Öğretmen Adaylarının Çevresel Duyarlılıklarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 52 - 68, 30.06.2021

Gamze Hastürk

Öz

Bu araştırmada öğretmen adaylarının çevresel duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Çevresel duyarlılık; çevre eğitimi alıp almama, cinsiyet, sınıf seviyesi, anne baba eğitim durumları, yaşadıkları yer ve yaş değişkenleri açısından incelenmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının; hava kirliliği, su kirliliği, toprak kirliliği ve ekolojik dengeye karşı duyarlılık gösterip göstermedikleri de araştırmada incelenen temel konular arasındadır. Araştırma 2016-2017 eğitim öğretim yılında Türkiye’de Orta Karadeniz Bölgesinde yer alan bir devler üniversitesinin eğitim fakültesi fen bilgisi öğretmenliği ABD’da öğrenim gören toplam 146 (86 kadın, 60 erkek) öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Çalışma sonucunda, cinsiyet değişkeni açısından öğrencilerin çevre duyarlılıkları arasında kadın öğrencilerin lehine anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. Bu bulgulara ek olarak öğretmen adaylarının hava, su, toprak kirliliği ve ekolojik dengeye karşı duyarlılık düzeylerinin orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda çevrenin korunması, çevre sorunlarının tüm boyutları ile analiz edilmesi ve öğretmen adaylarının çevresel duyarlılıklarının olumlu yönde geliştirilmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

çevre eğitimi, çevre sorunları, çevre duyarlılığı

Examining Teacher Candidates' Environmental Awareness in Terms of Different Variables

Öz

In this study, it is aimed to examine teacher candidates' environmental awareness in terms of various variables. Environmental awareness was examined in terms of whether or not they received environmental education, gender, class level, parents' education level, place of residence and age. In addition, whether the teacher candidates show awareness to air pollution, water pollution, soil pollution and ecological balance are among the main topics examined in the study. The sample of the research was composed of 146 (86 females, 60 males) prospective science teacher of the faculty of education of a state university located in the Middle Black Sea in Turkey, in 2016-2017 the academic year. As a result of the study, it has been determined that there is a significant difference in favor of female students between students' environmental awareness in terms of gender variable. In addition to these findings, it has been determined that the awareness level of the teacher candidates towards air, water, soil pollution and ecological balance has been at a moderate level. Within this context, suggestions have been made to protect the environment, to analyze environmental problems in all dimensions and to improve the environmental awareness of teacher candidates in a positive way.

Anahtar Kelimeler

environmental education, environmental problems, environmental awareness

Kaynakça

• Atasoy, E. & Ertürk, H. (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Alan Araştırması, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (2), 105-122.
• Barrett, C. L. (2010). An Examination of the Impact of Non-formal and Informal Learning on Adult Environmental Knowledge, Attitudes and Behaviors. http://conservancy.umn.edu/bitstream/59211/1/Digby_umn_0130E_10949 .pdf.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak. E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çabuk, B. & Karacaoğlu, Ö. C. (2003). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi,36 (1-2), 189-198.
• Cronbach, L.J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika (16), 297–334. https://doi.org/10.1007/BF02310555.
• Deniş, H., Genç, H. (2007) “Çevre Bilimi Dersi Alan ve Almayan Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Çevreye İlişkin Tutumları ve Çevre Bilimi Dersindeki Başarılarının Karşılaştırılması”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (13), 20-26.
• Erol, G.& Gezer, K., (2006). “Sınıf Öğretmenliği Öğretmen Adaylarına Çevreye ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları”, International Journal Of Environmental and Science Education, 1(1), s. 65-7.
• Esa, N. (2010). Environmental Knowledge, Attitude and Practices of Student Teachers. İnternational Research in Geographical and Enviromental Education. 19(1).
• Fortmann, L. & Kusel, J. (1990). “New Vaices Old Beliefs: Forest Environmentalism Among New And Longstanding”, Rural Residents Rural Sociology, 55(2), s. 214-232
• Francis, L.J.,& J.E. Greer. (1999). Measuring attitude towards science among secondary school students: The affective domain. Research in Science and Technology Education17(2),19–26.
• Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S. & Özden, M. (2007). İlköğretim Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumları. İlköğretim Online, 6 (3), 452-468. Gök, E. (2012). İlköğretim Öğrencilerinin Çevre Bilgisi ve Çevresel Tutumları Üzerine Alan Araştırması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Hardy, C. A. (1973). Training Social Studies Teachers in Environmental Education. The Journal of Enviromental Education. Enviromental Education Redefined. 4(4), 15-17.
• Hsu, S. J. (2004). The effects of an environmental education program on responsible Environmental behavior and associated environmental literacy variables in Taiwanese college students. TheJournal of EnvironmentalEducation, 35(2): 37-48.
• Kızıl, M. (2012).Çevre Bilimi Dersinin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevre Bilgisi ve Çevreye Karsı Tutumlarına Olan Etkisinin İncelenmesi. Unpublished Master’s Thesis, Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde, Turkey.
• Kilbourne, W.E.,Beckmann, S.C., Lewis, A. & Dam, Y.V. (2001). A multinational examination of the dominant social paradigm in environmen talattitudes of university students. Environment &Behavior, 33(2), 209-229.
• Koballa, T.R. (1995). Children’s attitudes toward learnings cience. In Learning science in the schools. Research reforming practice, ed. S.M. Glynn, and R. Duit. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Littledyke, M. (1997). Science education for environmental education? Primary teacher perspectives and practices. British Educational Research Journal (23), 641–59.
• Littledyke, M., Ross, K. & Lakin, L. (2000). Science knowledge and the environment: A guide for students and teachers in primary education. London: David Fulton.
• Özmen, D., Çetinkaya, A. Ç. & Nehir, S. (2005). Üniversite öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni.4(6), 330-344.
• Öztürk, S. A. (2019). Sosyal Bilimler Ön Lisans Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi. Journal of Innovative Research in Social Studies. 2(1), 71-79. Pooley, J.A.,O’Connor, M. (2000). Environmental Education and Attitudes: Emotions and Beliefs are what is needed. Environment and Behavior, 32(5): 711-723 Şenyurt, A., Temel, A. B. & Özkahraman, Ş. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Konulara Duyarlılıklarının İncelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 8-15.
• Velempini, K. M. (2016). The İntegration of environmental education in the secondary school curriculum: A case study of a 10th grade junior secondary school curriculum in the Okavango Delta, Botswana. Unpublished Doctoral Dissertation. Ohio University.
• Tikka, P. M.,Kuıtunen, M. T. &Tynys, S. M. (2000). Effects of educational background on students’ attitudes, activity levels, and knowledge concerning the environment. The Journal of Environmental Education, 31(3), 12–19.
• Thompson, J. C. & Gasteiger, E. L. (1985). Environmental attitude survey of university students 1971 vs 1981. ERIC No. ED 257648. Tuncer, G., Sungur, S., Tekkaya, C. & Ertepınar, H. (2004). Environmental attitudes of the 6th grade students from rural and urban areas: a case study for Ankara. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 26, 167-175.
• Uzun, N. & Sağlam, N. (2007). Ortaöğretim Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Bilgi ve Tutumlarına Çevre ve İnsan Dersi İle Gönüllü Çevre Kuruluşlarının Etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 210-218.
• Varlı, D. (2014). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Unpublished Master’s Thesis. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı, Tokat, Turkey.
• Yalmancı G, S. & Gözüm, A, İ, C. (2011). Kafkas Üniversitesi Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına İlişkin Tutumlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, International Online Journal Of Educational Sciences, 3(3), 1109-1132.
• Yavetz, B., Goldman, D. & Peter, S. (2009). Environmental literacy of pre-service teachers in Israel: A comparison between students at the onset and end of their studies’. Environmental Education Research, 15(4), 393-415.
• Zareie, B. & Navimipour, N. J. (2016). The impact of electronic environmental knowledge on the environmental behaviors of people. Computers in Human Behavior, 59, 1-8.