Gastronomik Bir Değer Olarak Tarhana ve Coğrafi İşaretlemede Tarhananın Yeri ve Önemi

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 124 - 135, 31.12.2017

Nurten Çekal , Bahar Aslan

Öz

Türk
mutfağı dünyanın en zengin mutfaklarından biridir. Zenginliğini tarih boyunca
birçok kültürle etkileşim halinde bulunmasına ve elverişli coğrafi koşullarına
borçlu olan Türk mutfağı dört temel besin grubundan üretilen çok sağlıklı
kombinasyonlara ve çok geniş lezzet yelpazesine sahip olmasından dolayı
gastronomi turizmi açısından takdire değer bir mutfaktır. Türk mutfağında
geleneksel gıdalar önemli bir yere sahiptir. Tarhana da, yörelere göre
çeşitlilik gösteren geleneksel ve oldukça besleyici bir gıdadır. Yemek
kültürümüze sahip çıkmak geleneksel gıdalarımızın unutulmasını önlemek ve
korumak amacıyla gerçekleştirilen coğrafi işaretleme büyük öneme sahiptir. Bu
çalışmada, Türkiye’de üretilen tarhana çeşitleri ve bu tarhana çeşitlerinden
hangilerinin coğrafi işaretleme kapsamında bulunduğu konusu işlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gastronomi, Coğrafi İşaret, Tarhana

Kaynakça

• Abdülrezzak, A, O. (2014). “İşlevsel teori bağlamında yemek kültürünün iletişimsel yönü”. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic .9(11). Ankara-Turkey.
• Akbaş H ve Coşkun E. (2006). Tarhana Üretimi ve Özellikleri Üzerine bir Değerlendirme, Türkiye 9. Gıda Kongresi; 24-26 Mayıs 2006, Bolu.
• Aksoy M. ve Sezgi G. (2015). Gastronomi turizmi ve Güneydoğu Anadolu bölgesi gastronomik unsurları, Journal of Tourism and Gastronomy Studies: 3(3):79-89.
• Alçay A., Yalçın S., Bostan K ve Dincel E.(2015). Orta Asya’dan Anadolu’ya kurutulmuş gıdalar, ABMYO Dergisi,sayı 40: 83-93.
• Anonim.TSE. (2002).Tarhana Standardı TS 2282. Ankara: Türk Standartları Enstitüsü.
• Arlı, M., Şanlıer, N., Küçükkömürler, S., Ersoy, Y., Yaman, M., Özgen, L., Şeren, S. ve Gümüş, H. 2002. Yiyecek üretimi I, Turan Ofset, 223 s., İstanbul. .
• Baysal, A. (2012). Beslenme. Yenilenmiş 14. Baskı. Hatiboğlu Yayınevi. Ankara.
• Bulduk, S. (2007).Gıda Teknolojisi. Genişletilmiş 4. Baskı. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Coşkun F. (2003).Tarhana ve beslenme yönünden önemi, gıda ve yem bilim teknolojisi, sayı:3.
• Coşkun F. (2014). Tarhananın tarihi ve Türkiye’de tarhana çeşitleri, Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 9(3):69-79. Dağlıoğlu, O.(2000). Tarhana as a traditional Turkish fermented cereal food. Its recipe, production and composition. Molecular Nutrition & Food Research.1 March.44(2):85-88. Ekinci, R ve Kadakal,Ç. (2005).Determınatıon of seven water-soluble vıtamıns ın tarhana, a tradıtıonal Turkısh cereal food, by hıgh-performance lıquıd chromatography. Acta Chromatographıca, No. 15:289-297.
• Ekinci R, (2005). The effect of fermentation and drying on the water-soluble vitamin content of tarhana, a traditional Turkish cereal food, Food Chemistry, 90:127–132
• Erbaş M., Certel M ve Uslu M.(2004). Yaş ve kuru tarhananın şeker içeriğine fermentasyon ve depolamanın etkisi, Gıda, 29(4):299-305
• Ertaş Y ve Gezmen Karadağ M. (2013). Sağlıklı beslenmede Türk mutfak kültürünün yeri, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi / Gümüşhane University Journal of Health Sciences:2(1).
• Göçmen D., Gürbüz O ve Şahin İ. (2003). Hazır tarhanalar üzerine bir araştırma, Gıda dergisi, 28(1): 13-18
• Gök S.A., Ceyhun Sezgin A ve Yıldırım F.(2017). Gastronomi alanında Maraş tarhanasının değerlendirilmesi, Aydın gastronomi dergisi, 1(1):61-70.
• Gülbandılar A., Dönmez M., Cankurtaran M ve Çeliközlü S. (2012). Gediz Tarhanasının Kimyasal, Mikrobiyolojik ve Duyusal Özelliklerinin Değerlendirilmesi, Türkiye 11. Gıda Kongresi; 10-12 Ekim 2012, Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
• Güler M.B ve Konar A.(1999). Çukurova yöresi tarhananın üretim yöntemleri ve bileşimleri, MKÜ Ziraat Fakültesi Dergisi J.Agricultural Faculty, 4:(1-2).
• Gürman,Ü. (2002). Yemek Pişirme Teknikleri ve Uygulaması I. Ilıcak Matbaası, İstanbul.
• Güzel Şahin G. ve Ünver G. (2015). Destinasyon pazarlama aracı olarak “gastronomi turizmi”: istanbul’un gastronomi turizmi potansiyeli üzerine bir araştırma, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(2): 63-73.
• İbanoğlu Ş ve İbanoğlu E. (1999). Rheological properties of cooked tarhana, a cereal-based soup, Food Research International, 32: 29-33.
• Karaca O.B. (2016). Geleneksel peynirlerimizin gastronomi turizmindeki önemi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 4(2):17-39.
• Karaçıl M. Ş ve Acar Tek N. (2013). Dünyada üretilen fermente ürünler: tarihsel süreç ve sağlık ile ilişkileri, U. Ü. Ziraat fakültesi dergisi,27(2): 163-173.
• Kaya E., Şekkeli Z.H., Tekin F.B ve Erdem T.K. (2015). Kahramanmaraş Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin, Maraş Tarhanası tüketim biçimlerinin belirlenmesi. KSÜ Doğa Bil. Derg., 18(4).
• Kemaloğlu, M. (2011). Terekeme- Karapapak Türkleri ve yemek kültürü (Muş- Bulanık çevresinde) Erzincan Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2).
• Kocatepe D ve Tırıl A.(2015). Sağlıklı beslenme ve geleneksel gıdalar, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(1):55-63.
• Marangoz M ve Akyıldız A. (2006). Doğal ve kültürel mirasın korunması açısından coğrafi işaretin önemi ve buldan bezi örneği, Buldan sempozyumu 23-24 kasım 2006. Buldan.
• Mercan Ş.O ve Üzülmez M. (2014). Coğrafi işaretlerin bölgesel turizm gelişimindeki önemi: Çanakkale ili örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(2):67-94.
• Merdol, O.K. 1968. A.dietary supplementation of tarhana with soybean flour and fish protein concentrate. M. Sci. Thesis. Universty of Tenesse, Knoxville.
• Öğel, B. (1978). Türk Kültür Tarihine Giriş. Türklerde Yemek Kültürü. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları:244. Kültür eserleri: 13. Milli Eğitim Basımevi.
• Öner, S. (2014). Geleneksel Yemeklerin Turizm ve Ülke Tanıtımındaki Yeri. 4. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, 17-19 Nisan 2014, Adana, 1001.
• Soner, F. (2013). Gastronomy tourism: a solution for small cities marketing and regional development, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Sünnetçioğlu, S., Can, A., Durlu-Özkaya, F. (2012). “Yavaş turizmde coğrafi işaretlemenin önemi”, 13. Ulusal Turizm Kongresi, Antalya, 953-962.
• Şimşekli N. ve Doğan İ.S. (2015). Geleneksel ve fonksiyonel ürün olarak Maraş tarhanası, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi,5(4).
• Şimşekli N. ve Doğan İ. S. (2015). Tahıl esaslı beta-glukan ilavesinin gıdaların teknolojik ve fonksiyonel özelliklerine etkisi, Turkish Journal of Agriculture - Food Science And Technology, 3(4): 190-195.
• Tepe Balaban S .(2016), “Ekonomik Açıdan Coğrafi İşaretler”. www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/frmmakale/2016-1/03.pdf.
• Tunç, A. ve Saç, F.(1998). Genel Turizm. Ankara: Detay Yayınevi.s. 31
• Yıldırım Ç ve Güzeler, N. (2016). Tarhana cipsi, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGİD Özel sayı. 1-8.
• Muğla Belediyesi 2017. http://www.mugla.bel.tr/kultur-ve-sanat/mentese/yemek-kulturumuz/mugla-tarhanasi”Muğla tarhanası”.erişim tarihi:8.07.2017.