İnternet Gazetelerinde Haber Yapısı ve Etik Sorunlar: Hakem Halil Umut Meler Saldırısı Sonrasında Spor Gazetelerinde Çıkan Haberler

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 218 - 239, 09.01.2025

Betül Sabahçı

Öz

İnternetin ortaya çıkışı ve sonrasında gazeteciliğe olan yansımaları sonucunda, habercilik noktasında birçok değişiklik yaşanmıştır. İnternetin habercilik alanına sunmuş olduğu fırsatların yanı sıra, habercilik açısından dezavantajları da bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, 11 Aralık 2023 tarihinde oynanmış olan MKE Ankaragücü - Çaykur Rizespor maçında hakem Hakem Halil Umut Meler’e yapılan saldırı sonrasında çıkan haberler özelinde, internet haberlerinin yapısını ve öne çıkan sorunları etik açıdan değerlendirmektir. Çalışmada nitel içerik analizi yöntemi kullanılarak seçilen haberler, fotoğraflar da dâhil, bütün olarak incelenmiştir. Araştırmada yer alan haberler özellikle spor gazetelerinden seçilmiştir. Belirlenen spor gazeteleri; Fotomaç, Fotospor ve Fanatik gazeteleridir. Araştırma bulgularına göre, her 3 gazetede de değerlendirilen haberlerde, habercilik etiğine uymayan ve haber yapısına uygun olmayan söylemlerin ve fotoğrafların yer aldığı söylenebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İnternet gazeteleri, etik sorunlar, haber yapısı, nitel analiz, spor gazeteleri

Teşekkür

Kolaylıklar Dilerim

Kaynakça

• Basmacı, Göksel (2022a) “Haber Ajanslarındaki Spor Haberlerinin Çeşitlilik Bağlamında İncelenmesi”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 29, s. 360-379.
• Basmacı, Göksel (2022b). “İnternet Gazetelerinin Haber Yazım Kuralları Çerçevesinde Analizi”, İletişim Çalışmaları Dergisi, Sayı: 21, s. 1-23.
• Bingöl, Mahmut ve Yanık, Hayrullah (2021) “Tık Tuzağı Habercilik Çerçevesinde Kamu-Ticari Haber Sitelerinin Karşılaştırılması: trthaber.com ile milliyet.com.tr Örneği”, Yeni Medya Hakemli Uluslararası e-Dergi, Sayı 11, s. 18-37.
• Boyle, Raymond (2017) “Sports Journalism”, Digital Journalism, C. 5 No: 5, s. 493-495. Chung, Deborah S. (2008) “Interactive Features of Online Newspapers: Identifying Patterns and Predicting Use of Engaged Readers”2 Journal of Computer-Mediated Communication, C. 13 No: 3, s. 658-679.
• Çelik, Ezgi (2021) “Spor Haberlerinin Farklı Mecralarda Dil Kullanımı”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Duman, Kenan (2018) “Dijital Çağda Habercilik ve Bağlamsal Çalışmalar”, İnternet Haberciliği: Kuram, Uygulama ve Eleştiri, Duman, K. (Ed.). İstanbul, Beta Yayınları. Gezer, Timur Osman (2018) “İnternet Haberciliği ve Haber Yazım Teknikleri”. İnternet Haberciliği: Kuram, Uygulama ve Eleştiri, Duman, K. (Ed.). İstanbul, Beta Yayınları.
• Gültekin, Selver (2012) “Gazetelerdeki Haber Başlıklarında Farklı ve Renkli Yazımla Anlam Zenginleştirme”, International Journal of Social Science, C. 5 No: s. 495-106.
• Haber 1: “Halil Umut Meler’in ilk ifadesi: ‘Seni öldüreceğim’ dedi! Savcılık tetkik ve sonuçları dosyaya ekledi” (Çevrimiçi) https://www.fanatik.com.tr/futbol/halil-umut-melerin-ilk-ifadesi-ortaya-cikti-seni-oldurecegim-dedi-2533338, (Erişim Tarihi: 15 Ekim 2024).
• Haber 2: “Dış basında Halil Umut Meler’e atılan yumruk büyük yankı uyandırdı! ‘Utanç verici, ağır yaralandı’” (Çevrimiçi) https://www.fanatik.com.tr/futbol/galeri-dis-basinda-halil-umut-melere-atilan-yumruk-buyuk-yanki-uyandirdi-utanc-verici-agir-yaralandi-2533282, (Erişim Tarihi: 15 Ekim 2024).
• Haber 3: “Ankaragücü-Çaykur Rizespor maçı sonrası hakem Halil Umut Meler’e saldırı!” (Çevrimiçi) https://www.fotomac.com.tr/superlig/2023/12/11/ankaragucu-caykur-rizespor-maci-sonrasi-hakem-halil-umut-melere-saldiri, (Erişim Tarihi: 17 Ekim 2024).
• Haber 4: “Halil Umut Meler’den saldırı sonrası ilk açıklama! İşte o sözler” (Çevrimiçi) https://www.fotomac.com.tr/futbol/2023/12/12/saldırı-sonrası-ilk-aciklama-iste-o-sözler, (Erişim Tarihi: 17 Ekim 2024).
• Haber 5: Sert tepki! “‘Halil Umut Meler gibi bizim de linç edilmemizi istiyorsunuz?’” (Çevrimiçi) https://www.fotospor.com/avrupadan-futbol/sert-tepki-halil-umut-meler-gibi-bizim-de-linc-edilmemizi-mi-istiyorsunuz-628835#google_vignette, (Erişim Tarihi: 18 Ekim 2024).
• Haber 6: “Kulüpler, Halil Umut Meler'e yapılan saldırıyı kınadı” (Çevrimiçi) https://www.fotospor.com/spor-toto-super-lig/kulupler-halil-umut-melere-yapilan-saldiriyi-kinadi-626528#google_vignette, (Erişim Tarihi: 18 Ekim 2024).
• Kazaz, Mete (2007) “Televizyon Spor Haberlerinin Yapısal Çözümlemesi ve Dil Kullanımı”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kılıç, Seyfi (2011) “Antalya’daki Yerel Gazetelerin Siyasal Yanlılık Açısından İncelenmesi”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, Sayı 2, s. 70-95.
• Korap Özel, Elif ve Deniz Şadiye (2019) ““Tık” ve “Etik” Arasında Sıkışan Gazetecilik: İnternet Gazeteciliğinin Ortaya Çıkardığı Yeni Etik Sorunlar ve Gazetecilerin Konuya Bakış Açısı Üzerine Bir Araştırma”, Erciyes İletişim Dergisi, C. 6 No: 1 s. 43-466.
• Köktener, Aysun (2013) “Spor Gazeteciliği Örneğinde İnternet Gazeteciliğinin Geleneksel Gazeteciliğe Etkisi”, Selçuk İletişim Dergisi, C. 8 No: 1, s. 233-250. medyaetikurulu.org (http://medyaetikkurulu.org/wordpress/index.php/gazetecilik-meslek-ilkeleri/), (Erişim tarihi: 11 Aralık 2024).
• Oates, Thomas P. and Pauly, John (2007) “Sports Journalism as Moral and Ethical Discourse”, Journal of Mass Media Ethics, C. 22 No: 4, s. 332-347.
• Özdoyran, Güven (2018) “Yeni Medya ve Etik”, İnternet Haberciliği: Kuram, Uygulama ve Eleştiri, Duman, K. (Ed.). İstanbul, Beta Yayınları.
• Özsoy, Selami ve Doğu, Gazanfer (2012) “Spor Gazeteciliğinin Bugünkü Durumu ve Mesleki Nitelikleri”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 25, s. 123-142.
• Özsoy, Selami ve Ekşioğlu, Yeşer (2009) “Türkiye'de Spor Medyasında Etik”, Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, Sayı: 9, s. 45-64.
• Sallan Songül, Gül ve Kahya Nizam, Özlem (2021) “Sosyal Bilimlerde İçerik ve Söylem Analizi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 42: Özel sayı 1, s. 181-198.
• Tanikawa, Miki (2017) “What is News? What is the newspaper? The Physical, Functional, and Stylistic Transformation of Print Newspapers”, International Journal of Communication, Sayı: 11, s. 22.
• spj.org (https://www.spj.org/spj-code-of-ethics/), (Erişim tarihi: 11 Aralık 2024).
• tcg.org.tr (https://www.tcg.org.tr/bildirgeler/t%C3%BCrkiye-gazetecilik-hak-ve-sorumluluk-bildirgesi/bidirge.html), (Erişim tarihi: 11 Aralık 2024).
• tgs.org (https://tgs.org.tr/gazetecilik-etik-ilkeleri/), (Erişim tarihi: 11 Aralık 2024).
• Uzun, Ruhdan (2007) İletişim Etiği Sorunlar ve Sorumluluklar, Ankara, Dipnot Yayınları.
• Yurdigül, Yusuf & Zinderen, İ. Etem (2012) “Yeni Medyada Haber Dili (Ayşe Paşalı Olayı Üzerinden Geleneksel Medya ve İnternet Haberciliği Karşılaştırması)” The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, C. 2 No: 3, s. 81-91.
• Wikipedia, “11 Aralık 2023 Halil Umut Meler saldırısı” (Çevrimiçi) https://tr.wikipedia.org/wiki/Halil_Umut_Meler_sald%C4%B1r%C4%B1s%C4%B1#:~:text=11%20Aral%C4%B1k%202023%20tarihinde%20oynanan,TFF%20taraf%C4%B1ndan%20s%C3%BCresiz%20olarak%20ertelenmi%C5%9Ftir, (Erişim Tarihi: 19 Ekim 2024).