OSMANİYE İLİNDE GELENEKSEL KONUTTAN APARTMANA GEÇİŞ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 242 - 269, 30.12.2023

Elife Büyüköztürk , Murat Oral

Öz

İlk olarak barınma amaçlı ortaya çıkan konutlar zaman geçtikçe güvenliğin, konforun ve zenginliğin bir sembolü olarak kullanıcı yaşamının vazgeçilemez öğeleri olmuşlardır. Konutlar; toplumsal, sosyal, kültürel birçok etkene bağlı olarak biçimlenmektedirler ve değişen koşullar, ihtiyaçlar, istekler sebebiyle zaman içerisinde farklılaşmaktadırlar. Çalışmada; geleneksel konut mimarisinden apartman mimarisine geçiş sürecinde değişen, dönüşen sosyo mekânsal ilişkilerin konut mimarisi üzerindeki yansımaları Osmaniye ili örneğinde incelenmiştir. Çalışma iki aşamadan oluşan bir metodolojik çerçevede yürütülmüştür. İlk aşamada konut ve kültür kavramlarına, konutta meydana gelen değişime yer verilmiş, yani literatür taraması yapılarak kavramsal çerçeve oluşturulmuştur. İkinci aşamada ise örnek alan olarak belirlenen Osmaniye ilindeki Geleneksel Türk Evi tipolojisi plan şeması incelenmiştir. Sonrasında ise Osmaniye ilindeki apartmanlaşma süreci incelenmiştir. Bu incelemeler yapılırken Osmaniye Belediyesi’nin arşivinden yararlanılmıştır. Araştırma; Osmaniye’de 1970’lerde aile konutları geleneği ile başlayan apartmanlaşma süreci 8 apartman örneği üzerinden 2000’lere kadar analiz edilmesi süreci ile sınırlandırılmıştır. Yapıların planları ve günümüzde bulunanların yerinde fotoğraflanması ile mimari özellikleri tespit edilmiştir. Örneklerin karşılaştırılarak analiz edilmesi sonucunda, Osmaniye ilindeki apartmanlaşma sürecinin nasıl geliştiği ortaya konulmuştur. İlk olarak aile apartmanı şeklinde evlenen çocuklar için çıkılan kat olarak görülse de apartmanlar günümüzde Osmaniye’de yaygın olarak kullanılan konut türüdür. İncelenen apartman yapılarında Osmaniye’de mahremiyet olgusunun konutları şekillendirdiği tespit edilmiştir. Çoğunlukla konutlarda; girişte bulunan antreden günlük yaşama birimlerine, evin mahrem alanı olan yatak odaları ve banyoya ayrı bir koridorla ulaşıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Apartman, Geleneksel Konut, Osmaniye

TRANSITION FROM TRADITIONAL HOUSING TO APARTMENT BUILDING IN OSMANİYE PROVINCE

Öz

The houses, which first emerged for shelter, have become indispensable elements of user life as a symbol of security, comfort and wealty over time. Houses are shaped depending on many social, social and cultural factors and differ over time due to changing conditions, needs and desires. In the study, reflections of changing and transforming socio-spatial relations on the housing architecture during the transition from traditional housing architecture to apartment architecture were examined in the case of Osmaniye province. The study was conducted within a methodological framework consisting of two stages. In the first stage, the conceptes of housing and culture and the change in housing were included, that is, a conceptual framework was created by conducting a literature review. In the second stage, the traditional Turkish House typology plan scheme in Osmaniye province, which was determined as sample area, was examined. Afterwards, the apartment building process in Osmaniye province was examined. While making these examinations, the archive of Osmaniye Municipality was used. The apartment process, which started with the family housing tradition in Osmaniye in the 1970s, was analyzed through 8 apartment samples until the 2000s. The architectural features of the buildings have been determined with the plans and on-site paragraphy of what found today. As a result of comparing and analyzing the samples, it was possible to reveal how the apartment process in Osmaniye province developed.Although it was first seen as a floor for children who get married as a family apartments are the type of housing that is widely used in Osmaniye today. Inferemces: It has been determined that the concept of privacy shapes the residences in Osmaniye in the examined apartment buildings. Mostly in residences; It has been seen the Daily living units, the bedrooms and bathroom, which are the private areas of the house, are accessed through a seperate corridor from the entrance hall.

Anahtar Kelimeler

Apartment building, Traditional Housing, Osmaniye

Kaynakça

• Balamir, M. (1994). “Kira Evinden Kat Evine Apartmanlaşma: Bir Zihniyet Dönüşümü Tarihçesinden Kesitler”, Mimarlık, Y. 32, S. 5, s. 29-33.
• Demirci, N. S. (2009). Konut Sorunu Bağlamında İpoteğe Dayalı Konut Finansmanı Sistemi (Mortgage) ve Türkiye’de Konut Finansmanı. Yüksek Lisans Tezi. Kars: Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdinç, S. Y. (2009). Konut Oluşumunda Kültür Etkisinin Toplumsal Yaşam Dinamikleri Bağlamında İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Eruzun, C. (1987). “Konut üzerine nitelik sorunu”, http://dergi.mo.org.tr/dergiler/4/558/8387.pdf [Erişim tarihi: 12.08.2023].
• Gence, Ş. (2004). Türkiye’de Konut Sorunu ve Konut Sorununun Çözümünde Konut Kooperatiflerinin Rolü ve Eskişehir İlindeki Konut Kooperatiflerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Osmangazi üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İzgi, U. (1999). Mimarlıkta Süreç: Kavramlar- İlişkiler, İstanbul: YEM Yayınları.
• Mutdoğan, S. (2014). “Türkiye’de Çok Katlı Konut Oluşum Sürecinin İstanbul Örneği Üzerinden İncelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 1, 24.
• Osmaniye Belediyesi, 2022 Belediye arşivi.
• Pulat Gökmen, G. (2011). “Türkiye’de apartmanlaşma süreci ve konut kültürü”, Güney Mimarlık Dergisi, S. 5, s. 12-17.
• Rapaport, A. (2004). Kültür Mimarlık Tasarım, İstanbul: YEM Yayınları.
• Tunalı, İ. (2004). Tasarım Felsefesine Giriş, İstanbul: Yapı Yayın.
• Ulusoy, M. (1999). Konya’da Apartman Yapılarının Tarihsel Gelişimi, Konya: Türkiye Alim Kitapları.
• https://parselsorgu.tkgm.gov.tr/ - ara/idari/128442/146/7/1693998247306 [Erişim Tarihi: 10.08.2023].
• https://parselsorgu.tkgm.gov.tr/ - ara/idari/128442/709/32/1693997856453 [Erişim Tarihi: 10.08.2023].
• https://parselsorgu.tkgm.gov.tr/ - ara/idari/128447/757/7/1693941996596 [Erişim Tarihi: 10.08.2023].
• https://parselsorgu.tkgm.gov.tr/ - ara/idari/207129/1574/196/1693998115918 [Erişim Tarihi: 10.08.2023].
• https://parselsorgu.tkgm.gov.tr/#ara/idari/128436/2504/8/1693942349448 [Erişim Tarihi: 10.08.2023].
• https://parselsorgu.tkgm.gov.tr/#ara/idari/128439/157/59/1693943366346 [Erişim Tarihi: 10.08.2023].
• https://parselsorgu.tkgm.gov.tr/#ara/idari/128446/691/6/1693944392961 [Erişim Tarihi: 10.08.2023].