REKLAMLARDA İKNA MODELLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE SEKTÖREL UYGULAMA ÖRNEKLERİ

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 124 - 153, 27.10.2021

Sinem Gündoğdu Mehmet Sağlam

Öz

Pazarlama iletişim araçlarından reklam, tüketicilerle iletişim kurmanın, mesajı iletmenin en iyi yollarından birisidir. Reklamların başarılı olabilmesi için tüketicilerine bir şeyler söylemesi gerekmektedir. Reklamlar tüketiciyi harekete geçirme gücüne sahip olmalı ve tüketiciyi kararsızlık aşamasından satın alma eylemine yönlendirmelidir. Bu süreçte, tüketicinin satın alma kararını vere-bilmesi için ikna olması gerekmektedir. Tüketicilerde bu güçlü etkinin oluşmasını sağlayan en önemli etkenlerden birisi ise reklamlarda ikna modellerini kullanmaktır. Bu çalışmada reklamlarda kullanılan ikna modelleri sektörel örnekleriyle birlikte incelenmiştir. Bu kapsamda ele alınan modeller, Aristo modeli, edimsel koşullanma modeli, klasik koşullanma modeli, bilişsel öğrenme modeli, AIDA modeli, DAGMAR modeli, ayrıntıları olasılıklandırma modeli ve anlatı modelidir. Yapı-lan bu çalışma ile konunun önemine dikkat çekmek ve ileride yapılacak çalışmalara yön vermek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Reklam, İkna Modelleri, Sektörel Uygulamalar

Kaynakça

• Aksoy, S. (2017). Televizyon Reklamlarında Mizah Kullanımına İlişkin Eleştirel Bir Analiz, Global Media Journal TR Edition, 7(14). 258-294.
• Aktaş, H. & Zengin, M. (2010). DAGMAR Modeli: Deterjan Reklamları Örneğinde Görsel Bir Çözümleme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), 31-43.
• Arıcı, A. & Kılınç, Ö. (2018). İkna Teorileri Çerçevesinde Yapı Reklamlarının Analizi. Erciyes İletişim Dergisi, 5 (4), 535-555.
• Arslanoğlu, S. Ö. (2017). Hande Doğandemir ve Baş Döndüren Dolgun Saçları. 25.03.2020 tarihinde https://mediacat.com/blendax-turkiye-hande-dogandemir-reklam-filmi/ adre-sinden alındı.
• Avcı, S. (2016). Garanti Bankası Sucu Çocuk. 17.03.2020 tarihinde https://selcukavci.com/turk-reklamciliginda-muzik-kullanimi/garanti-bankasi sucu-cocuk/ adresinden alındı.
• Aydınalp, G. I. (2019). Reklamlarda Masal Kullanımının Boyutu: Televizyon Reklamlarına Bir Bakış. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6 (4), 15-33.
• Bahçecioğlu, E.H. (2021). Retoriğin Temel Unsurları Olan Ethos-Pathos-Logos Perspektifin-den İkna Sanatının Kullanılışı: Müge Anlı Örneği, Aksaray İletişim Dergisi, 3(1). 16-42. doi:10.47771/aid.783923
• Başturan, S. (2019). Etkin Reklam Modelleri ve Markalaşma Sürecinde Opet Reklamları. Yayın-lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı.
• Batı, U. (2010). Hedef Kitle Davranışını Etkileyen Bir Unsur Olarak Reklamlarda Müzik Kul-lanımı Konusundaki Yazının İncelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (2), 778-808.
• Bical, A. & Yılmaz, R. A. (2017). Ayrıntılandırma Olasılığı Modeli Çerçevesinde Kamu Spot-larının İncelenmesi: Portakal ve Fındık Tüketimine Yönelik Örnekler. İNİF E-Dergisi, 2 (2), 38-54.
• Bilsel, H. (2019). Sadvertising: Reklamcılıkta Hüzün Çekiciliği Kullanımı Üzerine Bir Değer-lendirme. Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları Dergisi, 2 (1), 72-107.
• Boz, T. (2018). Kadın Öğretmenlerin Mesleki Motivasyonlarına İlişkin Ortak Anlayışları-nın Herzberg'in Çift Faktör Kuramı Çerçevesinde İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Li-sans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Büstan, Ö, (2017). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Televizyon Reklamlarında Geleneksel Kadın Tiplemesi: Deterjan Reklamlarında Kadının Temsili, Gaziosmanpaşa Üniversite-si Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(1), 167-184.
• Chang, C. (2013). Imagery Fluency And Narrative Advertising Effects. Journal of Advertising, 42 (1), 54-68.
• Clow, K. E., James, K. E., Kranenburg, K. E. & Berry, C. T. (2006). The Relationship of the Visual Element of an Advertisement to Service Quality Expectations and Source Cre-dibility. Journal of Services Marketing, 20 (6), 404-411.
• Değer, M. (2020). Reklam Stratejileri: Marka Odaklı Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Ta-nıtım Anabilim Dalı.
• Derendeli, T. (2020). Reklamlarda Korkunun Bir Pazarlama Aracı Olarak Kullanılması: Korku Mesajı İçeren Reklamların Göstergebilimsel Çözümleme Tekniğiyle İncelenmesi. Yayın-lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü İş-letme Anabilim Dalı.
• Eken, İ. (2014). Kadın ve Erkek Dergilerinde Eğlence İçerikli Reklamların ELM’ye Göre İçerik Analizi. E-Journal of Intermedia, 1 (1) 22-45.
• Eken, İ. (2014). Sosyal Medyadaki Karşılaştırmalı Reklamlar Üzerine Bir İnceleme: Türkiye ve Polonya Örneği. Dijital İletişim Etkisi Uluslararası Akademik Konferansı Bildiri Kitabı, 435-449.
• Elden, M. (2003). Hedef Kitle Davranışlarını Etkileyen Psikolojik Bir Faktör Olarak Öğrenme: Öğrenme ve Reklam İlişkisi. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 18 (1), 1-29.
• Erbayrak, A. R. (2014). Kriz İletişim Stratejisinde Reklamın Etkisi (Ayşe Özgün Danone Reklam-ları Örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı.
• Erdem, Ö. (2015). Televizyon ve Sinemada Gizli Reklam ve Subliminal Mesaj, Marmara Üniver-sitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo Televizyon Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul
• Ezmeci, F., Söylemez, E. T. Ç., Akgül, E. & Akman, B. (2017). Çocukların Yer Aldığı Rek-lamların Çocuklara ve Yetişkinlere Verilen Mesajlar, Roller ve Cinsiyete Yönelik Ay-rımcılık Unsurları Açısından İncelenmesi. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi (26), 247-279.
• Ghirvu, A. I. (2013). The AIDA Model for Advergames. The USV Annals of Economics and Public Administration, 1 (17), 90-98.
• İletir, N. (2018). Popüler Kültürün Reklamcılığa Etkilerinin Tv Sektöründe İncelenmesi. Yayın-lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Grafik Ta-sarım Anabilim Dalı.
• İplikçi, H. G. (2015). Reklamlarda Tüketiciyi İkna Etmek İçin Kullanılan Stratejiler ve Reklam Örnekleri. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 7 (1), 65-77.
• Kalan, Ö. G. (2010). Tüketici Davranışları. İstanbul Üniversitesi Halkla İlişkiler Lisans Tanım-lama Programı Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Ders Kitabı.
• Kannan, R. & Tyagi, S. (2013). Use of Language in Advertisements, English for Specific Pur-poses World, 37 (13), 1-10.
• Karaman, K. K. (2020). Öğrenme Kuramları Bağlamında Korku Çekiciliği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanı-tım Anabilim Dalı.
• Kaya, F. (2018). Reklam ve Pazarlama Stratejileri: Bir Reklamda Olması Gerekenler. Uluslara-rası Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (5), 99-111.
• Kaya, H. (2019). Reklamlarda Kullanılan Reklam Çekicilikleri Üzerine Bir Değerlendirme. Ya-yınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Anabilim Dalı.
• Lahteenmaki, L. (2013). Claiming Health in Food Products. Food Quality and Preference, 27 (2), 196–201.
• Lien, N. H. & Chen, Y. L. (2013). Narrative Ads: The Effect of Argument Strength and Story Format. Journal of Business Research, 66 (4), 516-522.
• Purutoğlu, N. (2019). Geleneksel ve Online Alışveriş Açısından Tüketicilerin Satın Alma Davra-nışlarının İncelenmesi (Türk ve Hollandalı Tüketiciler Üzerinde Uygulanmalı Bir Araş-tırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bayburt Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens-titüsü İşletme Anabilim Dalı.
• Sarıalp, S. (2019). Sağlık Sektöründe, Tüketici Satın Alma Davranışında Sosyal Medya Reklam-larının Etik Boyutu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• Seymenoğlu, Y. (2009). Televizyon Reklamlarında İknanın Belirleyicileri: Animasyon Karakter Kullanımının Tüketicilerin İkna Sürecine Etkisinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Rek-lamcılık Anabilim Dalı.
• Şahin, E. (2018). Reklam Stratejileri Kapsamında Hikaye Anlatımı Kullanımı: Sanal Marka Topluluklarında Reklam Mesajlarının Aktarımı. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli Dergisi, 26 (3), 147-169.
• Şardağı, E. & Yılmaz, A. (2017). Anlatı Kuramı ve Reklamda Kullanımı: Anlatı Analizi Çer-çevesinde Bir İnceleme. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 4 (2), 88-133.
• Şekerkaya A. (2010). Reklam Yönetimi. İstanbul Üniversitesi İşletme Lisans Programı Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Ders Kitabı.
• Toraman, T. (2017). Reklamlarda Erkek İmgesinin Kullanımı, Biscolata Veni Örneği, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Dış Ticaret Enstitüsü, Working Paper Serisi, 126-2017-12.
• Tosyalı, T. (2014). Reklam: Göstergebilimsel Çözümleme ve Markalaşma. Yayınlanmamış Yük-sek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı.
• Uçar, S. (2018). Gerçek iyilik kalpten gelir. 12.05.2020 tarihinde https://mediacat.com/gercek-iyilik-kalpten-gelir/ adresinden alındı.
• Ulukök, Ö. (2009). Marka Değerinin İletilmesinde Televizyon Reklamlarının Etkisi. Yayınlan-mamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler Anabi-lim Dalı.
• Uztürk, E. (2019). Mizah İçerikli Global ve Global Reklam Filmlerinin Çözümlemesi. Yayın-lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Tasarımı ve Bilişim Teknolojileri Anabilim Dalı.
• Yaman, M. (2004). Markanın vurduğu yerde gül biter mi? 11.04.2020 tarihinde http://arsiv.ntv.com.tr/news/270735.asp adresinden alındı.
• Yıldırım, E. (2019). Televizyon Reklamlarına Göstergebilimsel Bir Yaklaşım: Kent Şekerleme Reklamı. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (43), 169-181.
• Yılmaz, A. (2019). Reklam ve Sinir Bilim İlişkiselliği: Nöropazarlama Üzerine Teorik Bir Ça-lışma. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 63-79.
• Yoldaş, M. A. & Özaydın, H. (2017). Sosyal Medya Üzerinden Yapılan Reklamların Satın Alma Davranışı Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Uygulama. Avrasya Sos-yal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4 (12), 781-794.
• Zafer, S. (2017). Üç İkna Kanıtı ve Reklamda Kullanımı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ti-caret Enstitüsü Dergisi, (63), 1-18.
• https://www.youtube.com/watch?v=l6f1AdhG-xo Erişim Tarihi: 05.05. 2021
• https://www.youtube.com/watch?v=-UDwlmnFA7E Erişim Tarihi: 07.05.2021
• https://www.youtube.com/watch?v=i69LROi_8Dc Erişim Tarihi: 07.05.2021
• https://www.youtube.com/watch?v=H_QubNL7GOY Erişim Tarihi: 08.05.2021
• https://www.youtube.com/watch?v=pD0wOUXJbg0 Erişim Tarihi: 08.05.2021
• https://www.youtube.com/watch?v=OE1BSrMldsM Erişim Tarihi: 12.05.2021
• https://www.youtube.com/watch?v=wX4TjI9487I Erişim Tarihi: 12.05.2021
• https://www.youtube.com/watch?v=7PgrS537Dgo Erişim Tarihi: 19.05.2021
• https://www.youtube.com/watch?v=7F3rbkDFthg Erişim Tarihi: 20.05.2021
• https://www.youtube.com/watch?v=xAsr2JMN_yI Erişim Tarihi: 20.05.2021
• https://www.dailymotion.com/video/x3u3yn3 Erişim Tarihi: 23.05.2021
• https://www.perakende.org/wwf-turkiye-ve-omodan-suya-dogru-adim Erişim Tarihi: 25.05.2021
• https://www.slideshare.net/mtayar/farm-to-fork-food-safety-7978746 Erişim Tarihi: 27.05.2021
• https://www.youtube.com/watch?v=CG4q210xgmE Erişim Tarihi:27.05.2021
• https://www.youtube.com/watch?v=9X2qV49r9xo Erişim Tarihi:01.06.2021
• https://mediacat.com/bir-bebek Erişim Tarihi:02.06.2021