Fragrant Grapes on the Trail of Flavour as part of Gastronomy Tourism

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 255 - 271, 10.02.2022

Elif Acuner , Cem Keskin

Öz

Anatolia, with its thousands of years of history, is the homeland and gene center of grapes. Every civilization living in this geography has included grapes and products produced from them into their culinary cultures and differentiated their culinary cultures. This difference is considered more and more attractive in terms of tourism day by day. With the changing tourism dynamics, gastronomy tourists plan their travels by following flavors. In this study, the place and importance of fox grape in the provinces located on the Middle and Eastern coastline of the Black Sea region, and its potential as a product for gastronomy tourism were discussed. Depending on the result that the interest in gastronomic tourism has increased, the study is important in terms of proposing an alternative route of gastronomic product. The theoretical background of the study is based on the theory of planned behavior. The population of the study consists of Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize and Artvin provinces located in the Middle and Eastern coastline of the Black Sea region. Data of the study were collected by document analysis, observation and interview techniques, which are among the qualitative research methods. The research was designed as a case study. In the study, a data analysis plan was created and the data were analyzed using the descriptive analysis method. The data obtained from the study reveal that fox grape has a potential that should be evaluated for the region. Therefore, the creation of gastronomic routes to fox grape can contribute to increasing the attractiveness of the destination and improving the image of the destination, and thus to increasing the local people’s quality of life.

Anahtar Kelimeler

Gastronomy Tourism, Fragrant Grapes,, Planned Behavior Theory,, Flavor Trail,

Gastronomi Turizmi Kapsamında Lezzetin İzinde Kokulu Üzüm

Öz

Anadolu, binlerce yıllık geçmişiyle üzümün anavatanı ve gen merkezi konumundadır. Bu coğrafyada yaşayan her medeniyet üzümü ve üzümden elde ettikleri ürünleri mutfak kültürlerinin içine almışlar ve mutfak kültürlerini farklılaştırmışlardır. Bu farklılık ise her geçen gün turizm açısından daha fazla çekicilik unsuru olarak değerlendirilmektedir. Bu doğrultuda değişen turizm dinamikleri ile gastronomi turistleri lezzetlerin takibini yaparak seyahatlerini planlamaktadırlar. Bu çalışma ile kokulu üzümün, Karadeniz Bölgesi’nin Orta ve Doğu sahil şeridinde yer alan illerdeki yeri ve önemi ayrıca gastronomi turizmine yönelik bir ürün olarak potansiyeli ele alınmıştır. Gastronomi turizmine yönelik ilginin arttığı sonucuna bağlı olarak, alternatif bir gastronomik ürün rotası önermesi açısından çalışma önem arz etmektedir. Çalışmanın teorik alt yapısı planlı davranış teorisine dayandırılmıştır. Çalışmanın evrenini Karadeniz Bölgesi’nin Orta ve Doğu sahil şeridinde yer alan; Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin illeri oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme, gözlem ve görüşme tekniğiyle toplanmıştır. Çalışmanın deseni örnek olaydır. Çalışmada veri analizi planı oluşturulmuş, betimsel analiz yöntemi ile veriler analiz edilmiştir. Çalışma ile elde edilen veriler; kokulu üzümün bölge için değerlendirilmesi gereken bir potansiyele sahip olduğu sonucunu ortaya koymaktadır. Dolayısıyla kokulu üzüme yönelik gastronomi rotalarının oluşturulması ile destinasyon çekiciliği arttırılarak destinasyon imajının gelişmesine böylece yerel halkın yaşam kalitesinin yükseltilmesine önemli katkılar sağlanabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Gastronomi Turizmi, Kokulu Üzüm, Planlı Davranış Teorisi, Lezzet İzi

Kaynakça

• Ajzen, I. (1991). The Theory of Planned Behavior. Organizational Behavior And Human Decision Processes, 50, 179-211.
• Akdağ, G. (2015). Trakya Bağ Rotasını Takip Eden Yerli Turistlerin Şarap Turizmi Deneyimleri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(4), 3-11.
• Akdağ, G., Özata, E., Sormaz, Ü., & Çetinsöz, B. C. (tarih yok). Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi İçin Yeni Bir Alternatif: Surf&Turf. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4, 270-281.
• Akyol, P. K. (2012). Kullanım Şekilleri ve Geleneğiyle Kültürümüzde Toprak. Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, 4(1), 316-333.
• Alonso, A. D. (2013). Tannat: The Positioning of a Wine Grape as Symbol and ‘referent’ of a Nation's Gastronomic Heritage. Journal of Heritage Tourism, 8(2-3), 105-119.
• Anonim. (2020, Nisan 29). Karadeniz Kültür Envanteri. https://karadeniz.gov.tr/ adresinden alınmıştır
• Avcıkurt, C. (2017). Turizm Sosyolojisi Genel ve Yapısal Yaklaşım. Ankara : Detay Yayıncılık.
• Bakırcı, G. T., & Kaya, B. (2019). Gastronomik Bir Değer Olarak Bağcılık Ürünleri: Ege Bölgesi Örneği. 4. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi (s. 321-316). Nevşehir: Nevşehir HBV Üniversitesi Turizm Fakültesi.
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• Başaran, B. (2017). Gastronomi Turizmi Kapsaminda Rize Yöresel Lezzetlerinin Değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(3), 135-149.
• Batu, A., Kaya, C., Çitak, J., & Şahin, C. (2007). Pestil Üretim Tekniği. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 71-81.
• Bayrak, M. F. (2015). Karadeniz Yemekleri. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Beck, L., & Ajzen, I. (1991). Predicting Dishonest Actions Using the Theory of Planned Behavior. Journal of Research In Personality, 25(3), 285-301.
• Benli, C. (2003). Bir Kültürel Ritüel Olarak Şarap ve Şarap Üretimi. Sinema Televizyon Ana Bilim Dalı. İstanbul: Marmara Üniversites.
• Brohman, J. (1996). New Directions in Tourism For Third World Development. Annals of Tourism Research, 23(1), 48-70.
• Brown, G. R., Wolfe, D. E., Strang, J., Jones, T., Bessin, R., & J.Hartman. (1997). Growing Grapes in Kentucky. College of Agriculture, 7(97), 1-24.
• Çağlı, I. B. (2012, Haziran). Yüksek Lisans Tezi. Türkiye'deki Yerel Kültürün Turizm Odaklı Kalkınmadaki Rolü: Gastronomi Turizm Örneği. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Çeken, H., Dalgın, T., & Çakır, N. (2012). Bir Alternatif Turizm Türü Olarak Kırsal Turizmin Gelişimini Etkileyen Faktörler ve Kırsal Turizmin Etkileri. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2(2), 11-16.
• Çelik, H. (2004). Labrusca Grape Growing Kokulu Kara Üzüm bağcılığı. Samsun: Pazar Ziraat Odası.
• Çevik, M., Tezcan, D., & Sabancı, S. (2016). Changes in Rheological Properties of Koruk (Unripe Grape) Juice Concentrates During Vacuum Evaporation. Akademik Gıda, 14(4), 322-332.
• Cohen, E. (1987). "Alternative Tourism"-A Critique. Tourism Recreation Research, 12(2), 13-18.
• Coşan, D., & Seçim, Y. (2020). Doğu Karadeniz Bölgesinde Yaşayan Laz Topluluklarının Dili, Gelenekleri ve Mutfak Kültürü Üzerine Bir Araştırma. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 45, 129-142.
• Dağlı, Y., & Kahraman, S. A. (2008). Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi:Bursa - Bolu - Trabzon - Erzurum -Azerbaycan - Kafkasya - Kırım - Girit. İstanul: Yapı Kredi Yayınları.
• Deveci, B., Türkmen, S., & Avcıkurt, C. (2013). Kırsal Turizm İle Gastronomi Turizmi İlişkisi: Bigadiç Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 3(2), 29-34.
• Diplock, A., Aggett, P., Aswell, M., Bornet, F., Fren, E., & Roberfroid, M. (1999). Scientific concepts of functional foods in Europe: Consensus Document. British Food Journal, 81(1), 1-27.
• Dırak, M. (2009). İzabella Üzüm Çeşidinin Tekirdağ Koşullarında Yetiştirilme Olanaklarının Araştırılması. Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı. Tekirdağ: Namık Kemal Üniversitesi.
• Egon G, G., & Yvonna S, L. (1982). Epistemological and Methodological Bases of Naturalistic Inquiry. Educational Communication and Technology, 30(4), 233-252.
• Ergüven, M. H. (2015). Gastronomy and Wine Tourism As a Variety of Special Interest Tourism: Thracian Vineyard Route. Turkish Studies, 10(10), 449-464.
• Ertaş, Y., & Karadağ, M. G. (2013). Sağlıklı Beslenmede Türk Mutfak Kültürünün Yeri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 117-136.
• Erten, S. (2002). Planlanmış Davranış Teorisi ile Uygulamalı Öğretim Metodu. Hacettepe Üniversites iEdebiyat Fakültesi, 19(2), 217-233.
• FAO. (2021, 08 14). FAO Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü: http://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL adresinden alınmıştır
• Güder, A. (2012). Vitis Labrusca L.' (Kokulu Üzüm) nin Antioksidan Aktivitesi, Resveratolün İzolasyonu ve Karakterizasyonu. Kimya Anabilim Dalı. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniveristesi.
• Harrington, R. J. (2005). Defining Gastronomic Identity: The Impact of Environment and Culture on Prevailing Components, Texture and Flavors in Wine and Food. Journal of Culinary Science & Technology, 4(2-3), 129-152.
• Harrington, R. J., & Ottenbacher, M. C. (2010). Culunary Tourism A Case Study Of The Gastronomic Capital. Journal of Culinary Science & Technology, 8(1), 14-32.
• Kallio, H., Pietilä, A.-M., Johnson, M., & Kangasniemi, M. (2016). Systematic Methodological Review: Developing a Framework For a Qualitative Semi-Structured Interview Guide. Journal of Advanced Nursing, 72(12), 2954–2965.
• Karagöz, Ş. (2018). Gastronomide Tat ve Aroma Etkileşimleri. 2018 International West Asia Congress Of Tourism Research, (s. 971-981). Van.
• Kavgacı, M. (2019). İzabella Üzümünün (Vitis Labrusca L.) Resveratrol ve Fenolik Kompozisyonu İle Antioksidan Özelliklerinin Belirlenmesi. Kimya Anabilim Dalı. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Kaya, Z. (2017). Şarap Üretimi ve Kalite. Aydın Gastronomy, 1(2), 17-30. Kiracı, M. A., & Şenol, M. A. (2017). Türkiye Bağcılığında Ekonomik Durum Analizi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(Kapadokya Ulusal Bağcılık Çalıştayı Özel Sayı), 122-131.
• Kivela, J., & Crotts, J. C. (2005). Gastronomy Tourism A Meaningful Travel Market Segment. Journal of Culinary Science & Technology, 4(2-3), 39-55.
• Kozak, M. A., Evren, S., & Çakır, O. (2013). Tarihsel Süreç İçinde Turizm Paradigması. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 24(1), 7-22.
• Küçük, E. (2011). Planlanmış Davranış Teorisi Çerçevesinde Mali Müşavir(SMMM) Olma Niyetinin Altında Yatan Faktörlerin Analizi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 145-162.
• Kumcağız, M. (2017, 10, 14). Anadolu Ajansı: https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/rizenin-kokulu-kara-uzumleri-milli-icecek-olacak/935421 adresinden alınmıştır
• López-Guzmán, T., & Sánchez-Cañizares, S. (2012). Gastronomy, Tourism and Destination Differentiation: A Case Study in Spain. Review of Economics & Finance, 1, 63-72.
• Nedalcu, A. (2017). Gastronomic and Vine Tourism Key Elements For Local Economic Development. Modern Management Tools and Economy of The Tourism Sector in Present Era (s. 142-160). Belgrad: Association of Economists and Managers of the Balkans in cooperation with the Faculty of Tourism and Hospitality.
• Ortiz, M. P., & Rama, M. d. (2016). Wine and Tourism. London: Springer International Publishing .
• Özdemir, G., & Altıner, D. D. (2019, Haziran). Gastronomi Kavramları ve Gastronomi Turizmi Üzerine Bir İnceleme. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 1-14.
• Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi; Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(11), 323-343.
• Planhol, X. D. (1979). Grandeur et Decadence du Vignoble de Trebizonde. (Ö. Yılmaz, Dü.) Journal of the Economic and Social History of the Orient, 22, 314-329.
• Rand, G. D., & Heath, E. (2008). Towards a Framework for Food Tourism as an Element of Destination Marketing. Current Issues in Tourism, 9(3), 206-234.
• Roney, S. A. (2002). Fordizmden Post Fordizme Geçiş Sürecinin T urizme Yansımalan: Kitle Turizmi ve Alternatif Turizm. Anatolia: Turizm Araştlfmalan Dergisi, 13(1), 9-14.
• Sağlam, Ö. Ç., & Sağlam, H. (2018). İnsanlık Tarihinde Üzümün Önemi. Journal of Agriculture, 1(2), 1-10.
• Şahin, G. G., & Ünver, G. (2015). Destinasyon Pazarlama Aracı Olarak “Gastronomi Turizmi”:İstanbul’un Gastronomi Turizmi Potansiyeli Üzerine Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(2), 63-73.
• Scarpato, R., & Daniele, R. (2003). New global cuisine:tourism, authenticity and sense of place in postmodern gastronomy. C. M. Hall, L. Sharples, R. Mitchell, N. Macionis, & B. Cambourne içinde, Food Tourism Around The World (s. 296-314). Oxford: Butterworth-Heinemann.
• Şener, S., Bahçeci, V., Doğru, H., Sel, Z. G., Ertaş, M., Songür, S., & Tütüncü, Ö. (2017). Turizm Alanındaki Nitel Araştırmaların Güvenirlik ve Geçerlik Ölçütleri Kapsamında Değerlendirilmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi,, 28(1), 7-26.
• Şengül, S., & Türkay, O. (2016). Akdeniz Mutfak Kültürünün Gastronomi Turizmi Bağlamında Değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(1), 86-99.
• Shenton, A. K. (2004). Strategies for Ensuring Trustworthiness in Qualitative Research Projects. Education for Information, 22(2), 63-75.
• Su, D. N., Johnson, L. W., & O’Mahony, B. (2020). Will Foodies Travel For Food? Incorporating Food Travel Motivation And Destination Foodscape Into The Theory of Planned Behavior. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 25(9), 1012-1028.
• Taş, S. S., & Taş, S. (2017). Doğu Karadeniz Bölgesi Gastronomik Unsurlarının Gastronomi Turizmi Açısından Değerlendirilmesi. Dokap Bölgesi Uluslararası Turizm Sempozyumu (s. 1-10). Trabzon: Karadeniz Teknik Üniveristesi.
• TOB. (2021, ocak). Tarım Ürünleri Piyasaları Üzüm. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/: ttps://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belgeler/PDF%20Tarım%20Ürünleri%20Piyasaları/2021-Ocak%20Tarım%20Ürünleri%20Raporu/Üzüm,%20Ocak-2021,%20Tarım%20Ürünleri%20Piyasala%20Raporu.pdf adresinden alınmıştır
• Trunfio, M., Petruzzellis, L., & Nigro, C. (2006). Tour Operators And Alternative Tourism İn Italy. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 426-438.
• TUİK. (2020, Nisan 11). tuik.gov.tr. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33669 adresinden alınmıştır
• TUİK. (2021, 08 14). tuik.gov.tr: https://biruni.tuik.gov.tr/bolgeselistatistik adresinden alınmıştır
• Türkben, C., Gül, F., & Uzar, Y. (2012). Türkiye’de Bağcılığın Tarım Turizmi (Agro-Turizm) İçinde Yeri ve Önemi. Karamanoğlu MehmetBey Üniversitesi, 14(23), 47-50.
• Uçar, A. (2008, Eylül). Geleneksel Türk Tadı Pekmez. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi. 3, s. 1383-1397. Ankara: 38. ICANAS Bildiriler Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. https://www.ayk.gov.tr. adresinden alınmıştır
• Ulusan, Y., & Batman, O. (2010). Alternatif Turizm Çeşitlerinin Konya Turizmine Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitüsü Dergisi, 23, 243-260.
• Üneş, D. (2016). İzabella Üzümü (Vitis Labrusca L.) Meyvesinin Fenolik Bileşenleri ve Antioksidan Etkisinin Araştırılması. Orman Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı. Bartın: Bartın Üniversitesi.
• UNWTO. (2020, Nisan 04). unwto.org. https://www.unwto.org/world-tourism-barometer-n18-january-2020: https://www.unwto.org/world-tourism-barometer-n18-january-2020 adresinden alınmıştır
• Williams, H. A., Jr, R. L., & Omar, M. (2014). Gastro-tourism as Destination Branding In Emerging Markets. Int. J. Leisure and Tourism Marketing, 4(1), 1-18.
• Yaşar, M. (2018). Nitel Araştırmalarda Nitelik Sorunu. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 55-73.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, F., & Çelik, H. (2005). Farklı Anaçlar Üzerine Aşılanan İzabella( Vitis labrusca L. ) Üzüm Tipinde Aşı Başarısının Saptanması. Bahçe, 34(2), 21-29.