Sağlık Çalışanları Arasında Panoptik Korku

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 209 - 227, 18.10.2019

Hüseyin Demir , Yılmaz Demirhan

https://doi.org/10.18394/iid.525432

Cited By: 2

Öz

İnsanlar
her dönemde gözetim mekanizmalarını kullanma ihtiyacı hissetmiş olup modern
dönemle birlikte modern gözetim tekniklerine duyulan ihtiyaç çarpıcı bir
şekilde artış göstermiştir. Günümüze doğru gelindiğinde gözetim faaliyetinin
sağlık hizmetleri alanında yoğun olarak kullanıldığı söylenebilir. Sağlık
çalışanları çok çeşitli uygulamalar ile sürekli olarak gözetlenmekte, hastane
yönetimlerinin norm ve beklentilerine uygun normalize edilmiş profesyonel
davranışları teşvik edilmektedir. Söz konusu gözetimin profesyonellerde
herhangi bir korkuya dönüşüp dönüşmediği ise henüz araştırılması gerekli bir
alan olarak karşımızda durmaktadır. Buna ek olarak, sağlık hizmetleri alanında
gözetim ve davranış ilişkisini Foucault’çu yaklaşımla ele alan herhangi bir
çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışmada, sağlık hizmetleri alanında çalışanlar
üzerinde panoptik gözetimin yaratacağı korku ve buna yönelik olarak
geliştirilecek davranışlar Bentham ve Foucault’un yaklaşımları benimsenerek
ilgili literatür ışığında değerlendirilmiştir. Çalışmamızda panoptik gözetim -
panoptik korku ve davranış ilişkisini araştırmak için hatırı sayılır nicelikte
gelişmenin yaşandığına dikkat çekilerek gözetim konusunda sağlık hizmetleri
alanının sosyologlardan pek çok şey öğrenebileceği gerçeği ortaya konmaya
çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gözetim, Panoptikon, Caydırıcı Etki, Sağlık Hizmeti, Panoptik Korku

Panoptic Fear among Health Workers

Öz

People have been felt the need of surveillance
mechanisms at all times. The need for modern surveillance techniques has
increased dramatically in the modern era. When it comes to today, it can be
said that surveillance activity has been used extensively in health care.
Health workers are continuously monitored with applications, and normalized
professional behaviors are promoted. Whether the surveillance has turned into a
fear among professionals is still a field to be investigated. Besides, we have
found no study deals with surveillance and behavior in health care carried out
with Foucauldian approach. In the study, the fear of panoptic surveillance on
healthcare workers and the behaviors to be developed concerning this were
evaluated in the light of relevant literature by adopting the approaches of
Bentham and Foucault. It has been tried to reveal there is considerable amount
of development to investigate the relationship between panoptic surveillance
and panoptic fear and behavior, and health care can learn a lot from
sociologists about surveillance.

Anahtar Kelimeler

Surveillance, Panopticon, Chilling Effect, Health Care, Panoptic Fear

Kaynakça

• Abalı, T. Z. (2018). Mahremiyet ve gözetim ilişkisi bağlamında aile hekimliği bilgi sistemine dair bir değerlendirme (Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Akerlof, G. A. & Kranton, R. E. (2016). Kimlik iktisadı: kimliklerimiz, işimizi, ücretimizi ve refahımızı nasıl şekillendiriyor? (C. Madenci, Çev.). Ankara: Efil Yayınları.
• Akyazı, A. (2019). Mahremiyetin dönüşümü: ünlülerin instagram paylaşımları üzerine bir araştırma. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 18(1), 197-216.
• Bauman, Z. (2007). Modernite ve holocaust. (S. Sertabiboğlu, Çev.). İstanbul: Versus Kitap.
• Bauman, Z. (2017a). Akışkan modernite (İkinci basım). (S. O. Çavuş, Çev.). İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Bauman, Z. (2017b). Azınlığın zenginliği hepimizin çıkarına mıdır? (Üçüncü basım). (H. Keser, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2018a). Sosyolojik düşünmek (Onyedinci basım). (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2018b). Retrotopya. (A. Karatay, Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Bauman, Z. & Lyon, D. (2018). Akışkan Gözetim (Üçüncü basım). (E. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Beck, U. (1992). Risk cociety: Towards a New Modernity. Londra: Sage.
• Bentham, J. (1995). The panoptic writings, ed Miran Božovič. London: Verso.
• Beyatlı, H. Z. (2017). Hastane ve sağlık işletmeleri yönetimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bhatnagar S. (2013). Who is really afraid of death? Indian Journal Palliat Care, 19, 81-2.
• Black, K. (2007). Health care professionals’ death attitudes, experiences, and advance directive communication behavior. Death Studies, 31, 563-72.
• Boone, L. E. & Kurtz, D. L. (2016). Contemporary business (14th edition). İçinde A. Yalçın (Çev. Ed.). Çağdaş İşletme (252-283). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bozalp, M. (2018). Gözetim Toplumundaki Yapısal Değişim ve Dönüşümler. Amme İdaresi Dergisi, 51(1), 27-69.
• Bulut, S. (2019). Söylemin kapatılma ve açımlama savaşımında Edward Snowden. Etkileşim, 3, 128-141.
• Castel, E. S., Ginsburg, L. R., Zaheer, S. & Tamim, H. (2015). Understanding nurses’ and physicians’ fear of repercussions for reporting errors: clinician characteristics, organization demographics, or leadership factors? BMC Health Services Research, 15(1), 1-10.
• Coase, R. H. (1937). The nature of the firm. Economica, 4(16), 386-405.
• Couch, D., Han, G. S., Robinson, P. & Komesaroff, P. (2015). Public health surveillance and the media: a dyad of panoptic and synoptic social control. Health psychology and behavioral medicine, 3(1), 128-141.
• Dahlen, H. G. & Caplice, S. (2014). What do midwives fear? Women and birth, 27(4), 266-270.
• De Choudhury, M., Meredith, R. & Morris, W. (2014). Seeking and sharing health ınformation online: comparing search engines and social media. Paper presented at_the 32nd Annual ACM Conference on Human Factors in Computing Systems, New York, USA, 1365-1376.
• Deffner, J.M. & Bell, S. K. (2005). Nurses’ death anxiety, comfort level during communication with patients and families regarding death, and exposure to communication education: a quantitative study. Journal for nurses in professional development, 21, 19-23.
• Durutürk, B. (2018). Michel Foucault’nun iktidar ve özne kavramlarına bir bakış: gözetim toplumu. Üçüncü sektör sosyal ekonomi, 53(3), 959-972.
• Eckermann, L. (1997). Foucault, embodiment and gendered subjectivities: The case of voluntary self-starvation. In A. Petersen & R. Bunton (Eds.), Foucault, health and medicine (151–172). New York, NY: Routledge.
• Ettinger, K. E. (1965). International handbook of management. USA: McGraw-Hill.
• Foucault, M. (1979). Discipline and punish: the birth of the prison. New York: Vintage Books.
• Foucault, M. (1980). The eye of power. In, C. Gordon (Ed.), Power/knowledge: selected ınterviews and other writings (1972-1977) (pp. 146-165). New York: Pantheon Books.
• Foucault, M. (2002). Kliniğin Doğuşu. (Ş. Ünsaldı, Çev.). Ankara: Epos Yayınları.
• Goffman, E. (1959). The presentation of self in everyday life. Garden City: Doubleday Anchor.
• Graban, M. (2011). Yalın hastane: kalite, hasta güvenliği ve çalışan memnuniyetini artırmak. (P. Şengözer, Çev.). İstanbul: Optimist Yayınları.
• Haggerty, K. D. & Ericson, R. V. (2000). The surveillant assemblage. British Journal of Sociology, 51 (4), 605-622.
• Harari, Y. N. (2016). Homo deus. Yarının kısa bir tarihi. (P. N. Taneli, Çev.). İstanbul: Kolektif Kitap.
• Huxley, A. (2018). Cesur yeni dünya (25. Baskı). (Ü. Tosun, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Johnson, D. & Regan, P. (2014). Introduction. In, D. Johnson & P. Regan (Eds.), Transparency and surveillance as sociotechnical accountability: a house of mirrors (pp. 1-24) Abingdon: Routledge.
• Kıdak, L. B. & Demir, H. (2018). Küresel Sağlık Politikaları. İçinde D. Tengilimoğlu (Ed.), Sağlık Politikası (ss. 159-181). İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Koçel, T. (2015). İşletme yöneticiliği (On Altıncı Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Koontz, H. & Weihrich, H. (1988). Management (Dokuzuncu baskı). USA: McGraw-Hill.
• Kumar, S. P., D’Souza, D. & Sisodia, V. (2013). Healthcare professionals’ fear of death and dying: ımplications for palliative care. Indian J Palliat Care, 19(3), 196-98.
• Lashmar, P. (2017). No more sources? Journalism Practice, 11(6), 665-688.
• Lianos, M. (2003). Social control after foucault. Surveillance & Society, 1(3), 412-430.
• Manokha, I. (2018). Article surveillance, panopticism, and self-discipline in the digital age. Surveillance & Society, 16(2), 219-237.
• Maslow, A. H. (1954). Motivation and personality. New York: Harper & Row Publishers.
• Mathiesen, T. (1997). The viewer society: Michel Foucault’s “panopticon” revisited. Theoretical Criminology, 1(2), 215-34.
• McGregor, D. (1960). The human side of enterprise. New York: McGraw-Hill.
• Mintzberg, H. (2014). Örgütler ve yapıları. Aypay, A. (Çev. Ed.). İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Nia, H. S., Lehto, R. H. & Ebadi, A. (2016). Death anxiety among nurses and health care professionals: A review article. International journal of community based nursing and midwifery, 4(1), 2-10.
• Öztürk, İ. D. (2019). Panoptikon 2.0: Alternatif Medya ve Karşı Gözetim (Kitap İncelemesi). Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 701-712.
• Peck, M. R. (2009). Personal death anxiety and communication about advance directives among oncology social workers. Journal of social work in end-of-life & palliative care, 5, 49-60.
• Pen American Center (2013). Chilling effects: nsa surveillance drives writers to self-censor. https://pen.org/sites/default/files/Chilling%20Effects_PEN%20American.pdf. Erişim Tarihi: 20.12.2018.
• Shortell, S. M. & Kaluzny, A. D. (2006). Health care management: organization design and behavior. İçinde S. M. Shortell & A. D. Kaluzny (Eds.). Organization theory and health services management (ss. 5-41). USA: Thomson Delmar Learning.
• Thaler, R. & Sunstein, C. R. (2017). Dürtme: sağlık, zenginlik ve mutlulukla ilgili kararları uygulamak. Günsel, E. (Çev.). İstanbul: Pegasus Yayınları.
• Todaro, M. P. & Smith, S. C. (2012). Economic development (11th ed.). Boston: Pearson Yayınları.
• Toffler, A. (2008). Üçüncü Dalga. (S. Yeniçeri, Çev.). İstanbul: Koridor Yayıncılık.
• Toohill, J., Fenwick, J., Sidebotham, M., Gamble, J. & Creedy, D. K. (2018). Trauma and fear in Australian midwives. Women and Birth, 32(1), 64-71.
• Ulutaş, Ç. Ü. (2002). Proleterleşme ve profesyonelleşme tartışmaları ışığında Türkiye’de sağlık emek sürecinin dönüşümü. Ankara: NotaBene Yayınları.
• Van Haute, D., Roets, G., Alasuutari, M. & Vandenbroeck, M. (2018). Managing the flow of private information on children and parents in poverty situations: Creating a panoptic eye in interorganizational networks? Child and Family Social Work, 23(3), 427-434.
• Westin, A. (1967). Privacy and freedom. New York: Atheneum.
• WHO (2009). System thinking for health system strengthening, http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/44204/1/9789241563895_eng.pdf?ua=1. Erişim Tarihi: 10.12.2018.
• Williams, C. (2007). Management (Dördüncü Baskı). Canada: Pre Press.
• Williamson, O. E. (1975). Transaction-cost economics: the governance of contractual relations. Journal of Law and Economics, 22(2), 233-261.