Fen Eğitimindeki Meta-Analiz Çalışmalarının Sistematik Derlemesi

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 22, 30.04.2023

Seçil Boz , Hasan Özcan

Öz

Bu çalışmanın amacı fen eğitimi alanında yürütülen meta-analiz çalışmalarının sistematik bir derlemesini yapmaktır. Bu amaçla bu çalışma kapsamında Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinde yer alan 2018-2022 yılları arasındaki yayımlanan lisansüstü tezler incelenmiştir. Bu çalışmalardan fen eğitimi alanında gerçekleştirilen meta-analiz çalışmaları, çalışma kapsamına dahil edilmiştir. Çalışmaya ilişkin olarak başka, dahil edilme ölçütleri de belirlenmiş ve PRISMA akış diyagramında verilmiştir. Erişilen çalışmalar, yayınlanma yıllarına, lisansüstü tez türlerine ve yayımlandıkları üniversitelere göre analiz edilmiştir. Ayrıca meta-analiz çalışmalarında kullanılan değişkenler detaylı olarak incelenmiştir. Araştırmalarda kullanılan veri tabanlarıyla birlikte veri analiz yöntemleri de analiz edilmiştir. Çalışmaların 2022 yılında en yüksek frekansta olduğu tespit edilmiş, bunlar içerisinde yüksek lisans çalışmalarının sayıca fazla olduğu belirlenmiştir. Araştırmacıların meta-analiz sürecinde bilgisayar yazılım programlarını tercih ettikleri, genellikle de Comprehensive Meta-Analysis programını kullandıkları tespit edilmiştir. Araştırmacıların tamamı Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezini kullanırken Google Akademik platformu ise veri tabanı olarak ikinci sırada yer almıştır. Akademik başarı en sık rastlanan bağımlı değişken olurken bağımsız değişken olarak genellikle yaklaşım, yöntem veya tekniklerin kullanıldığı belirlenmiştir. Moderatör olarak ise en çok tercih edilen değişken, öğrenim düzeyi olmuştur. Tüm bu veriler tartışma ve sonuç bölümünde detaylı olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fen eğitimi, meta-analiz, sistematik derleme

Kaynakça

• *Ademoğlu, E. (2021). FeTeMM eğitiminin öğrencilerin fen bilimleri dersi başarısı üzerine etkililiği: Bir meta analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• *Akbay, E. (2020). Immersive gerçeklik deneyimlerinin fen öğrenimine etkisi: Meta-analiz (Yüksek lisans tezi). Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• *Aktaş, H. B. (2022). Fen eğitiminde dijital öyküleme yöntemi kullanımının öğrencilerin akademik başarısına etkisi: Bir meta-analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Adıyaman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Adıyaman.
• *Akyol,A. (2022). Fen eğitiminde beyin temelli öğrenmenin öğrencilerin akademik başarı, tutum ve hatırlama düzeylerine etkisi: Bir meta-analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• *Alemli, A., (2019). Fen eğitiminde araştırma sorgulama temelli öğrenme yaklaşımının etkililiğinin meta analiz yöntemiyle incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• *Bahadırhan, D. (2019). Ortaokul ve liselerde drama yöntemi ile yapılan çalışmaların etkililiğinin bazı değişkenler açısından incelenmesi: Bir meta-analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bakioğlu, A. ve Özcan, Ş. (2016). Meta analiz. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Bakioğlu, A., ve Göktaş, E. (2018). Bir eğitim politikası belirleme yöntemi: Meta analiz. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 35-54.
• Başol Göçmen, G. (2009). Öğretim üyeleri ve öğrencilerin bağıl değerlendirme sistemi hakkındaki görüşleri, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 345-360.
• *Baysal, Y. E. (2020). Farklı öğretim uygulamalarının fen öğretimi öz yeterlik inançları üzerindeki etkisi: Bir meta analiz çalışması (Doktora tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• *Can, E. (2022). Fen bilimleri dersindeki yapılandırmacılık felsefesine dayalı öğretim yöntemlerinin akademik başarıya olan etkisi üzerine: Bir meta-analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• *Cansever, S. (2022). Fen eğitiminde laboratuvar destekli öğretimin öğrencilerin akademik başarı, tutum ve bilimsel süreç becerilerine etkisi: Bir meta-analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• *Çalışkan Tezci, D. (2022). PISA'da farklı değişkenlerin fen okuryazarlığına etkisi: Bir meta analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• *Çetinkaya, M. (2022). Okul dışı öğrenme ortamlarında yapılan uygulamaların etkililiğinin meta-analiz yöntemiyle incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• *Değerli, M. (2021). Fen eğitiminde STEM yaklaşımının etkililiği: Bir meta analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• *Demir, G. (2022). Fen eğitiminde kullanılan FETEMM eğitim yaklaşımının ulusal düzeydeki etkililiğinin incelenmesi: Bir metaanaliz çalışması (Yüksek lisans tezi). Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ağrı.
• Dinçer, S. (2014). Eğitim bilimlerinde uygulamalı meta-analiz. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• *Durak Men, D. (2018). Web tabanlı öğretimin fen başarısı ve fen dersine yönelik tutuma etkisi: Bir meta analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Glass, G. V. (1976). Primary, secondary, and meta-analysis of research, Educational Researcher, 5(10), 3-8.
• *Gümüş, B. (2022). Fen eğitiminde gerçekleştirilen STEM uygulamalarının farklı değişkenler açısından incelenmesi: Bir meta-analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bolu.
• *Gündüz, S. (2018). Matematik ve fen bilimleri öğretiminde akıllı tahta kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına etkisi üzerine bir meta-analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• *Güneş, Z. (2021). Fen bilimlerinde FeTEMM (fen, teknoloji, matematik, mühendislik) uygulamalarının çoklu bütüncül yaklaşımla karşılaştırmalı analizi (Yüksek lisans tezi). Kilis 7 Aralık Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Kilis.
• *Gürsu, İ. (2022). Çoklu zeka kuramının akademik başarı ve tutuma etkisinin araştırılması: Bir meta-analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ. Hatipoğlu, H., (2021). Sistematik derleme ve meta analiz, Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Bilişim Dergisi, 2(1), 7-10.
• *İleri, Y. E. (2019). Fen bilimleri eğitiminde işbirlikli öğrenme yaklaşımı'nın akademik başarıya etkisi: Bir meta-analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• *Karasubaşı, Ö. (2022). Bağlam temelli öğrenmenin öğrencilerin fen akademik başarısına, fene yönelik tutum ve motivasyona etkisinin incelenmesi: Bir meta analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• *Kıyıcı, G. (2022). Fen eğitiminde hesaplamalı düşünme araştırmalarının incelenmesi: Bir meta-analiz çalışması (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• *Koca, B. (2019). Fen eğitiminde oyun temelli öğrenmenin öğrencilerin akademik başarı ve derse yönelik tutumuna etkisi: Bir meta-analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• *Kundakçı, M. (2021). STEM etkinliklerinin fen bilimleri dersinde akademik başarı ve derse yönelik tutuma etkisi: Sistematik inceleme ve meta-analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• *Kural, E. (2020). Çoklu Zeka Kuramına dayalı fen öğretiminin akademik başarıya ve derse yönelik tutuma etkisi: Bir meta-analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• *Kurt, U. (2021). Probleme dayalı, işbirlikli ve proje tabanlı öğrenme yöntemlerinin öğrencilerin problem çözme becerilerine etkisini inceleyen çalışmaların meta-analizi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Lenhard, W. ve Lenhard, A., (2016). Computation of effect sizes, URL adresi:https://www.psychometrica.de/effect_size.html.Psychometrica, erişim tarihi: 11.03.2023. doi:10.13140/RG.2.2.17823.92329.
• Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., Altman, D. G., & PRISMA Group (2009). Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA Statement. Open medicine: A peer-reviewed, independent, open-access journal, 3(3), e123-e130.
• *Oral, L. (2022). Beyin temelli öğrenmenin akademik başarı, tutum ve kalıcılığa etkisi: Bir meta-analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• *Özer, M. (2019). Fen eğitiminde argümantasyon temelli öğretimin etkililiği: Meta-analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Özsoy, S., ve Özsoy, G. (2013). Eğitim araştırmalarında etki büyüklüğü raporlanması, İlköğretim Online,12(2), 334-346.
• *Sarı, K. (2018). Fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme stratejisinin öğrencilerin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi: Bir meta analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Manisa Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• *Sarıgöl, J. (2022). Fen öğretiminde analoji kullanımının akademik başarı ve fen dersine yönelik tutuma etkisi: Bir meta analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
• Şen, S. (2019). SPSS ile meta-analiz nasıl yapılır?, Harran Maarif Dergisi, 4(1), 21-49. doi: 110.22596/2019.0401.21.49.
• *Talan, H. (2020). Jigsaw tekniğinin çoklu bütüncül yaklaşımla analizi bağlamında fen bilgisi öğretim programında kullanılmasının değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Kilis 7 Aralık Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Kilis.
• *Yıldırım Görgülü, Y. (2021). Meta analizde güvenirlik katsayısı ve örneklem hata varyansıyla ağırlıklandırma yöntemlerinin etki büyüklüğü, heterojenlik ve yayın yanlılığına etkisi (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, İ. ve Şen, S. (2020). CMA ile meta analiz uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık.