ANTİK MEZOPOTAMYA SOSYAL DÜZENİNDE DEMONLAR: PAZUZU VE LAMAŠTU PARADOKSU

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 3, 551 - 561, 09.08.2023

Yeşim Dilek

https://doi.org/10.9737/historystudies.1275543

Cited By: 1

Öz

Yaşamın her alanına yayılan paradoksal düşünme ve kişilerin karakterleriyle uyuşmayan zıt davranışları, aslında birbirine tezat ancak aynı zamanda sinerjik ve sistem içerisinde birbiriyle ilişkili dualiteleri birlikte düşünmeyi gerektirmiştir. Dışarıdan tamamen zıt algılanan muğlak olgular aslında bir toplumun sosyal düzeninin oluşmasında oldukça önemli yer edinmektedir. Antik dönemlerde yaşayan halkların sosyal düzeni oluşturmak ve bulundukları çağa ayak uydurmak için kendi yarattıkları olgular içerisinde hem düalist hem de ironik durumlar mevcuttur. Bu antik toplumlar arasında en göze çarpanı medeniyetin beşiği olarak görülen ve tarihte oldukça önemli bir yere sahip olan Antik Mezopotamya’dır. Mezopotamya'da tanrılarla birlikte koruyucular, iyi ve kötü ruhlar, demonlar ve hayaletler de dâhil olmak üzere birçok farklı türde insanüstü varlığın olduğuna inanılmıştır. Bu varlıklar sosyal düzen ve denge içerisine dâhil edilmiş ve böylece toplumsal yapının oluşumuna katkıları olmuştur. Bu çalışmanın amacı, Mezopotamya’nın sıra dışı demonlarından Pazuzu ve Lamaštu’yu farklı karakteristik özellikleri bağlamında sosyal düzen içerisinde paradoksal ve ironik yönleriyle ele almaktır.

Anahtar Kelimeler

Antik Mezopotamya, Sosyal Düzen, Demonlar, Pazuzu, Lamaštu

Demons in the Social Order of Ancient Mesopotamia: Paradox of Pazuzu and Lamaštu

Öz

The paradoxical thinking that pervades every aspect of life and the contrasting behaviors of individuals that are incompatible with their characters have necessitated thinking together about dualities that are actually contrary to each other but at the same time synergistic and interrelated within the system. Ambiguous phenomena that are perceived as completely opposite from the outside actually play a very important role in the formation of the social order of a society. There were both dualistic and ironic situations within the phenomena created by the peoples living in ancient times in order to create social order and keep up with the age they were in. One of the most prominent among these ancient societies was Ancient Mesopotamia, which is regarded as the cradle of civilization and has a very important place in history. In Mesopotamia, along with gods, many different types of superhuman beings were believed to exist, including protectors, good and evil spirits, demons and ghosts. These beings were included in social order and balance and contributed to the formation of the social structure. The aim of this study is to examine Pazuzu and Lamaštu, the extraordinary demons of Mesopotamia, in the context of their different characteristics and their paradoxical and ironic aspects within the social order.

Anahtar Kelimeler

Ancient Mesopotamia, Social Order, Demons, Pazuzu, Lamaštu

Kaynakça

• BLACK, Jeremy-GREEN, Anthony, Mezopotamya Mitolojisi Sözlüğü. Tanrılar İfritler Semboller, Köprü Kitapları, İstanbul 2017.
• BOTTERO, Jean, Mezopotamya: Yazı Akıl Tanrılar, Dost Kitabevi, Ankara 2012.
• DURKHEIM, Emile, Dini Hayatın İlkel Biçimleri, Ataç Yayınları, İstanbul 2005.
• EROL, Hakan, “Kültepe’de Bulunan Büyü Metinleri”, Aktüel Arkeoloji, Sayı:35, 2013, s. 66- 67.
• FARBER Walter, “Witchcraft, Magic and Divination in Ancient Mesopotamia”, Civilizations of the Ancient Near East, Ed. J.M.Sasson, New York 1995, s. 1895-1909.
• FARBER, Walter, Lamaštu: An Edition of the Canonical Series of Lamaštu Incantations and Rituals and Related Texts from the Second and First Millennia BCE. Winona Lake: Eisenbrauns 2014.
• GOFF, L. Beatrice, “The Rôle of Amulets in Mesopotamian Ritual Texts”, Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, The Warburg Institute, Vol. 19, No. 1/2, 1956, s. 1-39.
• HEEßEL, P. Nils,” “Evil Against Evil: The Demon Pazuzu,” SMSR, 77, 2011, s. 357–68.
• JACOBSEN, Thornhill, Karanlığın Hazineleri, Paris Yayınları, İstanbul 2017.
• KAÇAR, Abdulgani, “Eski Mezopotamya Kültüründe Tılsım İnanışı ve Bazı Tılsımlı Objeler”, ArAn, 13-1, 2019, s. 69-81.
• KONSTANTOPOULOS, V. Gina, “Demons and exorcism in ancient Mesopotamia”, Wiley, 2020, s. 1-14.
• KONSTANTOPOULOS, V. Gina, They are Seven: Demons and Monsters in the Mesopotamian Textual and Artistic Tradition. (Near Eastern Studies Michigan University Yayımlanmamış Doktora Tezi), ABD 2015.
• LAMBERT, W. George –MILLARD, Alan Millard, Atra-Ḫasīs: The Babylonian Story of the Flood, Clarendon Press, Oxford 1969.
• LAMBERT, W. George, “Inscribed Pazuzu Heads from Babylon”, Archäologische Beiträge, 1970, s. 41-47.
• MAIDEN, Brett, “Counterintuitive demons: Pazuzu and Lamaštu in Iconography, Text, and Cognition,” Brill. Journal of Ancient Near Eastern Religions, 18, 2018, s. 86–110.
• MANDACI, Ebru, “Arkeolojik ve Yazılı Kaynaklar Işığında Eski Mezopotamya Toplumlarında Büyü ve Büyücülük” Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,8-16, 2016, s 217-232.
• MICHEL, Cecile Michel, “Une incantation paléo-assyrienne contre Lamaštum”, Orientalia, 66, 1997, s. 58-64.
• STUCKEY, Johanna, “Goddesses and Demons: Some Thoughts” Matrifocus Cross-Quarterly for the Goddess Woman, Vol 6-3, 2007, s.1-8.
• WIGGERMANN, F.A.M., “Lamashtu, Daughter of Anu. A Profile”, Birth in Babylonia and the Bible: Its Mediterranean Setting, Ed. M. Stol, STYX Publications, the Netherlands 2000, s. 217-252.