MATEMATİK DERSİ İÇİN BECERİ TEMELLİ SORU YAZMAYA YÖNELİK BİR KONTROL LİSTESİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 363 - 395, 31.12.2022

Ferda Yılmaz , Süleyman Nihat Şad

https://doi.org/10.54282/inijoss.1068753

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı, “Matematik Dersi İçin Beceri Temelli Soru Yazmaya Yönelik Kontrol Listesi” geliştirmektir. Geliştirilen ölçme aracının nitelikli beceri temelli soru yazma ve mevcut soruları değerlendirme açısından başta matematik öğretmenleri olmak üzere beceri temelli soru hazırlayan ve değerlendiren uzmanlara kılavuz olması hedeflenmektedir. Ölçme aracının kapsam geçerliliği sağlamak amacıyla öncelikle literatür taraması yapılmış, ardından matematik alanında beceri temelli soru yazma deneyimine sahip sekiz uzmandan görüş alınmıştır. Uzman görüşleri “Uzman Değerlendirme Formu” ile toplanmıştır. Uzman görüşü ile taslak kontrol listesinin kapsam ve yapı geçerliliği sağlanmaya çalışılmıştır. Uzmanlardan gelen görüşler doğrultusunda kontrol listesinin maddelerinin geçerlilik oranını hesaplamak için Lawshe formülü kullanılmıştır. Lawshe formülüne göre kapsam geçerlilik oranı .750 altında kalan maddeler kontrol listesinden çıkarılmış Kontrol Listesinin kapsam geçerlilik oranı .900 olarak bulunmuştur. Ayrıca kontrol listesinin puanlama güvenirliğini sınamak amacıyla Fliess Kappa katsayısı (k) hesaplanmıştır. Bunun için üç uzman geliştirilen Kontrol Listesini kullanarak örnek beceri temelli soruları değerlendirmiştir ve uzmanların değerlendirmelerine yönelik k değeri 0,840 olarak bulunmuştur. Bu değer ölçme aracının puanlayıcı güvenilirliğinin istenilen düzeyde olduğunu göstermektedir. Çalışmada ayrıca Kontrol Listesinde bulunan maddelere uyan ve uymayan soru örneklerine yer verilerek matematik dersi bağlamında bu tür sorular geliştirirken nelere dikkat edilmesi gerektiği konusunda bir rehber sunulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Matematik, kontrol listesi, beceri temelli soru

DEVELOPMENT OF A CHECKLIST TO WRITE SKILL-BASED QUESTIONS IN MATHEMATICS

Öz

The purpose of this study is to develop a "Checklist for Writing Skill-Based Questions for the Mathematics Lesson". It is aimed that the developed measurement tool will be a guide for experts who prepare and evaluate skill-based questions, especially mathematics teachers, in terms of writing qualified skill-based questions and evaluating existing questions. In order to ensure the content validity of the instrument, first, a literature review was conducted, and then opinions were received from eight experts experienced in developing skill-based questions in the field of mathematics. Expert opinions were collected with the “Expert Evaluation Form”. With the expert opinion, it was aimed to ensure the content and construct validity of the draft checklist. The Lawshe formula was used to calculate the validity rate of the items of the checklist in line with the opinions of the experts. According to the Lawshe formula, the items with a content validity rate below .750 were excluded from the control list, and the content validity rate of the Checklist was found as .900. In addition, the Fliess Kappa coefficient (k) was calculated to test the scoring reliability of the checklist. For this, three experts evaluated sample skill-based questions using the developed Checklist, and the k value for the experts' evaluations was found to be 0.840. This value shows that the rater reliability of the measurement tool is at the desired level. In the study, it was also tried to provide a guide on what to pay attention to when developing such questions in the context of mathematics lesson by giving examples of questions that match and do not match the items in the Checklist.

Anahtar Kelimeler

Maths, checklist, skill-based questions

Kaynakça

• Altun, M.(2009). Liselerde matematik öğretimi. Aktüel Alfa Akademi.
• Akyol, H., Yıldırım, K., Seyit, A., Ateş ve Çetinkaya, Ç. (2013). Anlamaya yönelik nasıl sorular soruyoruz? Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (1), 41-56.
• Atasoy, Ö.G.D. (2019). Mantıksal akıl yürütme sorularının daha kolay çözülebilmesi üzerine bir çalışma. 6. Uluslararası Mesleki ve Teknik Bilimler Kongresi bildirisi (s.416-432).
• Atlı, İ., Kocaman, A., Turgut, H., Bahadır, K. (2020). 8 Sınıf matematik soru bankası. Eksen Yayıncılık.
• Aydoğdu İskenderoğlu, T., Erkan, İ., Serbest, A. (2013). 2008-2013 yılları arasındaki SBS matematik sorularının PISA matematik yeterlik düzeylerine göre sınıflandırılması. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 4 (2).
• Baki, A.(2008). Kuramdan uygulamaya matematik eğitimi. Harf Eğitim Yayıncılığı.
• Baştürk Şahin, B. N. & Altun, M. (2019). Matematik öğretmeni adaylarının ürettiği matematik okuryazarlığı problemlerinin matematiksel süreçler bağlamında incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi , 10 (2) , 146-161.
• Batur, Z., Ulutaş, M., Beyret, T. (2019). 2018 LGS Türkçe sorularının PISA okuma becerileri hedefleri açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 595-615.
• Berberoğlu, G. ve Kalender, İ. (2005). Öğrenci başarısının yıllara, okul türlerine, bölgelere göre incelenmesi: ÖSS ve PISA analizi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 4 (7), 21-35.
• Biber, A., Tuna, A, Uysal, R. ve Kabuklu, Ü. (2018). Liselere geçiş sınavının örnek matematik sorularına dair destekleme ve yetiştirme kursu matematik öğretmenlerinin görüşleri. Asya Öğretim Dergisi, 6 (2), 63-80.
• BiNot Yayınları (2019). 8. sınıf metamatik macerası. Kıdem Eğitim Hizmetleri ve Yayıncılık. Bümen, N.(2006). Program geliştirmede bir dönüm noktası: Yenilenmiş Bloom Taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 142 (31),3-14.
• Calp, M., Alpkaya, C. (2021). LGS Türkçe sorularının Türkçe Dersi Öğretim Programı kazanımlarına uygunluğu üzerine bir çalışma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9 (2), 632-654.
• Çepni, S. (2019). PISA ve TIMSS mantığını ve sorularını anlama. Pegem A Yayıncılık.
• Çepni, S., Ormancı, Ü., Ülger, B. (2020). Fen Okuryazarlığı Kursu’na katılan fen bilimleri öğretmenlerinin bağlam temelli soru yazma becerilerinin incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8 (4), 1249-1270.
• Demir, F. (2015). Matematik okuryazarlığı soru yazma süreç ve becerilerinin gelişimi. [Doktora tezi, Uludağ üniversitesi].
• Demirtaşlı, R.N. (Ed.) (2014). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Edge Akademi.
• Doğan, N. (Ed.) (2019). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. PegemAkademi.
• Dönmez, S. M. K., & Dede, Y. (2020). Ortaöğretime geçiş sınavları matematik sorularının matematiksel yeterlikler açısından incelenmesi. Başkent University Journal of Education, 7 (2), 363-374.
• Ekinci, O., Bal, A. (2019). 2018 yılı liseye geçiş sınavı (LGS) matematik sorularının öğrenme alanları ve yenilenmiş Bloom Taksonomisi bağlamında değerlendirilmesi, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (3), 9-18.
• Elmas, R. & Eryılmaz, A. (2015). How to write good quality contextual science questions: kriteria and myths . Journal of Theoretical Educational Science , 8(4) , 564-580.
• Eng, N. (2013). The ımpact of demographics on 21st century education. City University of New York Academic Works Publications and Research City College of New York, 50, 272-282.
• Erden, B. (2020). Türkçe, Matematik ve Fen Bilimleri Dersi beceri temelli sorularına ilişkin öğretmen görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 270-292.
• Ersoy, Y. (1997). Okullarda matematik eğitimi: Matematikte okur-yazarlık. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13.
• Fleiss, J. L. (1971) "Measuring nominal scale agreement among many raters." Psychological Bulletin, Vol. 76, No. 5 pp. 378–382.
• Güler, G., Özdemir, E. ve Dikici, R . (2012). İlköğretim matematik öğretmenlerinin sınav soruları ile sbs matematik sorularının Bloom Taksonomosi’ne göre karşılaştırmalı analizi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1), 41-60.
• Güler, M., Arslan, Z. ve Çelik, D.(2019). 2018 Liselere Giriş Sınavına ilişkin matematik öğretmenlerinin görüşleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (1), 337-363.
• Güler, H.K. ve Ülger, B.B. (2019). PISA, TIMSS ve TEOG sınavlarının temel aldığı öğrenme kuramları. S. Çepni (Ed.) PISA ve TIMSS mantığını ve sorularını anlama (2. baskı, ss. 111-153) Pegem Akademi. Gündoğdu, L. (2020). 8. Sınıf tüm dersler kamp denemesi. Altınnokta Yayınevi.
• Gürbüz, M.Ç. (2019).Uluslararası sınavların ve bazı ülkelerin merkezi sınav sistemlerinin ve soru örneklerinin tanıtımı. S. Çepni (Ed.), PISA ve TIMSS mantığını ve sorularını anlama (2. baskı, ss. 45-110) içinde. Pegem Akademi.
• Hambleton, R., & Rogers, J. (1994). Item bias review. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 4 (1), 6.
• Kablan, Z., & Bozkuş, F. (2021). Liselere giriş sınavı matematik problemlerine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 211-231.
• Kabuklu, Ü. N, Yüzbaşıoğlu, M. K. ve Kurnaz, M. A. (2019). Fen eğitimiyle alakalı araştırmalarda bağlam temelli soru yazma ölçütlerinin belirlenmesi, Uluslararası Fen, Matematik, Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Kongresi, 12-14 Nisan, İzmir.
• Kan, A. (2011). Ölçme aracı geliştirme, Satılmış Tekindal (Editör). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Karakaya, F., Bulut, A. E. ve Yılmaz, M. (2020). Fen Lisesi öğretmenlerinin TEOG ve LGS sistemlerine yönelik görüşleri, Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5 (1), 116–12 6.
• Kertil, M., Gülbağcı Dede, H., Ulusoy, E. (2021). Beceri temelli matematik soruları: Ortaokul matematik öğretmenleri ne düşünüyor, nasıl uyguluyor?Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 12 (1), 151-186.
• Kırnap, M., S. ve Dede, Y. (2020). Ortaöğretime Geçiş Sınavları matematik sorularının (2016, 2017 ve 2018 yılları) matematiksel yeterlikler açısından incelenmesi. Başkent Unıversıty Journal of Educatıon, 7 (2) 363-374.
• Kızkapan, O. ve Nacaroğlu, O. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin merkezi sınavlara (LGS) ilişkin görüşleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9 (2), 701–719.
• Koca, S., Kurtaran, V. ve Aytan, S. (2019). 8. Sınıf matematik soru bankası. Gama Okul Yayınları .
• Korkmaz, E., Tutak, T, İlhan, A. (2020). Ortaokul Matematik Ders kitaplarının matematik öğretmenleri tarafından değerlendirilmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 18, 118-128.
• Kuzu, Y., Kuzu, O. ve Gelbal, S. (2019). TEOG ve LGS sistemlerinin öğrenci, öğretmen, veli ve öğretmen velilerin görüşleri açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (1), 112-130.
• Küçükgençay, N. , Karatepe, F. & Peker, B. (2021). LGS ve örnek matematik sorularının öğrenme alanları ve pısa 2012 çerçevesinde değerlendirilmesi . Milli Eğitim Dergisi , 50 (232), 177-198.
• Lawshe, C.H. (1975). “A quantitative approach to content validity.” Personnel Psychology, 28, 563–575.
• Leavy, A. & Hourigan M. (2020). Posing mathematically worthwhile problems: developing the problem-posing skills of prospective teachers. Journal of Mathematics Teacher Education, 23, 341–361.
• MEB (2018a) 2023 Eğitim Vizyonu. Milli Eğitim Bakanlığı.
• http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf, 5.05.2021, 05/05/2021.
• MEB (2018b). 2018 Liselere Geçiş Sistemi (LGS) merkezi sınavla yerleşen öğrencilerin performansı. Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi.
• MEB (2020). 2020 Liselere Geçiş Sistemi (LGS) merkezi sınavla yerleşen öğrencilerin performansı. Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi.
• MEB (2019). PISA 2018 Türkiye ön raporu. Ankara:Ölçme Değerlendirme Sınav Hizmetleri Müdürlüğü.
• Miller, D. M., Linn, R. & Gronlund, N. E. (2009). Measurement and assesment in teaching. Pearson. Nitko, A. J. ve Brookhart, S. M. (2016). Değerlendirme ve öğretimin entegrasyonu için planlama (ss. 105-129, çeviren: S. Özel), Öğrencilerin eğitsel değerlendirilmesi (6. Basımdan çev. ed. Bıçak, B, M. Bahar, S. Özel). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Obay, M. , Demir, E. & Pesen, C. (2021). difficulties in the preparation process of high school pass entrance (lgs) and their reflections on education in the framework of mathematics teachers' views . Turkish journal of computer and mathematics education, 12 (1) , 221-243.
• Ormancı, Ü. (2019). Türkiye’deki ulusal sınavların tanıtımı. S. Çepni (Ed.), PISA ve TIMSS mantığını ve sorularını anlama (2. baskı, ss. 45-110) içinde. Pegem Akademi.
• Öntaş, T. , Çoban, O. & Yıldırım, E. (2020). Ortaokul sosyal bilgiler ve T.C. İnkılap Tarihi ve atatürkçülük derslerindeki öğrenci başarılarının LGS T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük testini yordama gücü . Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi , 52 (52) , 579-598.
• Öztürk, N. ve Masal, E . (2020). Sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav matematik sorularının PISA matematik okuryazarlığı yeterlilik düzeyleri açısından sınıflandırılması. Journal of Multidisciplinary Studies in Educatio, 4 (1), 17-33.
• Pesen, C. (2003). Eğitim fakülteleri ve sınıf öğretmenleri için matematik öğretimi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Tazecan, Ö. ve Tazecan, B. (2019). Yeni Nesil Soru Kitabı Matematik. Nitelik Yayınları.
• TTKB (2005). İlköğretim matematik dersi öğretim programı ve kılavuzu. MEB, Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• TTKB (2009). İlköğretim matematik dersi öğretim programı. MEB, Devlet Kitapları Müdürlüğü. TTKB (2017). Ortaöğretim Matematik Dersi (5-8. Sınıflar) Öğretim Programı. Mili Eğitim Basımevi.
• Sanca, M., Artun, H, Bakırcı, H. ve Okur, M . (2021). Ortaokul beceri temelli soruların yeniden yapılandırılmış bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (1), 219-248.
• Stickles, P. R. (2011) An Analysis of Secondary and Middle School Teachers’ Mathematical Problem Posing. Investigations in Mathematics Learning, 3:2, 1-34.
• Şad, S.N. ve Şahiner, K. (2016). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş (TEOG) sistemine ilişkin öğrenci, öğretmen ve veli görüşleri. İlköğretim Online, 15 (1), 53-76.
• Şıvkın, S., Aksoy, V. Ve Gür Erdoğan, D. (2020). LGS‘ de Sorulan PISA Tarzı Matematik Sorularını Doğru Cevaplama ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişkinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi . Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (2), 148-159.
• Ulusoy, B. (2020). 8. Sınıf Öğrencilerinin Liselere Geçiş Sınavı (LGS)’na İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla İncelenmesi . Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (2).
• Uysal, E. ve Yenilmez, K. (2011). Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Matematik Okuryazarlığı Düzeyi .
• Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (2), 1-15.
• Ünal, M. (2019). PISA sınavlarının özelliklerinin fen bilimleri öğretmenlerinin hazırlamış oldukları sınav soruları ile karşılaştırılması: PISA kültürünü yaygınlaştırma model önerisi [Yüksek lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi].
• Ünal, C. & Eroğlu, D. (2021). LGS’de yer alan matematik sorularının ortaokul matematik öğretim programının çeşitli bileşenleriyle uyumluluğunun incelenmesi . Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , (60) , 510-536.
• Yakınoğlu, S., Kaya, B., Orakçı, M.F. ve Taşdemir, Ö. (2019). 8. Sınıf mantık muhakeme serisi. Beyin Takımı Yayıncılık.