Matematik Kaygısının Azaltılmasında Öğretimsel Müdahalelerin Etkililiği: Türkiye’de Yapılan Çalışmalar Üzerine Bir Meta-Analiz

Yıl 2022, , 1324 - 1347, 31.12.2022

Feyyaz Öztop , Bedriye Toptaş

https://doi.org/10.17679/inuefd.1148039

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada, Türkiye’de yapılan öğretimsel müdahalelerin matematik kaygısını azaltmadaki etkililiğinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öğretimsel müdahalelerin matematik kaygısı üzerindeki etkisini inceleyen deneysel çalışmalar meta-analiz yöntemiyle incelenmiştir. Araştırmada belirlenen anahtar kelimelerle veri tabanlarında tarama yapılarak listelenenler arasından dâhil edilme ölçütlerine uyan 37 çalışma incelenmiştir. Bu çalışmalardan 43 karşılaştırma elde edilmiştir. Araştırmanın verileri Comprehensive Meta-Analysis Software (CMA) istatistiksel programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırmada etki büyüklükleri rastgele etkiler modeline göre hesaplanmıştır. Araştırmada etki büyüklüğü katsayısı olarak Hedge’s g kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre Türkiye’de yapılan öğretimsel müdahalelerin matematik kaygısı üzerindeki genel etki büyüklüğü g=-0.577 olarak bulunmuştur. Bu bulgu matematik kaygısının azaltılmasında Türkiye’de yapılan öğretimsel müdahalelerin orta düzeyde etkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca matematik kaygısının azaltılmasında ilköğretim ikinci kademeye dönük çalışmaların etkililik düzeyinin diğer kademelere göre daha düşük olduğu görülmüştür. Bunun yanı sıra matematik kaygısının azaltılmasında yüksek, çok yüksek ve muazzam etkiye sahip olan çalışmalar öğretimsel müdahale açısından incelendiğinde bu çalışmalarda dijital teknoloji (f:5) ve ARCS motivasyon modeli (f:2) kullanımının ortak olduğu dikkati çekmiştir. Matematik kaygısının azaltılması için öğretimde öğrencilerin ilgisini, merakını, isteğini uyandıran, dikkati çeken, aktif katılımı sağlayan öğrencilerin keyif alacağı ve heyecan duyacağı strateji, yöntem, tekniklerin kullanılması önerilmektedir. Bu noktada çağdaş öğretim yaklaşımlarının, farklı duyu organlarına hitap eden fiziksel ve dijital materyallerin matematik kaygısını azaltmada kullanılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Matematik kaygısı, azaltmak, tedavi, öğretimsel müdahale, üstesinden gelme

Kaynakça

• Akeb-Urai, N., Kadir, N. B. Y. A. ve Nasir, R. (2020). Mathematics anxiety and performance among college students: Effectiveness of systematic desensitization treatment. Intellectual Discourse, 28(1), 99-127. http://www.intdiscourse.com/islam/article/view/88/79
• Akkaya, S. ve Polat, K. (2022). An investigation of the relationship between the parents’ math literacy self-efficacy and their math anxieties. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 17(2), 247-266. https://inased.org/All_Documents/Journals/EPASR/volume17/epasrv17n2.pdf#page=247
• Aldira, S. H., Syaharuddin, S., Sulistina, L., Rahmatin, A. ve Sucipto, L. (2021). Adobe flash sebagai media pembelajaran matematika berbasis android dalam meningkatkan hasil belajar: Sebuah meta analisis. Jurnal Pemikiran dan Penelitian Pendidikan Matematika (JP3M), 4(2), 71-80. https://journal.rekarta.co.id/index.php/jp3m/article/view/459
• Anjarwati, D., Juandi, D., Nurlaelah, E. ve Hasanah, A. (2022). Studi meta-analisis: Pengaruh model discovery learning berbantuan Geogebra terhadap kemampuan berpikir kritis matematis siswa. Jurnal Cendekia: Jurnal Pendidikan Matematika, 6(3), 2917-2927. https://www.j-cup.org/index.php/cendekia/article/download/1506/711
• Aprillia, E. ve Lestari, K. E. (2022). Efektivitas model connected mathematics project terhadap kemampuan penalaran matematis dan kecemasan matematika. Jurnal Educatio FKIP UNMA, 8(3), 873-882. https://www.ejournal.unma.ac.id/index.php/educatio/article/download/2305/1850
• Aprilia, R. ve Royanto, L. R. (2020). Does metacognition matter in the relationship between mathematics interest and mathematics anxiety? Elementary Education Online, 19 (4), 2396-2407. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2020.764416
• Arianto, Y. K., Cahyani, V. D., Hasana, L. ve Fathani, A. H. (2021). Qurmatica-based learning as a solution to reduce anxiety for students' mathematics phobias. Numerical: Jurnal Matematika dan Pendidikan Matematika, 5(1), 57-64. https://journal.iaimnumetrolampung.ac.id/index.php/numerical/article/view/1355
• Arslan, A. (2008). Web destekli öğretimin ve öğretimsel materyal kullanımının öğrencilerin matematik kaygısına, tutumuna ve başarısına etkisi (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 226387)
• Asanjarania, F. ve Zarebahramabadi, M. (2021). Evaluating the effectiveness of cognitive-behavioral therapy on math selfconcept and math anxiety of elementary school students. Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 65(3), 223–229. https://doi.org/10.1080/1045988X.2021.1888685
• Aslan, N. (2018). Üslü ifadelerle ilgili etkinlik temelli öğretimin matematik akademik başarısına, tutumuna ve kaygı-endişe düzeyine etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 501777)
• Astuty, S. F. ve Winarso, W. (2021). Terapi behavioral dengan teknik desensitisasi untuk mengatasi kecemasan dalam menyelesaikan masalah matematika. Indonesian Journal of Educational Science (IJES), 4(1), 9-26. https://doi.org/10.31605/ijes.v4i1.1043
• As'ari, W., Dirganti, D. D., Syaharuddin, S., Ibrahim, M., Negara, H. R. P. ve Sucipto, L. (2022). Perbandingan hasil belajar berdasarkan penggunaan software Maple dan Geogebra: Sebuah meta analisis. Justek: Jurnal Sains dan Teknologi, 5(1), 1-10. https://journal.ummat.ac.id/index.php/justek/article/download/8430/pdf
• Auliya, R. N. (2017). Pengaruh pembelajaran kooperatif terhadap kecemasan matematika. SAP (Susunan Artikel Pendidikan), 2(2), 201-206. https://journal.lppmunindra.ac.id/index.php/SAP/article/viewFile/2093/1593
• Ay Emanet, E. (2019). Matematik derslerinde kullanılan öğrenci merkezli öğretim yöntemlerinin matematik başarısına, tutumuna ve kaygısına etkisi: Bir meta-analiz çalışması (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 616958)
• Azizah, L. N. (2021). Guided ınquiry dengan model group ınvestigation untuk meningkatkan prestasi dan mengurangi kecemasan matematika siswa. Jurnal Pengembangan Pembelajaran Matematika, 3(1), 22-31. https://doi.org/10.14421/jppm.2021.31.22-31
• Baki, A., Aydın Yalçınkaya, H., Özpınar, İ. ve Çalık Uzun, S. (2009). İlköğretim matematik öğretmenleri ve öğretmen adaylarının öğretim teknolojilerine bakışlarının karşılaştırılması. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 1(1), 65-83. https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkbilmat/issue/21560/231419
• Balt, M., Börnert-Ringleb, M. ve Orbach, L. (2022). Reducing math anxiety in school children: A systematic review of ıntervention research. Front. Educ. 7(798516). https://doi.org/10.3389/feduc.2022.798516
• Barçın, H. (2019). Matematik dersi dönüşüm geometrisi konusunun geogebra yazılımı ile anlatımının öğrencilerin matematik başarısına, kaygısına ve tutumuna etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 553159)
• Barroso, C., Ganley, C. M., McGraw, A. L., Geer, E. A., Hart, S. A. ve Daucourt, M. C. (2021). A meta-analysis of the relation between math anxiety and math achievement. Psychological Bulletin, 147(2), 134–168. https://doi.org/10.1037/bul0000307
• Bayırlı, H., Geçici, M. E. ve Erdem, C. (2021). Matematik kaygısı ile matematik başarısı arasındaki ilişki: Bir meta-analiz çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (53), 87-109. https://doi.org/10.9779/pauefd.783083
• Berber, M. (2021). Rasyonel sayılar konusunun farklılaştırılmış öğretim yöntemi ile öğretiminin farklı öğrenme stillerine sahip olan yedinci sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına ve matematik kaygılarına etkisi (Yüksek lisans tezi). https://acikerisim.uludag.edu.tr/handle/11452/18998
• Bermuli, J. E. ve Tamba, K. P. (2021). Is project-based transdisciplinary assessment effective in reducing the Mathematical anxiety of pre-service Biology teacher?. Biosfer: Jurnal Pendidikan Biologi, 14(2), 238-249. https://doi.org/10.21009/biosferjpb.20556
• Bicer, A., Perihan, C. ve Lee, Y. (2020). A meta-analysis: The effects of CBT as a clinic- & school-based treatment on students’ mathematics anxiety. International Electronic Journal of Mathematics Education, 15(2), 1-14. https://doi.org/10.29333/iejme/7598
• Borlat, G. (2018). Yaratıcı drama yönteminin matematik kaygısı ve motivasyonuna etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 524662)
• Bouzid, T., Kaddari, F., Darhmaoui, H. ve Bouzid, E. G. (2021). Enhancing math-class experience throughout digital game-based learning, the case of Moroccan elementary public schools. International Journal of Modern Education & Computer Science, 13(5).1-13. https://doi.org/10.5815/ijmecs.2021.05.01
• Buckley, S., Reid, K., Goos, M., Lipp, O. V. ve Thomson, S. (2016). Understanding and addressing mathematics anxiety using perspectives from education, psychology and neuroscience. Australian Journal of Education, 60(2) 157–170. https://doi.org/10.1177/0004944116653000
• Busari, A. O. ve Akinoso, S. O. (2020). Mathematics anxiety and personality characteristics of secondary schools students in Lagos State, Nigeria. Journal of Positive Psychology and Counselling, 6, https://www.ppacjournals.org/download.php?filename=BusariandAkinosopp12-23.pdf
• Cengiz, N. (2017). Teknoloji destekli matematik öğretiminin öğrencilerin matematik başarısına ve matematik kaygısına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 488652)
• Cumming, G. (2012). Understanding the new statistics: Effect sizes, confidence intervals, and meta-Analysis. Routledge
• Çakır, S. (2015). 7. sınıf matematik dersinde çember ve daire konusunun öğretiminde probleme dayalı öğrenme yönteminin öğrencilerin motivasyonlarına ve matematik kaygı düzeylerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 397417)
• Çoruk, H. (2015). Çoklu ortam kullanımının ilkokul öğrencilerinin akademik başarılarına ve kaygılarına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 454781)
• Demir, G. (2017). Gerçekçi matematik eğitimi yaklaşımının meslek lisesi öğrencilerinin matematik kaygısına, matematik özyeterlik algısına ve başarısına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 472215)
• Dinçer, S. (2014). Eğitim bilimlerinde uygulamalı meta-analiz. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dondio, P., Santos, F. H., Gusev, V. ve Rocha, M. (2021). Do games reduce maths anxiety? A review of the current literature. P. Fotaris (Ed.), ECGBL 2021. Proceedings of the 15th European Conference on Game Based Learning içinde (s. 287-292). ACI.
• Dondio, P., Gusev, V. ve Rocha, M. (2022). Do games reduce math anxiety? A meta-analysis. Preprint submitted to Elsevier, https://psyarxiv.com/pbq27/download
• Doruk, G. (2016). Küme destekli bireyselleştirme tekniğinin yedinci sınıf öğrencilerin rasyonel sayılar konusundaki başarılarına ve matematiğe yönelik kaygı,tutum ve özyeterlik algılarına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 429616)
• Dowker, A., Sarkar, A. ve Looi, C. Y. (2016). Mathematics anxiety: What have we learned in 60 years? Frontiers in Psychology, 7 (508). https://doi.org/1.3389/fpsyg.2016.00508
• Ekici, F. (2008). Akıllı tahta kullanımının ilköğretim öğrencilerinin matematik başarılarına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 226423)
• Eray, F. (2022). Ortaokul 8. sınıf öğrencileri üzerinde yürütülen oyunlaştırma tabanlı etkinliklerin öğrencilerin motivasyon, öz yeterlik ve matematik kaygılarına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 732592)
• Erginbaş, Ş. (2009). Teknoloji destekli matematik öğretiminin sınıf yönetiminin öğrenci özellikleri açısından etkililiği (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 237315)
• Erşen, A. N. (2014). Materyal destekli matematik öğretiminin ortaokul 6. sınıf öğrenci başarısına, tutumuna, kaygısına ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 363093)
• Eser, M. T., Yurtçu, M. ve Aksu, G. (2020). R programlama dili ve jamovi ile meta analiz uygulamaları. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Farid, D. A. M. (2020). Efektıvıtas konselıng kelompok dengan teknık desensıtısası sıstematık untuk mereduksı kecemasan belajar matematıka sıswa madrasah alıyah. QUANTA, 4(2), 69-76. http://e-journal.stkipsiliwangi.ac.id/index.php/quanta/article/view/1764/991
• Finell, J., Sammallahti, E., Korhonen, J., Eklöf, H. ve Jonsson, B. (2022). Working memory and its mediating role on the relationship of math anxiety and math performance: A meta-analysis. Frontiers in Psychology, 12(798090), https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.798090
• Fishstrom, S., Wang, H. H., Bhat, B. H., Daniel, J., Dille, J., Capin, P. ve Vaughn, S. (2022). A meta-analysis of the effects of academic interventions on academic achievement and academic anxiety outcomes in elementary school children. Journal of School Psychology, 92, 265-284. https://doi.org/10.1016/j.jsp.2022.03.011
• Furner, J. M. ve Berman, B. T. (2003). Review of research: Math anxiety: Overcoming a major obstacle to the improvement of student math performance. Childhood Education, 79(3), 170-174. https://doi.org/10.1080/00094056.2003.10522220
• Gabriel, F., Buckley, S. ve Barthakur, A. (2020). The impact of mathematics anxiety on self-regulated learning and mathematical literacy. Australian Journal of Education, 64(3) 227–242. https://doi.org/10.1177/0004944120947881
• Genç, G. ve Altınok, N. E. (2021). İlkokul 4. sınıf çevre ölçme konusunda kukla destekli öğretim yapılmasının öğrencilerin tutum ve kaygı düzeylerine etkisi. E. Türe (Ed.), 11. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi Bildiri Tam Metin Kitabı içinde (s. 95-104). Asos.
• Georgiou, Y., Ioannou, A. ve Kosmas, P. (2021). Comparing a digital and a non-digital embodied learning intervention in geometry: Can technology facilitate?. Technology, Pedagogy and Education, 30(2), 345-363. https://doi.org/10.1080/1475939X.2021.1874501
• Girit, D. (2011). Kuantum öğrenme yaklaşımının ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin matematiğe ilişkin tutum, kaygı düzeyleri ve akademik başarıları üzerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 287908)
• Goksu, I. ve Islam Bolat, Y. (2021). Does the ARCS motivational model affect students’ achievement and motivation? A meta‐analysis. Review of Education, 9(1), 27-52. https://doi.org/10.1002/rev3.3231
• Güzeller, C. O. ve Akın, A. (2012). The effect of web-based mathematics instruction on mathematics achievement, attitudes, anxiety and self-efficacy of 6th grade student. International Journal of academic research in progressive education and development, 1(2), 42-54. https://www.researchgate.net/publication/288928296
• Hangün, M. E. (2019). Robot programlama eğitiminin öğrencilerin matematik başarısına, matematik kaygısına, programlama özyeterliğine ve STEM tutumuna etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 550879)
• Hardy, M. (2020). Interventions and supports to ameliorate math anxiety in k-12 schools: A meta-analysis of experimental group design research (Yüksek lisans tezi). ProQuest veri tabanından edinilmiştir. (Tez No. 28353639)
• Hembree, R. (1990). The nature, effects, and relief of mathematics anxiety. Journal for Research in Mathematics Education, 21 (1), 33-46. https://doi.org/10.2307/749455
• Hidayat, A. ve Lia, A. (2020). Augmented reality pada smartphone untuk meningkatkan motivasi belajar dan mengurangi kecemasan matematika. Emasains: Jurnal Edukasi Matematika dan Sains, 9(2), 187-195. https://doi.org/10.5281/zenodo.4301064
• Hunter, J. E. ve Schmidt, F. L. (2004). Methods of meta-analysis: Correcting error and bias in research findings (2. Baskı). Sage Publications
• İlaslener Terzi, P. (2019). Ortaokul 6.sınıf matematik dersinde yaratıcı dramanın bir yöntem olarak kullanılmasının matematiğe yönelik tutuma ve kaygıya etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 587094)
• Ilmi, M., Suprapti, E. ve Soemantri, S. (2022). Efektivitas LMS pada Pembelajaran matematika berbasis daring: Kajian meta analisis. Pedagogika: Jurnal Ilmu-Ilmu Kependidikan, 2(1), 132-135. http://jurnal.medanresourcecenter.org/index.php/PED/article/view/414/309
• Istikomah, E., Herlina, S. ve Nurmaliza, N. (2022). IT-Based mathematics learning module to decrease students’ mathematical anxiety: Modul pembelajaran matematika berbasis ıt untuk mengurangi kecemasan matematika siswa. Mathline: Jurnal Matematika dan Pendidikan Matematika, 7(1), 156-166. https://doi.org/10.31943/mathline.v7i1.242
• Istikomah, E. ve Wahyuni, A. (2018). Student’s mathematics anxiety on the use of technology in mathematics learning. Journal of Research and Advances in Mathematics Education, 3(2) 69-77. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1283915.pdf
• Karbeyaz, A. (2018). Çoklu zeka kuramına göre hazırlanan öğretim etkinliklerinin 4. sınıf öğrencilerinin matematik başarılarına ve kaygı düzeylerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 488662)
• Kaya, D. (2018). Matematik öğretiminde ters yüz öğrenme modelinin ortaokul öğrencilerin derse katılımına etkisi. Sakarya University Journal of Education, 8(4), 232-249. https://doi.org/10.19126/suje.453729
• Korucu, S. (2009). Çokgenler konusunda karikatür ve bilgisayar destekli öğretim yöntemlerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 250860)
• Körükçü, E. (2008). Tam sayılar konusunun görsel materyal ile öğreniminin 6. sınıf öğrencilerinin matematik başarılarına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 219941)
• Köysüren, M. ve Üzel, D. (2018). Matematik öğretiminde teknoloji kullanımının 6. sınıf öğrencilerinin matematik okuryazarlığına etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 12(2), 81-101. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.506418
• Kundu, S. C. ve Kar, S. (2018). Mathematics anxiety and its relationship with the achievement of Secondary school students. IJRAR- International Journal of Research and Analytical Reviews, 5(3), 451-455. http://ijrar.com/upload_issue/ijrar_issue_1674.pdf
• Kutluca, T. ve Tum, A. (2018). Matematik öğretiminde akıllı tahtaların kullanımında karşılaşılan zorluklar. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40), 183-207. https://doi.org/10.31795/baunsobed.492520
• Küçük, M. (2019). Yazma etkinliklerinin matematik öğretiminde problem çözme becerisine, tutum ve kaygıya etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 551550)
• Lague, A., Eakin, G. ve Dykeman, C. (2019). The impact of mindfulness-based cognitive therapy on math anxiety in adolescents. Preventing School Failure, 63(2), 142–148. https://doi.org/10.1080/1045988X.2018.1528966
• Laja, Y. P. W. ve Retnawati, H. (2019). Apakah thınk-paır-share dapat mengurangı kecemasan matematıka sıswa smp?. RANGE: Jurnal Pendidikan Matematika, 1(1), 49-55. https://doi.org/10.32938/jpm.v1i1.190
• Li, F., Wang, X., He, X., Cheng, L. ve Wang, Y. (2021). How augmented reality affected academic achievement in K-12 education–a meta-analysis and thematic-analysis. Interactive Learning Environments. https://doi.org/10.1080/10494820.2021.2012810
• Li, X., Zhou, Y. ve Wijaya, T. T. (2022). The effect of hawgent dynamic mathematics software on mathematics achievement: A meta-analysis. Al-Jabar: Jurnal Pendidikan Matematika, 13 (1). 175-188. https://doi.org/10.24042/ajpm.v13i1.11711
• Lubis, A. H., Dasopang, M. D., Ramadhini, F. ve Dalimunthe, E. M. (2022). Augmented reality pictorial storybook: How does it influence on elementary school mathematics anxiety?. Premiere Educandum: Jurnal Pendidikan Dasar dan Pembelajaran, 12(1), 41-53. http://doi.org/10.25273/pe.v12i1.12393
• Ma, X. (1999). A meta-analysis of the relationship between anxiety toward mathematics and achievement in mathematics. Journal for Research in Mathematics Education, 30(5), 520-540. https://www.jstor.org/stable/749772?seq=1#metadata_info_tab_contents
• Macun, Y. ve Işık, C. (2022). Effect of problem-based STEM activities on 7th grade students' mathematics achievements, attitudes, anxiety, self-efficacy and views. International Journal of Contemporary Educational Research, 9(1), 87-102. https://doi.org/10.33200/ijcer.1008456
• Mann, L. C. ve Walshaw, M. (2019). Mathematics anxiety in secondary school female students: Issues, infuences and implications. New Zealand Journal of Educational Studies, (54), 101–120. https://doi.org/10.1007/s40841-019-00126-3
• Miliyawati, B. ve Rohaendi, S. (2018). Menıngkatkan kemampuan berpıkır krıtıs matematıs dengan penerapan model Search, Solve, Create and Share (SSCS) dan mengurangı kecemasan matematıs sıswa sma. Biormatika: Jurnal ilmiah fakultas keguruan dan ilmu pendidikan, 4(2), 177-189. http://www.ejournal.unsub.ac.id/index.php/FKIP/article/view/300/274
• Mukhtar, N. E. Z. H. ve Roslı, R. (2022). Kesan penggunaan kalkulator grafik dalam pembelajaran matematik: Meta-Analisis. Jurnal Pendidikan Malaysia 47(1), 27-38. http://dx.doi.org/10.17576/JPEN-2022-47.01-03
• Namkung, J. M., Peng, P. ve Lin, X. (2019). The relation between mathematics anxiety and mathematics performance among school-aged students: A meta-analysis. Review of Educational Research, 89(3), 459–496. https://doi.org/10.3102/0034654319843494
• Naseem, A. (2021). Effect of quizzes on anxiety and performance in mathematics at middle level. Bulletin of Education and Research, 43(1), 59-75. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1320239.pdf
• Neelofar, Y. K. R., Alsaraireh, I. ve Boadh, R. (2022). The initial investigation of mathematical anxiety & phobia: It’s solution in middle school students. Journal of Positive School Psychology, 6(6), 8323-8328. https://www.journalppw.com/index.php/jpsp/article/view/9106
• Ng, C. T., Chen, Y. H., Wu, C. J. ve Chang, T. T. (2022). Evaluation of math anxiety and its remediation through a digital training program in mathematics for first and second graders. Brain and behavior. 12, 1-17. https://doi.org/10.1002/brb3.2557
• Niaei, S., Imanzadeh, A. ve Vahedi, S. (2021). The effectiveness of flipped teaching on math anxiety and math performance in 5th grade students. Technology of Education Journal (TEJ), 15(3), 419-428. https://dx.doi.org/10.22061/tej.2020.5908.2303
• Olson, A. T. ve Gillingham, D. (1980). Systematic desensitization of mathematics anxiety among preservice elementary teachers. Alberta Journal of Educational Research, 26 (2), 120- 127. https://eric.ed.gov/?id=EJ232778
• Orbach, L., Herzog, M. ve Fritz, A. (2019). Math anxiety during the transition from primary to secondary school. D. Kollosche, R. Marcone, M. Knigge, M. Godoy Penteado ve O. Skovsmose (Ed.) Inclusive Mathematics Education içinde (s.419–447). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-11518-0_25
• Örnek, S. (2007). Trigonometrik kavramların canlandırma yöntemiyle öğrenilmesinin öğrencilerin matematik başarısına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 210283)
• Özer, S. (2015). ARCS motivasyon modeline göre geliştirilen etkileşimli e-kitapların öğrencilerin akademik başarıları, matematik kaygıları ve motivasyonlarına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 396668)
• Pasambo, E. ve Radia, E. H. (2022). Meta analisis pengaruh multimedia sebagai media pembelajaran terhadap hasil belajar matematika siswa sekolah dasar. Jurnal Basicedu, 6(3), 3257-3267. https://doi.org/10.31004/basicedu.v6i3.2533
• Pınar, S. (2007). Ölçüler' konusunun eğitim teknolojileri ve işbirlikli öğrenme yöntemleriyle öğrenilmesinin öğrencilerin matematik başarılarına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 210295)
• Prahmana, R. C. I., Sutanti, T. ve Diponegoro, A. M. (2021). Mathematics anxiety and the influencing factors among junior high school students in Yogyakarta, Indonesia. Croatian Journal of Education, 23(2), 343-369. https://www.researchgate.net/profile/Rully-Prahmana/publication/354435317
• Purnomo, B., Muhtadi, A., Ramadhani, R., Manaf, A. ve Hukom, J. (2022). The effect of flipped classroom model on mathematical ability: A meta analysis study. Jurnal Pendidikan Progresif, 12(3), 1201-1217. http://dx.doi.org/10.23960/jpp.v12.i3.202216
• Purwanto, C. V. ve Yudiarso, A. (2021). Intervensi berbasis digital efektif meningkatkan kemampuan matematika pada siswa: Studi metaanalisis. Psikologika: Jurnal Pemikiran dan Penelitian Psikologi, 26(2), 271-282. https://doi.org/10.20885/psikologika.vol26.iss2.art3
• Rocha, M. ve Dondio, P. (2021). Effects of a videogame in math performance and anxiety in primary school. International Journal of Serious Games, 8(3), 45-70. http://dx.doi.org/10.17083/ijsg.v8i3.434
• Rohmawati, A., Holisin, I. ve Kristanti, F. (2021). Model pembelajaran blended learning: Kajian meta-analisis. JPMI (Jurnal Pembelajaran Matematika Inovatif), 4(6), 1453-1464. https://www.journal.ikipsiliwangi.ac.id/index.php/jpmi/article/view/8285
• Rosenthal, R. (1991). Meta-analytic procedures for social research (Düzenlenmiş Baskı). Sage.
• Saadah, N. ve Budiman, I. (2022). Meta analisis: pengembangan media pembelajaran matematika interaktif berbasis adobe flash pada jenjang SMP. JPMI (Jurnal Pembelajaran Matematika Inovatif), 5(1), 221-236. https://www.journal.ikipsiliwangi.ac.id/index.php/jpmi/article/viewFile/9660/3008
• Sade, A. (2020). Kodlama öğretiminin 6. sınıf öğrencilerinin bilgisayarca düşünme becerilerine, matematik kaygı algılarına ve problem çözme algılarına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 640096).
• Sawilowsky, S. S. (2009). New effect size rules of thumb. Journal of Modern Applied Statistical Methods, 8(2), 597-599. https://core.ac.uk/download/pdf/56683105.pdf
• Schneider, W. J. ve Nevid, J. S. (1993). Overcoming math anxiety: A comparison of stress inoculation training and systematic desensitization. Journal of College Student Development, 34(4), 283–288. https://eric.ed.gov/?id=EJ470115
• Setiani, A. (2020). Mengurangi kecemasan matematis dan meningkatkan kemampuan pemecahan masalah matematis siswa mts dengan pendekatan PBL. Pasundan Journal of Mathematics Education Jurnal Pendidikan Matematika, 6(2), 1-11. http://dx.doi.org/10.23969/pjme.v6i2.2648
• Shishigu, A. (2018). Mathematics anxiety and prevention strategy: An attempt to support students and strengthen mathematics education. Mathematics Education Trends and Research (1), 1-11. https://www.researchgate.net/profile/Aweke-Shishigu/publication/323279076
• Solak Berigel, D. ve Karal, H. (2021). İşitme engelli öğrencilere matematik öğretiminde teknoloji kullanımı: bir özel durum çalışması. Öğretim Teknolojileri ve Öğretmen Eğitimi Dergisi, 10(2), 72-85. https://doi.org/10.51960/jitte.1033449
• Solekha, R. M., Romlah, R. ve Andriani, S. (2022). Efektivitas murottal Al-Qur'an dalam menurunkan kecemasan mengerjakan soal matematika siswa kelas XI. MAJAMATH: Jurnal Matematika dan Pendidikan Matematika, 5(1), 80-88. http://ejurnal.unim.ac.id/index.php/majamath/article/view/1771/759
• Spector, T. D. ve Thompson, S. G. (1991). The potential and limitations of meta-analysis. Journal of Epidemiology and Community Health, 45, 80-92. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1060723/
• Suparman, S. (2021). Is cabri 3d software effective for teaching geometry materials? A meta-analysis study in Indonesia. Journal of Advanced Sciences and Mathematics Education, 1(2), 41-51. https://www.journal.foundae.com/index.php/jasme/article/view/45/28
• Suryaman, O., Anwar, A. S., Hadiana, O. ve Sutarna, N. (2022a). Penerapan hıpnoterapı terhadap kecemasan belajar matematıka dengan pembelajaran jarak jauh pada sıswa sekolah dasar. Jurnal Cakrawala Pendas, 8(1), 308-315. https://ejournal.unma.ac.id/index.php/cp/article/view/1949/1233
• Suryaman, O., Yuliardi, R. ve Anwar, A. S. (2022b). Penerapan hıpnoterapı terhadap kecemasan belajar matematıka dengan pembelajaran jarak jauh. JUMLAHKU: Jurnal Matematika Ilmiah STKIP Muhammadiyah Kuningan, 8(1), 59-68. http://jurnal.upmk.ac.id/index.php/jumlahku/article/view/1493/966
• Susilowati, R. ve Wutsqa, D. U. (2022). The effectiveness of brain-based learning with think pair share setting in terms of achievement, representation ability, and anxiety of high school students. Jurnal Pendidikan Matematika (Kudus), 5(1), 17-38. http://dx.doi.org/10.21043/jpmk.v5i1.14383
• Şad, S. N., Kış, A., Demir, M. ve Özer, N. (2016). Meta-analysis of the relationship between mathematics anxiety and mathematics achievement. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 6(3), 371-392. http://dx.doi.org/10.14527/pegegog.2016.019.
• Şahin, S. (2018). Investigation of the effect of enhanced education programmes on mathematics anxiety of students. European Journal of Education Studies, 4(11), 255-274. https://doi.org/10.5281/zenodo.1328249
• Şen, S. ve Yıldırım, İ. (2020). CMA ile meta-analiz uygulamaları. Anı yayıncılık.
• Şengül, S. ve Dereli, M. (2010). Does instruction of “Integers” subject with cartoons effect students’ mathematics anxiety?. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 2176–2180. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.03.302
• Tok, Ş. (2013). Effects of the know-want-learn strategy on students’ mathematics achievement, anxiety and metacognitive skills. Metacognition Learning, 8, 193–212. https://doi.org/10.1007/s11409-013-9101-z
• Tok, Ş. Bahtiyar, A. ve Karalök, S. (2015). The effects of teaching mathematics creatively on academic achievement, attitudes towards mathematics, and mathematics anxiety. International Journal of Innovation in Science and Mathematics Education, 23(4), 1-24. https://openjournals.library.sydney.edu.au/index.php/CAL/article/view/7887
• Tol, H. Y. ve Çenberci, S. (2019). Senaryo tabanlı öğrenme yönteminin öğrencilerin matematik öz yeterlik algısı, tutum ve kaygılarına etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(4) 149–159. https://doi.org/10.18506/anemon.523065
• Tuncer, M. ve Şimşek, M. (2019). Ortaokul beşinci sınıf matematik dersi bölme işlemi konusunda plickers uygulamasının matematik kaygısına ve matematik başarısına etkisi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 281-310. https://doi.org/10.26466/opus.578149
• Türkan, A. ve Çetin, H. (2022). Effectiveness of augmented reality-based applications on liquid measurement theme in mathematics course: An experimental study. Psycho-Educational Research Reviews, 11(2), 372-392. https://doi.org/10.52963/PERR_Biruni_V11.N2.23
• Tüzer Ünsal, G. ve Akay, C. (2020). Lise öğrencilerinin matematik başarısı, kaygısı ve öğretim teknolojilerine yönelik tutumları üzerine: Geogebra dinamik yazılımı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(1), 234-252. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3538
• Üner, İ. (2009). İlköğretim okullarında karikatürle öğrenmenin öğrencilerin başarı ve tutum düzeylerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 256691)
• Ünüvar, E. (2019). Matematik öğretiminde karikatürlerle zenginleştirilmiş eğitsel matematik hikayelerinin kullanılmasının öğrencilerin matematik başarısına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 538412)
• Wang, Z., Lukowski, S. L., Hart, S. A., Lyons, I. M., Thompson, L. A., Kovas, Y., ... ve Petrill, S. A. (2015). Is math anxiety always bad for math learning? The role of math motivation. Psychological Science, 26, 1863–1876. https://doi.org/10.1177/0956797615602471
• Wijaya, T. T., Cao, Y., Weinhandl, R. ve Tamur, M. (2022). A meta-analysis of the effects of e-books on students' mathematics achievement. Heliyon, 8(6). https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2022.e09432
• Winarso, W. ve Haqq, A. A. (2019). Psichological disposition of student; mathematics anxiety vesus happines learning on the level education. International Journal of Trends in Mathematics Education Research, 2(1), 19-25. https://ijtmer.saintispub.com/index.php/ijtmer/article/download/31/31
• Yaftian, N. ve Barghamadi, S. (2022). The effect of teaching using multimedia on mathematical anxiety and motivation. JRAMathEdu (Journal of Research and Advances in Mathematics Education), 7(2), 55-63. https://doi.org/10.23917/jramathedu.v7i2.16141
• Yavuz, G. (2006). Dokuzuncu sınıf matematik dersinde problem çözme strateji öğretiminin duyuşsal özellikler ve erişiye etkisi (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 206035)
• Yenilmez, K. ve Karakuş, Ö. (2007). İlköğretim sınıf ve matematik öğretmenlerinin bilgisayar destekli matematik öğretimine ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (14), 87-98. https://www.acarindex.com/pdfler/acarindex-d4c8031b-583b.pdf
• Yıldırım, K. (2016). Denklemler konusunun etkinliklerle öğretiminin 7. sınıf öğrencilerinin cebirsel düşünme becerilerine ve matematik kaygılarına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 430754)
• Yıldırım, A. (2017). ARCS motivasyon modeli ve öğretimin temel ilkeleri modeline göre matematik dersi için geliştirilen etkileşimli tahta materyallerinin öğrencilerin akademik başarılarına, motivasyonlarına ve matematik kaygılarına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 466154)
• Yuliastini, N. K. S. (2020). Efektivitas model konseling behavioral dengan teknik relaksasi untuk meminimalisasi kecemasan dalam menghadapi mata pelajaran matematika. JKI (Jurnal Konseling Indonesia), 6(1), 1-5. https://ejournal.unikama.ac.id/index.php/JKI/article/view/4922/3078
• Yunita, Y. ve Tamur, M. (2022). Studi meta-analisis: Pembelajaran berbasis digital dan kontribusinya terhadap kemampuan matematis. EDUMAT: Jurnal Edukasi Matematika, 13(1), 47-57. https://doi.org/10.53717/edumat.v13i1.343
• Zettle, R. D. (2003). Acceptance and commitment therapy (act) vs. systematic desensitization in treatment of mathematics anxiety. The Psychological Record, 53, 197-215. https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/BF03395440.pdf
• Zhang, J., Li, G., Huang, Q., Feng, Q. ve Luo, H. (2022). Augmented reality in K–12 education: A systematic review and meta-analysis of the literature from 2000 to 2020. Sustainability, 14(15), 1-17. https://doi.org/10.3390/su14159725
• Zhang, J., Zhao, N. ve Kong, Q. P. (2019). The relationship between math anxiety and math performance: A meta-analytic investigation. Frontiers in Psychology, 10(1613). https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.01613