Erken Çocukluk Eğitimi Programlarından Anne-Çocuk Eğitim Programı’nın Altı Yaş Grubundaki Çocukların Bilişsel Gelişimlerine Etkisi

Yıl 2007, Cilt: 6 Sayı: 2, 234 - 248, 26.06.2007

Hülya Kartal

Öz

Erken müdahale programları, çocukların ilk öğretmenleri olan anne-babalarını
güçlendirerek çocukların gelişim ve öğrenmelerini engelleyecek telafisi mümkün olmayan
aksaklıkların ortadan kaldırılmasında yardımcı olmaktadır. Bu araştırma ile de, sosyoekonomik
nedenlerden dolayı erken çocukluk hizmetlerinden yararlanamayan ancak bu desteğe en fazla
ihtiyaç duyan çocukların gelişimlerini desteklemek amacıyla, kurum merkezli eğitim modeline
bir alternatif olarak geliştirilen ve ev merkezli bir program olan Anne-Çocuk Eğitim
Programı’nın çocukların bilişsel gelişimleri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Araştırma
sonuçları, programın çocukların bilişsel gelişimlerini destekleyerek onları okula hazır hale
getirdiğini göstermektedir. Bu okula hazır oluşun, çocuğun okula uyumunu kolaylaştırarak
onun okula devamını da olumlu yönde etkileyeceği düşünülmektedir. Dolayısıyla programın
kısa dönemde çocukların bilişsel gelişimini desteklediği gibi uzun dönemde ise çocuğun okul
başarısına da katkısının olacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Erken çocukluk eğitimi, Anne-Çocuk Eğitim Programı, bilişsel gelişim

The Effect of Mother-Child Education Program which is One of the Early Childhood Education Programs on Cognitive Development of Six Age Children

Öz

Early intervention programs help to wipe out flaws which hinder child’s learning
and development and of which compensation is impossible by powering parents. In this
research, with the purpose of supporting development of children that couldn’t take advantage
of early childhood services due to socioeconomic reasons but are most in need of this support,
effects of MOCEP which developed as an alternative to institution centered education model
and which is an home centered program on children’s cognitive development were examined.
Results of research show that program makes ready children for school by supporting their
cognitive development. It is thought that this readiness for school will have positive effect on
child’s attendance by facilitating child’s adaptation to school. Therefore, it can be said that
program both support children’s cognitive development in short-term and contributes to
children’s achievement in school. 

Anahtar Kelimeler

Early childhood education, Mother-Child Education Program, cognitive development.

Kaynakça

• Alpöge, G. (1995). Şaşkın (no:1), Şakacı Kaya (no:2), Bütün Çocuklar Dondurma Sever (no:3), Ah Şu Su (no:4), Uğraşlar (no:5), Kozalı Konak-Kazalı Konak (no:6), Tembel Keloğlan (no:7), Televizyoncu Ali (no:8). İstanbul: Anne-Çocuk Eğitim Vakfı Yayınları Öykü Dizisi, No:3.
• Aral, N., Kandır, A. ve Can Yaşar, M. (2000). Okulöncesi Eğitim ve Ana Sınıfı Programları, İstanbul: YA-PA Yay.
• Arı, M., Haktanır, G. ve Dinçer, G. (2001). Okulöncesi Eğitimin Geliştirilmesi Projesi, Online: www.chp.org.tr/haberler/haziran2001/BYKP-OkulOncesiEgitimProjesi-22-Haziran-2001.htm adresinden 20 Ocak 2004 tarihinde indirilmiştir.
• Barnett, W.S. (1995). Long-term Effects of Early Childhood Programs on Cognitive and School Outcomes. The Future of Children, 5(3):25-50. Online: Retrieved on 05 June 2002, at URL: <http://www.futureofchildren.org/usr_doc/vol5no3ART2.pdf.
• Barnett, W.S. & Hustedt, J.T. (2003). Preschool the most ımportant grade, The first years of school, ASCD for the Success of Each Learner, Publications Educational Leadership, 60(7):54-57. Online: Retrieved on 01-September-2004, at URL: http://www.ascd.org/publications/ed_lead/200304/barnett.html
• Bekman, S. (1998). Eşit Fırsat (Anne Çocuk Eğitim Programı'nın Değerlendirilmesi), İstanbul: Anne Çocuk Eğitim Vakfı Yayıncılık.
• Bekman, S. (2003). Türkiye’deki Erken Çocukluk Eğitimi Sistemi ve Erken Çocukluk Eğitiminde Farklı Modeller. Erken Çocukluk Eğitimi Politikaları:Yaygınlaşma, Yönetişim ve Yapılar Toplantısı Raporu. Online: http://www.acev.org/arastirma/raporlar.htm, tarihinde 8 Mayıs 2004 tarihinde indirilmiştir.
• Bekman, S. ve Gürlesel, C.F. (2005). Doğru Başlangıç: Türkiye’de Okulöncesi Eğitim, Özet Bulgular”, Tüsiad Basın Bülteni, TS/BAS-BÜL/05-38. Online: http://www.tusiad.org/haberler/basin/duyuruno681.pdf adresinden 4 Temmuz 2005 tarihinde indirilmiştir.
• Campbell, F.A. & Ramey, C.T. (1994). Effects of early intervention on intellectual and academic achievement: A follow-up study of children from low-income families, Child Development, 65(2), 684-698.
• Campbell, F.A., Ramey, C.T., Pungello, E., Sparling, J. & Miller-Johnson, S. (2002). Early childhood education: young adult outcomes from the Abecedarian Project. Applied Developmental Science, 6(1): 42-57.
• Cotton, K. & Conklin, N.F. (1989). Research on Early Childhood Education, Northwest Regional Educational Laboratory, School Improvement Research Series (SIRS). Online: Retrieved on 27-November 2002, at URL: http://www.nwrel.org/scpd/sirs/3/topsyn3.html.
• Cotton, K. & Wikelund, K.R. (1989). Parent involvement in education, Northwest Regional Educaitonal Laboratory, School Improvement Research Series (SIRS). Online: Retrieved on 09-November-2004, at URL: http://www.nwrel.oorg/scpd/sirs/3/
• Entwisle, D.R. (1995). The role of schools in sustaining early childhood program benefits, The Future of Children, 5(3). Online: Retrieved on 2-October-2004, at URL: http://www.futureofchildren.org/usr_doc/vol5no3ART7.pdf
• Gray, S.W. & Ruttle, K. (1980). The Family-Oriented Home Visiting Program: A longitudinal study, Genetic Psychology Monographs, 102(2), 299-316. PubMed/National Library of Medicine Online: Retrieved on 3-March-2003, at URL: http://www.ncbi.nlm.nih.gov
• Honig, A.S. & Lally, J.R. (1992). The Family Development Research Program, Early Child Development and Care, 10: 41-62.
• Howes, C. (1990). Can the age of entry into child care and the quality of child care predict adjustment in kindergarten?, Developmental Psychology, 26(2), 292-303.
• Kağıtçıbaşı, Ç. Bekman, S. ve Sunar, D. (1991). Anne Eğitim Programı Kılavuzu, Ankara: UNICEF.
• Kağıtçıbaşı, Ç, Bekman, S., Özkök, Ü.S. ve Kuşçul, Ö.H. (1995). Anne Destek Programı El Kitabı, İstanbul: Anne-Çocuk Eğitim Vakfı Yay. No:1.
• Kağıtçıbaşı, Ç, Bekman, S., Kuşçul, Ö.H., Özkök, Ü.S. ve Sucuka, N. (1995a). Zihinsel Eğitim Programı 25 Haftalık Çalışma Formları, İstanbul: Anne-Çocuk Eğitim Vakfı Yayınları.
• Kağıtçıbaşı, Ç., Sunar, D., Bekman, S. ve Cemalcılar, Z. (2004). Erken müdahalenin erişkinlikte süren etkileri: Erken Destek Projesi’nin İkinci Takip Araştırması’nın Ön Bulguları, Anne Çocuk Eğitim Vakfı Araştırma Raporu, Online:http://www.acev.org/arastirma/arastirmalar.asp adresinden 15 Haziran 2005 tarihinde ndirilmiştir.
• Lunenburg, F.C. (2000). Early childhood education programs can make a difference in academic, economic and social arenas, Education, Spring 120(3), 519-529.
• Milli Eğitim Bakanlığı 2004-2005 Sayısal Verileri. Online:http://apk.meb.gov.tr/ adresinden 20 Aralık 2005 tarihinde indirilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı Okulöncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü, Okulöncesi Eğitim Kurumları Yönetmeliği, Milli Eğitim Basımevi, Ankara, 2002.
• Oğuzkan, Ş. ve Oral, G. Okulöncesi Eğitimi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1983.
• Oktay, A. (2004). Türkiye’de erken çocukluk eğitiminin dünü, bugünü, geleceği, kültürlerin buluşması: Erken çocukluk gelişimi ve eğitimine yansımaları, OMEP Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı’nda sunulan bildiri, 5-11 Ekim 2003 Bildiri Kitabı-1, İstanbul:YA- PA Yay.
• Ou, S. & Reynolds, A.J. (2004). Preschool education and school completion. Encyclopedia on Early Childhood Development. Online: Retrieved on 14-April-2006, at URL: http://www.excellence-earlychildhood.ca/documents/Ou-ReynoldsANGxp.pdf
• Ömeroğlu, E., Can Yaşar, M. (2002). Ev Merkezli Aile Çocuk Eğitim Programı’nın ev ortamına etkisi, Erken Çocukluk Eğitimi ve Gelişimi Sempozyumu Bildiri Kitabı, Kök Yay. Ankara.
• Perloff, L., Butler, P., Berry, C. & Budetti, P. (1998). Literature rewiev of outcomes of early intervention programs, Pediatric Developmental Services Program prepared for The Commonwealth Fund by The Institute for Health Services Research and Policy Studies Northwestern University. Online: Retrieved on 14-September-2005, at URL: http://www.northwestern.edu/ihs/research/review.PDF
• Pfannenstiel, J. & Seltzer, D. (1989). New parents as teachers: Evaluation of an early parent education program, Early Childhood Research Quarterly, 4(1), 1-18.
• Reynolds, A.J. (1993). Effects of a Preschool plus follow-on Intervention for Children at Risk, Paper presented at the 1993 biennial meeting of the Society for Research in Child Development, March 25-28, New Orleans, LA, The Educational Resources Information Center (ERIC). Online: Retrieved on 11-September-2003, at URL: http://eric.ed.gov/ERICDocs/data/ericdocs2/content_storage_01/0000000b/80/22/d8/22.pdf
• Reynolds, A.J., Temple, J.A., Robertson, D.L. & Mann, E.A. (2001). Long-term effects of an early childhood intervention on educational achievement and juvenile arrest: A 15 year follow-up of low-income children in public schools. JAMA – Journal of American Medical Association, 285(18): 2339-2346.
• Sanders, M. (2003). Preschool education in the European Union, European Primary School Association, Eurydice-995, Registered Charity Number:1052499. Online: Retrieved on 13November-2003, at URL: http://www.epsaweb.org/preschool-education.htm
• Schweinhart, L. (2002). How the High/Scope Perry Preschool study grew: a researcher's tale. Phi Delta Kappa Center for Evaluation, Development and Research, High/Scope Educational Research Foundation No:32. Online: Retrieved on 12-November-2003, at URL: http://www.highscope.org/Research/PerryProject/tale.htm
• Sheldon, S.B. & Epstein, J.L. (2001). Focus on mathematic achievement: effects of family and community involvement. “National Network of Partnership Schools”, Paper presented at the annual meeting of the American Sociological Association, Anaheim, CA. Online: Retrieved on 15-November-2005, at URL: http://www.csos.jhu.edu/p2000/type2/issue11/ttype2k4.htm
• St.Pierre, R., Goodson, B., Layzer, J. & Bernstein, L. (1997). National impact Evaluation of the Comprehensive Child Development Program, National Impact Evaluation of the Comprehensive Child Development Program Final Report. Online: Retrieved on 5-November 2005, at URL: http://www.abtassociates.com/reports/D19970050.pdf
• Stratos, A. (2003). A good preschool education is important in today’s world. Community Guide. Online: Retrieved on 10-April-2005, at URL: http://mid.guide.gmnews.com/news/2003/0730/Schools/.
• Temel, F. (2003). Aile Eğitim Modeli Dünya’da ve Türkiye’deki Uygulamalar, Erken Çocukluk Eğitimi Politikaları: Yaygınlaşma, Yönetişim ve Yapılar Toplantısı Raporu, Ankara.
• Unesco Institute of Statistics (UIS) (October 2005). (UNESCO İstatistik Enstitüsü 2004 Verileri),
• Yoshikawa, H. (1995). Long-term effects of early childhood programs on social outcomes and delinquency. The Future of Children, 5(3), 51-75. Online: Retrieved on 14-May-2004, at URL: www.futureofchildren.org/usr_doc/vol5no3ART3.pdf