Erken Çocukluk Döneminde Gelişen Zihin: Neden ve Nasıl?

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 1, 584 - 598, 30.04.2022

Vakkas Yalçın , Hızır Dinler

https://doi.org/10.17679/inuefd.1076292

Öz

Okul öncesi dönem her beceri de olduğu gibi 21. yy becerilerinin geliştirilmesi açısından da oldukça kritik bir dönemdir. Bununla birlikte 21. Yy becerilerinden özellikle esneklik ve uyum, yaratıcılık, eleştirel düşünme, liderlik ve sorumluluk gibi temel becerilerinin ortaya çıkması ve gelişmesi açısından bireyler Gelişen Zihin’e ihtiyaç duymaktadır. Çünkü Gelişen Zihin ile birlikte bireyler, yeniliklere açık hale gelebilecek, yeni ortam ve zamana ayak uydurabilecek ve sürekli bir gelişim bilincinin içinde olacaktır. Bilişsel esneklik, meta-biliş, motivasyon, planlama, hedef belirleme ve yetenek gibi temel kavramları içinde barındıran, insan zihninin geliştirilebilir bir unsur olduğunu savunarak Sabit Zihin görüşüne karşı çıkan Gelişen Zihin'in erken çocukluk döneminde neden ve nasıl kazanılması ve geliştirilmesi gerektiğinin tartışıldığı bu çalışma bir derleme araştırmasıdır. Bu çalışma aracılığıyla ileride yapılacak erken çocukluk alanında Gelişen Zihin çalışmalarına temel oluşturulması amaçlanmıştır. Gelişen Zihin’in kuramsal temelleriyle birlikte erken çocukluk dönemi için niçin önemli olduğu tartışılmaya çalışılmıştır. Gelişen Zihin üç temel bileşenden etkilenmektedir. Bunlar; bilişsel, sosyal ve davranışsal durumlardır. Erken çocukluktan itibaren bu üç temel bileşen bağlamında Gelişen Zihin’in nasıl kazanılabileceği ve Gelişen Zihin’in nasıl geliştirilebileceği aile, sosyal çevre ve okul bağlamında neler yapılabileceği tartışılmıştır. Ayrıca Gelişen Zihin’in erken çocukluk döneminde nasıl desteklenebileceğine yönelik bir takım önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Erken çocukluk dönemi, Gelişen Zihin, Bilişsel esneklik, Yürütücü işlevler

Kaynakça

• Aktürk, F. M. (2015). Çocukları okul öncesi eğitime devam eden (5 yaş grubu) ebeveynlerin ana-baba tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Altıntaş, Ö. & Arıcı, Ö. (2021). Gelişen zihin yapısının okuma becerilerine içsel ve dışsal motivasyon kaynakları bağlamında etkisinin aracılık modelleriyle incelenmesi: PISA 2018 Türkiye örneği. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi (UEAD), 5(2), 299-317.
• Atay, M. (2005). Çocukluk döneminde gelişim. Ankara: Kök Yayıncılık
• Bahník, Š., & Vranka, M. A. (2017). Growth mindset is not associated with scholastic aptitude in a large sample of university applicants. Personality and Individual Differences, 117, 139-143.
• Bak, M. (2011). Çocuk gelişimi. İstanbul: Cinius Yayınları.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Towards a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
• Bandura, A. (1995). Manual for the construction of self-efficacy scales. Unpublished manuscript, Stanford University.
• Bayhan, P. ve Artan İ., (2007). Çocuk gelişimi ve eğitimi. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Boaler, J. (2013). Ability and mathematics: The mindset revolution that is reshaping education. FORUM, 55(1), 143-152.
• Boylan, F., Barblett, L., & Knaus, M. (2018). Early childhood teachers’ perspectives of growth mindset: Developing agency in children. Australasian Journal of Early Childhood, 43(3), 16-24.
• Brookhart, S. M. (2010). How to assess higher-order thinking skills in your classroom. ASCD.
• Cain, K. M. , & Dweck, C. S. (1995). The relation between motivational patterns and achievement cognitions through the elementary school years. Merrill-Palmer Quarterly, 41(1), 25–52. Retrieved from www.jstor.org/stable/pdf/23087453.pdf?seq=1#page_scan_tab_contents. Google Scholar
• De Bono, E. (2017). Six Thinking Hats: The multi-million bestselling guide to running better meetings and making faster decisions. Penguin uk.
• Dixson, D. D., Robberson, C. C. B., & Worrell, F. C. (2017) Psychosocial keys to African American achievement? Examining the relationship between achievement and psychosocial variable in high achieving African Americans. Journal of Advanced Academics, 28(2), 120-140.
• Doidge, N. (2007). The brain that changes itself: Stories of personal triumph from the frontiers of brain science. Penguin.
• Dweck, C. (2015). Carol Dweck revisits the growth mindset. Education Week, 35(5), 20-24.
• Dweck, C. (2016). What having a “growth mindset” actually means. Harvard Business Review, 13, 213-226.
• Dweck, C. (2017). Mindset-updated edition: Changing the way you think to fulfil your potential. Hachette UK.
• Dweck, C. S. (2012). Mindsets and human nature: promoting change in the Middle East, the schoolyard, the racial divide, and willpower. American Psychologist, 67(8), 614.
• Dweck, C. S., & Molden, D. C. (2017). Their impact on competence motivation and acquisition. In Handbook of competence and motivation: Theory and application (Vol. 2, pp. 135-154). Guilford Press.
• Dweck, C. S., Chiu, C. Y., & Hong, Y. Y. (1995). Implicit theories and their role in judgments and reactions: A word from two perspectives. Psychological inquiry, 6(4), 267-285.
• Erden, M., (2005). Gelişim ve öğrenme, Ankara: Arkadaş Yayıncılık.
• Ergün, M. ve Özsüer S., (2006). Vygotsky’nin yeniden değerlendirilmesi, , https://acikerisim.aku.edu.tr/xmlui/handle/11630/3614 adresinden 10 Şubat 2022 tarihinde alınmıştır.
• Grote, K. S., Russell, E. E., Bates, O., & Gonzalez, R. (2021). Bilingual cognition and growth mindset: A review of cognitive flexibility and its implications for dual-language education. Current Issues in Education, 22(2). http://cie.asu.edu/ojs/index.php/cieatasu/article/view/1958
• Grote, K. S., Russell, E. E., Bates, O., & Gonzalez, R. (2021). Bilingual cognition and growth mindset: A review of cognitive flexibility and its implications for dual-language education. Current Issues in Education, 22(2). http://cie.asu.edu/ojs/index.php/cieatasu/article/view/1958
• Gülay, H. ve Akman, B. (2009). Okul öncesi dönemde sosyal beceriler. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Güney, S. (2012). Örgütsel davranış. Ankara: Nobel.
• Koçak, N. (2001). Erken çocukluk döneminde eğitim ve Türkiye’de erken çocukluk eğitiminin durumu. Milli Eğitim Dergisi, 151.
• Krakovsky, M. (2007). The effort effect. Stanford Magazine, 36(2), 46-52.
• Kutlu, Ö., & Altıntaş, Ö. (2021). Psikolojik Ölçmelerin Kısa Tarihi ve 21. Yüzyılda Sınıf İçi Durum Belirleme Anlayışı. Trakya Eğitim Dergisi.
• Kürkçüoğlu, B. Ü., (2010). 0-6 yaş arası çocukların temel gelişimsel özellikleri: Bilişsel gelişim ve dil gelişimi, İ. H. Diken (Ed.), Erken çocukluk eğitimi içinde, Ankara: Pegem Yayınları.
• Labbe, B. & Puech, M. (2017). Cesaret ve korku. Çıtır Çıtır Felsefe Serisi. (A. Aslan, Çev.). İstanbul: Günışığı Kitaplığı
• Orosz, G., Péter-Szarka, S., Bőthe, B., Tóth-Király, I., & Berger, R. (2017). How not to do a mindset intervention: Learning from a mindset intervention among students with good grades. Frontiers in Psychology, 8, Article 311.
• Özbey, S. (2018a). Okul öncesi dönem çocuklarında motivasyon ve öz düzenleme becerileri üzerine bir inceleme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(65), 26-47
• Özkan, T. (2014). Çocuğu okul öncesi eğitim kurumuna devam eden babalara uygulanan baba katılım programının baba-çocuk ilişkisi üzerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Selçuk, Z. (2010). Eğitim psikolojisi. (19. Basım). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Senemoğlu, N. (2007). Gelişim öğrenme ve öğretim (kuramdan uygulamaya). İstanbul: Gönül Yayınevi
• Sevinç, M. (2005). Kendine güven ve başarı. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Sheridan, S. , Edwards, C. , Marvin, C. , & Knoche, L. (2009). Professional development in early childhood programs: Process issues and research needs. Early Education and Development, 20(3), 377–401. https://doi.org/10.1080/10409280802582795
• Stanley, M. (2010). Çocuk ve beceri. İstanbul: Ekinoks Yayıncılık.
• Sternberg, R. J. (2005). Creativity or creativities?. International Journal of Human-Computer Studies, 63(4-5), 370-382.
• Tagay, Ö., Baydan, Y. ve Voltan Acar, N. (2010). “Sosyal beceri programının (BLOCKS) ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin sosyal beceri düzeyleri üzerindeki etkisi”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2(3), 19-28.
• TDK - Türkçe Sözlük (2005), Ankara: TDK Yayınları
• Tekiner, Ö. (1997). Okulöncesi eğitiminde yeni yaklaşımlar. Okulöncesi Eğitim Sempozyumu (30–31 Mayıs 1996, Ankara). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Topçu, S. (2015). Üstün ve normal zihin düzeyine sahip öğrencilerde içsel-dışsal motivasyon ve benlik saygı düzeyi arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yavuzer, Y. Demir, Z. ve Çalışkan, M. (2006). Eğitim psikolojisi gelişim ve öğrenme. (2. bs.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Yazgan, Y. (2017). Çocuğu cesaretlendirmek için neler yapılabilir?. İnternet: https://hthayat.haberturk.com/anne-ve-cocuk/cocuk/haber/649638-cocugucesaretlendirmek-icin-neler-yapilabilir. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022.
• Yeager, D. S., Hanselman, P., Walton, G. M., Murray, J. S., Crosnoe, R., Muller, C., & Dweck, C. S. (2019). A national experiment reveals where a growth mindset improves achievement. Nature, 573(7774), 364-369.
• Yettick, H., Lloyd, S., Harwin, A., Riemer, A., & Swanson, C. B. (2016). Mindset in the classroom: A national study of K-12 teachers. Editorial Projects in Education. https://www.edweek.org/ew/projects/mindset-in-the-classroom-a-national-study.html
• Yiğit, R. ve Yılmaz, H. (2011). “İlköğretim II. kademe öğrencilerinin sosyal beceri düzeyleri ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi”. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi 31, 335-347.
• Zembat, R. (2005). Okul öncesi eğitimde güncel konular. İstanbul: Morpa.