisi [Family and religious education: the effect of religious culture and ethics course given to primary school students on socialization]. [Unpublished Master's thesis]. Maltepe University.
• Traylor, D.(2022). Factors that affect student learning. https:// owlcation. com/academia /Factors-that-affect- Student-Learning
• Tutar, H. (2022). Nitel araştırmalarda geçerlilik ve güvenilirlik: Bir model önerisi [Validity and reliability in qualitative research: A model proposal]. Anadolu University Journal of Social Sciences, 22(Özel Sayı 2), 117-140. https://dergipark.org.tr/en /pub/ausbd/issue/74726/1227323
• Ulaş, H. & Zengin, E. (2018). Sınıf eğitimi 4. sınıf öğretmen adaylarının din eğitimine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi [Determining the views of 4th grade teacher candidates on religious education]. Ekev Academy Journal, (74), 81-96. https://dergipark.org.tr/en /pub /sosekev/issue/ 71454/1149193
• Yavuzer, H. (1993). Çocuk psikolojisi. [Child psychology]. Remzi Bookstore.
• Yürük, T. (2015). Öğretmenlerin ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretim programının din anlayışına yönelik düşünceleri (Adana örneği) [The opinions of the teachers on the understanding of religion in the primary education religious culture and ethics course curriculum (Adana example)]. Journal of Religious Studies, 18(46), 148- 170. https://doi.org/10.15745/da.07756
• Zengin, Z. S. (2016). Osmanlılar’da 2. meşrutiyet döneminde yeni açılan medreseler ve din görevlisi yetiştirme çalışmaları. [The newly opened madrasas and the training of religious officials during the 2nd Constitutional Period in the Ottomans]. Turkish Journal of Islamic Studies, 36, 33-61. https://doi.org/10.26570/isad.327227